Οι «παγίδες» της υγιεινής διατροφής

Της ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΚΟΓΚΑ

Επ. Τεχνολόγος Τροφίμων MSc

(kogka@paragogi.net)

Τόσο το ίντερνετ όσο και ο Τύπος «βομβαρδίζουν» καθημερινά την κοινωνία με πληροφορίες γύρω από θέματα διατροφής, από τις οποίες αρκετές είναι αναληθείς. Έτσι, κάποιος που δεν έχει τη δυνατότητα να ψάξει περαιτέρω μια νέα δημοσίευση, επηρεάζεται άμεσα και σύντομα αλλάζει την καθημερινή του διατροφή, σύμφωνα με τις πληροφορίες αυτές. Τροφές που συνηθίζεται να έχουν αναφερθεί για τη θετική τους επίδραση στην καλή υγεία, όπως είναι τα προϊόντα ολικής αλέσεως ή τα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, μπορεί να κρύβουν τελικά κινδύνους. Εμείς σας παρουσιάζουμε τέσσερα παραδείγματα που έχουν αναφερθεί ότι ευνοούν την καλή υγεία της καρδιάς, αλλά μπορεί να προβούν επικίνδυνα κυρίως για τις αρτηρίες.

Τα προϊόντα ολικής αλέσεως είναι ένα απλό παράδειγμα που αποδεικνύει τη λανθασμένη πληροφόρηση των καταναλωτών. Τα δημητριακά που καταναλώνουμε στο πρωινό μας, όπως και τα συναφή προϊόντα, π.χ. μπάρες δημητριακών, που καταναλώνουμε στο δεκατιανό, δεν είναι παρά επεξεργασμένα δημητριακά, «φορτωμένα» με ζάχαρη. Βέβαια, ως καταναλωτές είναι αρκετά δύσκολο να το διαπιστώσουμε αυτό από μόνοι μας. Αυτό οφείλεται στο ότι από τη μια οι βιομηχανίες έχουν την τάση να τοποθετούν την ετικέτα «προϊόν ολικής άλεσης» και από την άλλη οι παρασκευαστές των προϊόντων αυτών χρησιμοποιούν αρκετά έξυπνα κόλπα για να κρύψουν την πραγματική ποσότητα ζάχαρης που περιέχουν. Η ένδειξη «ολικής άλεσης προϊόν» είναι ικανή να μας οδηγήσει στην αγορά του προϊόντος αυτού πιστεύοντας ότι είναι υγιεινό. Τα προϊόντα αυτά ακόμα λοιπόν και αν βοηθούν άμεσα στην καλή λειτουργία του εντέρου και στην καλή υγεία της καρδιάς, η αλήθεια είναι ότι δεν αποτελούν και την πιο υγιεινή επιλογή. Χρειάζεται, λοιπόν, ιδιαίτερη προσοχή στην κατανάλωσή τους, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι γονείς θέλουν να επιλέξουν ένα υγιεινό πρωινό ή σνακ, τόσο για τους ίδιους όσο και για τα παιδιά τους.

Επίσης, αυτό που αρκετοί δεν γνωρίζουν είναι ότι σήμερα τα περισσότερα τρόφιμα, όπως είναι για παράδειγμα το ψωμί, γίνονται με σύγχρονες ποικιλίες σιταριού, οι οποίες και τροποποιήθηκαν στη διάρκεια πολλών αιώνων. Μελέτες όμως έδειξαν ότι το σύγχρονο σιτάρι (ή σιτάρι υψηλής απόδοσης) είναι λιγότερο θρεπτικό από παλαιότερες ποικιλίες. Αυτό παρατήρησαν και οι ερευνητές Φάν, Ζάο, Πούλτον και Μακ Γκραθ, οι οποίοι παρακολούθησαν τη διαφοροποίηση του κόκκου σιταριού στη διάρκεια των τελευταίων 160 χρόνων. Μια ακόμη έρευνα, η οποία αφορά το σύγχρονο σιτάρι, είναι εκείνη των ερευνητών Γουίτακερ Α., Σέσαρι Φ., Γκόρι Αμ. και Μπενεντετέλι Σ., η οποία και δημοσιεύτηκε στο Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών Βιοτεχνολογίας (National Center Biotechnology Information). Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, το σύγχρονο σιτάρι, σε σχέση με παλαιότερες ποικιλίες, μπορεί ακόμα και να αυξήσει τα επίπεδα χοληστερόλης και φλεγμονών υπεύθυνων για καρδιακές παθήσεις. Σε μια ακόμη μελέτη, στην οποία συγκρίθηκαν το σύγχρονο σιτάρι και οι νιφάδες βρώμης, παρατηρήθηκε ότι το πρώτο αύξησε τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης («κακή» χοληστερόλη) κατά 14,2% συγκριτικά με τη δεύτερη (βρώμη). Μάλιστα, η μελέτη αυτή, των ερευνητών Μπρέντα Ντάβυ, Κέβιν Ντάβυ και Κρίστοφερ Μέλμπυ, δημοσιεύτηκε στο Αμερικάνικο Περιοδικό Κλινικής Διατροφής (The American Journal of Clinical Nutrition). Βέβαια αυτό σίγουρα δεν σημαίνει ότι το σύγχρονο σιτάρι και τα προϊόντα στα οποία χρησιμοποιείται αυξάνουν δραστικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, απλά σημαίνει πως η κατανάλωση βρώμης αποτελεί μια πιο υγιεινή επιλογή.

Ένα καλά κρυμμένο μυστικό είναι η πραγματική σύσταση των γαλακτοκομικών προϊόντων, χαμηλών σε λιπαρά. Η αλήθεια είναι ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα τείνουν να περιέχουν υψηλές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών. Βασισμένοι σε αυτήν τη διαπίστωση, οι περισσότεροι διατροφολόγοι συνιστούν την κατανάλωση γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά αντί των πλήρες. Αυτό βέβαια που αρκετοί καταναλωτές δεν γνωρίζουν, είναι ότι τα κορεσμένα λιπαρά δεν είναι υπεύθυνα για τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου, κάτι που επιβεβαίωσαν και οι ερευνητές Πάττυ Ταρίνο, Φρανκ Χου και Ρόναλντ Κράους το 2010. Μια ακόμα πιο πρόσφατη μελέτη των ερευνητών Μάριο Κρατζ, Τόν Μπάρς και Στέφαν Γκουγενέτ που δημοσιεύτηκε στο Ευρωπαϊκό Περιοδικό Διατροφή (European Journal of Nutrition) έδειξε ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν γαλακτοκομικά υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν προβλήματα παχυσαρκίας ή διαβήτη, ενώ επιβεβαίωσε και παλαιότερους ισχυρισμούς ότι τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά δεν παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά συνήθως είναι περισσότερο «φορτωμένο» με ζάχαρη, παρά με κάποια άλλη γλυκαντική ουσία. Η προσθήκη ζάχαρης έχει αποδείξει ότι έχει σοβαρές επιδράσεις στο μεταβολισμό και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου, συμπεριλαμβανομένης των τριγλυκεριδίων. Συνεπώς, το κορεσμένο λίπος που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα φαίνεται να είναι αβλαβές, ωστόσο η προσθήκη ζάχαρης το καθιστά εξαιρετικά ανθυγιεινό, ειδικά όταν καταναλώνετε συχνά.