«Ξεφουσκώνει» το όνειρο της επιστροφής στη φύση

της Άννας Αραμπατζή

(arampatzi@xrimaonline.gr)

 Για πολλούς νέους, το πρόγραμμα διανομής αγροτικής γης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης φαντάζει η λύση στα προβλήματά τους. Τί γίνεται όμως όταν οι συμμετέχοντες δεν έχουν όλοι την ίδια τύχη και κάποιοι παίρνουν μη αξιοποιήσιμα χωράφια;

 Χωράφι με σκουπιδότοπο και λίμνη

Η 27χρονη γεωπόνος, Αλεξάνδρα Τερζίδου έκανε αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα και έγινε δεκτή. Της δόθηκαν 13,5 στρέμματα στη Χαλκηδόνα Θεσσαλονίκης, κάτι που την χαροποίησε ιδιαίτερα, καθώς εργάζεται στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Σίνδου. Όταν όμως πήγε να δει τα χωράφια η εικόνα ήταν απογοητευτική. Πρόκειται για έκταση που δεν είναι αξιοποιήσιμη, είναι γεμάτη σκουπίδια και επιπλέον μέσα στα στρέμματα αυτά υπάρχει και μια λίμνη βάθους τεσσάρων μέτρων.

Όταν, μετά από αυτό, απευθύνθηκε σε ομάδα εργατών για να κάνει την έκταση αρόσιμη, το ποσό που της ζητήθηκε ήταν αρκετά μεγάλο. Για εργασίες, όπως άντληση υδάτων και επιχωμάτωση στη λίμνη, της ζήτησαν 13.500 ευρώ. Στη συνέχεια, για να βρει λύση στο πρόβλημα της απευθύνθηκε κατευθείαν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η απάντηση που πήρε είναι πως η λύση βρίσκεται στη δεύτερη φάση του προγράμματος, που αναμένεται να ανακοινωθεί. Μετά το μεγάλο ενδιαφέρον, προετοιμάζεται και το δεύτερο μέρος σε αυτό το εγχείρημα και τότε ίσως περάσει η κα Τερζίδου στο δεύτερο πρόγραμμα. Έτσι θα μπορέσει να γίνει κάποια αντικατάσταση και να πάρει άλλη έκταση, αξιοποιήσιμη αυτή τη φορά. Η μόνη εξήγηση που βρίσκει είναι το θέμα των μορίων. Περί τους 14 ανθρώπους οι οποίοι στην πλειονότητα τους είναι γεωπόνοι, «μοιράστηκαν» 100 στρέμματα.

Όπως εικάζει η ίδια, ίσως λόγω ηλικίας, η κα Τερζίδου μπορεί να είχε μικρότερη μοριοδότηση, από τους υπόλοιπους που ίσως πήραν καλύτερες εκτάσεις. Προς το παρόν τηρεί στάση αναμονής. Η έκταση έχει πληρωθεί, φαίνεται χρεωμένη στην εφορία, στο όνομα της. Ωστόσο, η πενταετία για την έκταση δεν είναι δεσμευτική, πιθανότατα θα γίνει κάποια ρύθμιση. Τώρα όμως θα δηλώσει την έκταση στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (όπου δηλώνουν όλοι οι κάτοχοι γης τα χωράφια τους) ως αγραναπαύσεις. Η κα Τερζίδου με αυτήν την ευκαιρία ήθελε να αξιοποιήσει τις γνώσεις, τις σπουδές της και να κάνει κάτι για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που της προκάλεσε η κρίση. Όσο για το τι θα καλλιεργούσε, λόγω της εγγύτητας της γης της με άλλα χωράφια, θα έβαζε «αναγκαστικά» βαμβάκι ή ρύζι, καθώς η καλλιέργεια του… γείτονα, επηρεάζει και τη δική σου στη Μακεδονία, δύσκολα ευδοκιμεί κάτι άλλο. Ωστόσο, την ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η δενδροκαλλιέργεια και η συμβολαιακή γεωργία, την οποία θεωρεί και το μέλλον.

 Μόνο τα χωράφια δεν αρκούν στους ανέργους

Η γη από μόνη της δεν μπορεί να βοηθήσει και πολύ έναν άνεργο να ξεκινήσει. Άτομο που ανήκει στους «τυχερούς» και του διανεμήθηκαν κάποια στρέμματα εξηγεί στην ΠαραγωγΓή πως από τη στιγμή που είναι άνεργος δεν έχει και τα απαραίτητα κεφάλαια για να ξεκινήσει το όποιο εγχείρημα του. Μπήκε στη διαδικασία να εκδηλώσει ενδιαφέρον για μια έκταση, και να βοηθηθεί μέσα στην κρίση, έχοντας ως βάση τις σπουδές του. Είναι και αυτός όπως και οι περισσότεροι, γεωπόνος. Αυτή τη στιγμή του έχουν δώσει ένα μέρος της έκτασης που του αναλογεί και περιμένει το μεγαλύτερο.

Γι’ αυτό, χρειάζονται ακόμα μερικές εγκρίσεις, δίνοντας μια «πινελιά» γραφειοκρατίας στο όλο εγχείρημα. Ψάχνει κάποια καλλιέργεια που να του βγει στην ουσία φθηνή, να μην χρειάζεται μεγάλο κεφάλαιο. Η πρώτη του σκέψη είναι τα αρωματικά φυτά, αν και γι’ αυτό θα χρειαζόταν κάποια εξειδικευμένη εκπαίδευση. Εφόσον αυτή δεν έχει άλλο τρόπο, βασίζεται και περιμένει κάποια σεμινάρια που διοργανώνονται σε πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Θεωρεί πως πραγματική βοήθεια θα ήταν μαζί με τις εκτάσεις να δινόταν και κάποια ειδική επιδότηση.

Δεύτερο πρόγραμμα για 1,5 εκατ. υποψήφιους (;)

Το ΥπΑΑτ θέλει να προχωρήσει εκ νέου σε προκήρυξη του προγράμματος εγκατάστασης νέων αγροτών, ύψους 60 εκατ. ευρώ, αντίστοιχο με το πρώτο, λόγω της ανταπόκρισης που είχε. Μάλιστα, μελέτες θέλουν περίπου 1,5 εκατομμύριο κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων να σχεδιάζει την… απόδραση του από την πόλη και την μετεγκατάσταση του στην ύπαιθρο.

Σύμφωνα με την μελέτη της «Καπα Research», πρόκειται για νέους 25 έως 44 ετών που λόγω ύφεσης, αντιστρέφουν το φαινόμενο της αστυφιλίας, των προηγούμενων ετών και θέλουν να επιστρέψουν στην επαρχία. Το 68,2% των ερωτηθέντων έχει σκεφτεί να μετεγκατασταθεί στην επαρχία, ενώ το 19,3% κάνει και ενέργειες για την.. μεγάλη φυγή. Οι ιδέες για το τι θα καλλιεργήσουν, ποικίλουν. Κάποιοι θέλουν να καλλιεργήσουν ελιές, αρωματικά φυτά, μανιτάρια, τρούφα κι άλλοι να εκθρέψουν σαλιγκάρια, μέλισσες, αιγοπρόβατα κ.λπ.

Το 70% αυτών, μάλιστα, έχει υψηλή ακαδημαϊκή μόρφωση. Το 25,4% έχει μεταπτυχιακό και το 43,5% πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Το 70,3% θα έφευγε για το ίδιο εισόδημα (54,9%), αλλά ακόμη και για μικρότερο (15,4%), σε σχέση με αυτό που έχει σήμερα. Στην κορυφή των προτιμήσεων όσων θέλουν να γίνουν αγρότες, βρίσκεται η ελιά και το ελαιόλαδο, τα βιολογικά προϊόντα και τα αρωματικά φυτά.

 WSJ: Η Ελλάδα έχει πολλούς αγρότες

Κάπως αιρετική, αλλά ενδιαφέρουσα είναι η άποψη αρθρογράφου της Wall Street Journal, ο οποίος ισχυρίζεται πως η Ελλάδα έχει περισσότερους αγρότες, από όσους χρειάζεται. Συγκεκριμένα, δημοσίευμα αναφέρει ότι, οι εργαζόμενοι σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία παράγουν συνολικά κάτω από τον Μ.Ο της Ευρωζώνης.

Όπως τονίζει, στις χώρες δανείζονται από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία, το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο. Ωστόσο, μία πιο λογική εξήγηση, εξηγεί το δημοσίευμα είναι ότι, οι κάτοικοι της Νότιας Ευρώπης είναι πιο πιθανό να εργάζονται σε αγροκτήματα και η γεωργία είναι ένα είδος χαμηλής παραγωγικότητας, αν και πιο σκληρή εργασία. Η διαφορά γίνεται πιο αισθητή σε Ελλάδα και Πορτογαλία, όπου το 12% στην πρώτη και το 7% στην δεύτερη, απασχολούνται στους τομείς της γεωργίας, της δασοπονίας και της αλιείας, σύμφωνα με τη Eurostat.

Οι μικρές φάρμες είναι ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο στην Ελλάδα, γεγονός που εξηγεί το γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων εργάζονται στην γεωργία από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ευρώ. Όπως σημειώνει ο αρθρογράφος, η εικόνα που περιλαμβάνει ένα αγροτικό τοπίο και μικρές οικογενειακές φάρμες ακούγεται γοητευτικό, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί την καλύτερη συνταγή χαμηλής παραγωγικότητας. Η παραγωγικότητα βελτιώνεται δραματικά όταν οι εργαζόμενοι ζουν σε πόλεις. Αυτός είναι ο λόγος που το φαινόμενο των κατοίκων της Αθήνας που μετακομίζουν στην επαρχία, δεν αποτελεί μια θετική εξέλιξη. Η εργασία είναι προτιμότερη από την ανεργία, αλλά η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη λιγότερη γεωργία.

Μία καλή ιδέα, σύμφωνα με την Wall Street Journal, είναι η Ε.Ε. να διαμορφώσει το σύστημά της με τέτοιο τρόπο ώστε να καταργήσει τις επιδοτήσεις στους αγρότες της. Αυτό είναι ήδη σε εξέλιξη, αλλά με την κατεύθυνση που πραγματοποιούνται οι μεταρρυθμίσεις δεν φαίνεται πως έχει γίνει κατανοητό πως το κάνει κανείς πιο παραγωγικές τις φάρμες, σημαίνει πως πρέπει να μειώσει και τον αριθμό των ατόμων που εργάζονται σε αυτές, για να πάνε να ζήσουν στις πόλεις. Οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τα χωριά και μετακινούνται στις πόλεις γιατί εκεί οι μισθοί είναι υψηλότεροι και αυτό γιατί οι άνθρωποι στις πόλεις είναι πιο παραγωγικοί. Γιατί χρησιμοποιούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια εμποδίζοντας αυτό το φαινόμενο;