Και από το κουκούτσι… ενέργεια!

της Άννας Αραμπατζή

Θέληση για πρωτοπορία στον τομέα της ενέργειας, όραμα και στόχοι για τις εξαγωγές και προσπάθειες για ένα καλύτερο αύριο, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) Αμυνταίου. Με γνώμονα πάντα τα προϊόντα που καλλιεργούνται στην περιοχή, ο Συνεταιρισμός επέλεξε ως τώρα να ασχοληθεί με τα οπωροκηπευτικά, τις πατάτες, τα δημητριακά, τον αραβόσιτο, τις ζωοτροφές και προπάντων με το κρασί.

Ο κ. Γιώργος Γιαννιτσόπουλος, πρόεδρος της ΕΑΣ Αμυνταίου, μιλώντας στην «ΠαραγωΓΗ» για τα εγχειρήματα και τις ασχολίες του Συνεταιρισμού, μας εξηγεί πως μέσα από αυτόν, αλλάζουν οι δομές. Δηλαδή, οι άνθρωποι που συμμετέχουν, είναι και εργοδότες και πελάτες. «Οι Συνεταιρισμοί διαρκούν στο χρόνο. Δεν είναι ούτε κράτος, ούτε ιδιωτικό κεφάλαιο. Όταν χάνονται χρήματα από το εμπόριο, τα χάνουμε κι εμείς, όταν κερδίζονται, γίνονται επενδύσεις», τονίζει ο κ. Γιαννιτσόπουλος.

Ενέργεια από... κουκούτσια!

Οι ενεργειακές... ανησυχίες μπήκαν στη σφαίρα ενδιαφέροντος του Συνεταιρισμού μέσω ενός πιλοτικού προγράμματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μια κινητή μονάδα, που παράγει ηλιακή και θερμική ενέργεια από τα υπολείμματα των αγροτικών περιοχών, όπως τα κουκούτσια. Αυτή η ευπροσάρμοστη μονάδα θα κάνει δυνατή την λειτουργία κοντά στoν τόπο προέλευσης της πρώτης ύλης, ελαχιστοποιώντας τα κόστη μεταφοράς και logistics.

Η μονάδα αποτελείται από έναν αντιδραστήρα αεριοποίησης, συζευγμένο με μηχανή εσωτερικής καύσης, τροποποιημένη ώστε να λειτουργεί με το παραγόμενο αέριο, προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, πετυχαίνοντας έτσι υψηλή ενεργειακή και περιβαλλοντική απόδοση. Καταναλώνονται 5-5,5 κιλά βιομάζας ανά ώρα ήτοι 35 τόνοι ετησίως. H παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια έχει υπολογιστεί στα 33 MW/h και η θερμική στα 86 MW/h. Πέρα απ’ το ότι αυτή η πρακτική είναι φιλική προς το περιβάλλον, απαλλάσσει τον παραγωγό από τα υπολείμματα που συνήθως καίει στο χωράφι, αλλά και του προσφέρει ένα μικρό εισόδημα. Ο μηχανολόγος μηχανικός, Θεόδωρος Χατζηαυγουστής, μας εξηγεί ότι πρόκειται για ένα πιλοτικό πρόγραμμα του ΑΠΘ, που στόχος του είναι να δείξει στους αγρότες πως και τα υπολείμματα έχουν ενεργειακή αξία.

H μονάδα δουλεύει για τρία δεκαπενθήμερα, με τελευταίο σταθμό την είσοδο του Συνεταιρισμού στο Αμύνταιο και μετά θα πάρει το δρόμο για το Πανεπιστήμιο. «Είναι δέκα χρόνια μπροστά από την εποχή του το μηχάνημα», τονίζει ο κ. Χατζηαυγουστής, σημειώνοντας πως είναι μπροστά από τη νομοθεσία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες (ΑΠΕ), αφού μπορεί και μετακινείται, ενώ κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται στο σχετικό νόμο. Θέλουν λοιπόν να ευαισθητοποιήσουν επιχειρηματίες και ιδιώτες απέναντι στο θέμα της ενέργειας και να ενδιαφερθούν γι’ αυτό τους το πόνημα. Όπως και έγινε, καθώς επιχειρηματίες και Συνεταιρισμοί ενδιαφέρονται για το know how της κατασκευής του μηχανισμού.

Οι δρόμοι του κρασιού

Την δεκαετία του 1930, ένας οινολόγος του υπουργείου Γεωργίας που επισκέφτηκε την περιοχή, έδωσε έναν εμπνευσμένο λόγο για να παροτρύνει τους αμπελουργούς του Αμυνταίου να δημιουργήσουν τον δικό τους Συνεταιρισμό. Αυτός ήταν και ο σταθμός, καθώς στις 20 Μαρτίου 1946 ιδρύθηκε η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου, ένας από τους πιο παλιούς οινοποιητικούς Συνεταιρισμούς της Ελλάδας. Στην ΕΑΣ καταλήγει το 80% των σταφυλιών που παράγονται στην περιοχή. Το 20% αυτών καταλήγει ως προϊόν στα ράφια και το 60% γίνεται φασόν για άλλα οινοποιεία, ενώ για μερίδα αυτών των συνεργατών γίνεται και η εμφιάλωση από την Ένωση. Από τις ποικιλίες κυριαρχεί το ξινόμαυρο, ενώ παράγονται και άλλες, εγχώριες και ντόπιες, όπως Ροδίτης, Chardonnay, Merlot, Syrah, Sauvignon Blanc κ.ά.

Τα αμπέλια εκτείνονται σε 8.500 στρέμματα και από το 2008 μέχρι σήμερα έχουν γίνει επενδύσεις ύψους 3 εκατ. ευρώ για εξοπλισμό, ανακαίνιση και επέκταση κτιρίων. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τους χώρους οινοποίησης, χώρους εμφιάλωσης και παλαίωσης. Υπάρχει, επίσης, ένας χώρος γευστικών δοκιμών. Καθώς το μεγάλο στοίχημα της χώρας είναι οι εξαγωγές, στην ΕΑΣ παλεύουν εδώ και καιρό να κατακτήσουν ξένες αγορές. Οι εξαγωγές κρασιού αντιστοιχούν στο 15% του συνολικού τζίρου και οι αγορές που απευθύνονται είναι η γερμανική, η ρωσική, ενώ συνεχίζονται διαρκώς οι προσπάθειες για επέκταση στην κινεζική αγορά.

Στη Γερμανία εδώ και τέσσερα χρόνια έχουν δύο συνεργασίες και εξάγουν περί τις 50.000 φιάλες ετησίως. Την «πόρτα» για την αγορά της Ρωσίας την άνοιξαν μέσα από ένα πρόγραμμα προβολής–προώθησης οίνου, όπου συμμετέχει η εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «Αμύνταιον Οίνος» με έδρα το Αμύνταιο. Μέσα σε δυο χρόνια, έχουν βρει το δρόμο για την παγωμένη Ρωσία 100.000 φιάλες, εκ των οποίων οι 35.000 με 40.000 είναι δικές τους και κοστολογούνται με 2,5 ευρώ έκαστη. Όσο για την Κίνα, έχουν γίνει πολλά.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Γιαννιτσόπουλου, στην εν λόγω αγορά μπήκαμε πολύ χαμηλά, σχεδόν με ένα ευρώ τη φιάλη και γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο πλέον να ανεβάσουν τις τιμές. Έτσι ο ίδιος προκρίνει την αγορά της Ρωσίας, όπου μπορεί να ζητούνται κάποια παραπάνω πιστοποιητικά και υπάρχουν διαφορές στα κριτήρια για την εξέταση προϊόντων, αλλά δεν παύει να είναι πιο εφικτή αγορά από αυτήν της Κίνας, ακόμα και για λόγους εγγύτητας. Ωστόσο, ακόμα και στο «γκανιάν» του Συνεταιρισμού, το κρασί, δεν παύουν να υπάρχουν προβλήματα. Υπάρχουν ακόμα και σκέψεις με βάση τις οποίες, ίσως δεν συμφέρει να καλλιεργείται σταφύλι. Πουλάν στα 0,50 λεπτά του ευρώ ανά λίτρο και τα 0,40 λεπτά καταλήγουν στον παραγωγό, οπότε τα «μαθηματικά» δεν βγαίνουν. Ο τζίρος του Συνεταιρισμού έχει φτάσει να είναι στα 3 με 4 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο τραπεζικός δανεισμός δεν είναι μια «πόρτα» που ανοίγει.

Σχέδια και ελπίδες

Ο κ. Γιαννιτσόπουλος ξεκαθαρίζει ότι δεν μπορεί να δει το μέλλον απαισιόδοξα και επισημαίνει πως τουλάχιστον ένας αγρότης δεν μπορεί να μείνει άνεργος. Αναγνωρίζει ότι οι εκμεταλλεύσεις έχουν πρόβλημα και τονίζει πως «πρέπει να γίνουμε πιο παραγωγικοί, ενώ ίσως πρέπει να μειωθούν και οι τιμές». Τα σχέδια λοιπόν είναι πολλά και «ναυαρχίδα» τους η γαλακτοβιομηχανία που θέλουν να στήσουν. Είχαν ξεκινήσει να το ψάχνουν πριν από καμία διετία περίπου. Η μελέτη για την επένδυση ύψους 15 εκατ. ευρώ έχει ωριμάσει, αλλά δεν κατέθεσαν το σχέδιο για αναζήτηση επενδυτή λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας. «Θα ήταν έργο πνοής για την περιοχή», σύμφωνα με τον πρόεδρο, ο οποίος επισημαίνει πως είναι λάθος να μην υπάρχει γαλακτοβιομηχανία στην περιοχή.

Για το σχέδιο της γαλακτοβιομηχανίας δούλεψαν πολλοί. Συνεργάστηκαν για τις έρευνες το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, βοήθησε πολύ η ΕΒΟΛ και τη γραμμή παραγωγής τη σχεδίασε μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του χώρου στην Ευρώπη, η Tesco. «Επαναπροσδιορισμός, βλέποντας και κάνοντας», σημειώνει ο κ. Γιαννιτσόπουλος για τη νέα εποχή που ανοίγεται, ενώ είναι σε εξέλιξη και ο μετασχηματισμός του συνεταιρισμού. Και από αυτό το σκηνικό και τις ευκαιρίες που ανοίγονται δεν θα μπορούσαν αν λείπουν τα ροδάκινα που καλλιεργούν.

Στο «κομμάτι» των οπωροκηπευτικών από το 2000, σε 12.000 στρέμματα, καλλιεργούνται, μαζεύονται και συσκευάζονται ροδάκινα (βιομηχανικά και επιτραπέζια), αλλά και μήλα και κεράσια, όλα για την εγχώρια αγορά. Ωστόσο, γίνονται κινήσεις με τη Ρωσία και πάλι, καθώς υπάρχει ενδιαφέρον για νωπό ροδάκινο. Για το τέλος, μέχρι να βγει η χρονιά θα λειτουργεί στα παλιά γραφεία του Συνεταιρισμού μαζί με το Κοινωνικό Παντοπωλείο και ένα με συνεταιριστικά προϊόντα.