Γαλλική φινέτσα στην ελληνική αιγοπροβατοτροφία

Του ΝIΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠIΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

Μια εταιρεία-σύμβολο για μια μικρή γαλλική κωμόπολη στις όχθες του Λίγηρα, η οποία παράγει για περισσότερο από 30 χρόνια φημισμένα γαλλικά τυριά, ενδέχεται να αλλάξει το τοπίο στην ελληνική αιγοπροβατοτροφία στη Βόρεια Ελλάδα.

Η Fromagerie Guilloteaux, που έχει την έδρα της στην πόλη των 3.500 κατοίκων Πελουσέν ( Pelussin) στην περιοχή Λουάρ και παράγει ορισμένα από τους πλέον γνωστά διεθνώς γαλλικά τυριά, όπως το pave d' affinois, το le brin και διάφορες ποικιλίες του fromager d' affinois, έχει ήδη ξεκινήσει να συνάπτει συμβόλαια με Έλληνες κτηνοτρόφους με αρχικό στόχο την αγορά σε πρώτη φάση 6.000 τόνων γάλακτος ετησίως και με απώτερο στόχο να φτάσουν τους 15.000 τόνους τα επόμενα χρόνια.

Οι συμβάσεις που προτείνει στους Έλληνες κτηνοτρόφους είναι 3ετούς ή 5ετούς διάρκειας και έχουν ως βασικό πλεονέκτημα –πέρα από την ελαφρώς καλύτερη από αυτήν της αγοράς τιμή– την καταβολή των χρημάτων στις 10 κάθε επόμενου μηνός από την ημερομηνία διάθεσης της πρώτης ύλης τους. Ήδη, αρκετοί παραγωγοί έχουν υπογράψει συμβάσεις, ενώ η γαλλική εταιρεία διαβεβαιώνει ότι μπορεί να συμβάλλει τόσο σε ζητήματα ποιοτικής βελτίωσης της παραγώμενης πρώτης ύλης όσο και στην επιμήκυνση των περιόδων παραγωγής γάλακτος.

Η Fromagerie Guilloteaux, που ιδρύθηκε το 1983 και εξάγει στην υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και σε Ιαπωνία, Βόρεια Αμερική και Αυστραλία, έρχεται στην Ελλάδα, όπου παράγεται το 1/3 του συνολικού παραγόμενου στην Ε.Ε. αιγοπρόβειου γάλακτος, επιχειρώντας να έχει πρόσβαση σε ποιοτική πρώτη ύλη. Σημειώνεται ότι η επιχείρηση, εκτός Γαλλίας, έχει επεκταθεί και στην Ισπανία για την προμήθεια γάλακτος. Όλα ξεκίνησαν τον περασμένο Ιούνιο, κατά την επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ στην Ελλάδα, όταν οι εκπρόσωποι της γαλλικής επιχείρησης απευθύνθηκαν στο Ελληνογαλλικό Εμπορικό Επιμελητήριο για να ανοίξουν δίοδο επικοινωνίας με τους Έλληνες κτηνοτρόφους. Έπειτα από πέντε μήνες επαφών και διαπραγματεύσεων, η γαλλική εταιρεία κατάφερε να κλείσει τα πρώτα συμβόλαια, ενώ βρίσκονται και σε συζητήσεις με σύγχρονο τυροκομείο της Δυτικής Μακεδονίας, που θα αναλάβει τη συγκέντρωση, παστερίωση και συμπύκνωση του γάλακτος, το οποίο στη συνέχεια θα εξάγεται στη Γαλλία.

Εφόσον η Fromagerie Guilloteau εξασφαλίσει τον κρίσιμο αριθμό συνεργατών που θέλει να έχει στην Ελλάδα, τότε θα προχωρήσει στην υλοποίηση επένδυσης που σε πρώτη φάση θα είναι της τάξης των 2 εκατ. ευρώ και θα αφορά ακριβώς την παστερίωση και συμπύκνωση του κατσικίσιου γάλακτος.

Η κρίση

Η γαλλική εταιρεία έρχεται στη χώρα μας σε μια περίοδο όπου η ελληνική αιγοπροβατοτροφία διανύει μια περίοδο πρωτοφανούς κρίσης, λόγω των δυσκολιών της Δωδώνης, αλλά και άλλων γαλακτοβιομηχανιών και τυροκομείων να ανταποκριθούν –εξαιτίας της έλλειψης ρευστότητας– με συνέπεια στις πληρωμές τους προς τους κτηντρόφους.

Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η μείωση της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος τα δύο τελευταία χρόνια κατά 92.000 τόνους, μείωση που συνεχίζεται και το 2013. Επίσης, παρατηρείται το φαινόμενο λόγω της έλλειψης ρευστότητας χιλιάδες κτηντορόφοι να μην έχουν τα χρήματα να αγοράσουν ζωοτροφές, οδηγώντας στον υποσιτισμό των ζώων.

Η κρίση στην αιγοπροβατοτροφία έχει άμεσο αρνητικό αντίκτυπο και στην παραγωγή του εθνικού μας προϊόντος, της φέτας, η οποία στα χρόνια της πλήρους κατοχύρωσης ως ελληνικού προϊόντος καταγράφει συνεχή μείωση της παραγωγής.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από 101.175 τόνους φέτα που παρήχθησαν το 2010, το 2012 η παραγωγή μειώθηκε στους 86.273 τόνους.

Ειδικά τα προβλήματα έχουν οδηγήσει πολλούς παραγωγούς (άνω των 1.000) στην «αγκαλιά» άλλων εταιρειών. Ήδη, μεγάλο μέρος των δυσαρεστημένων κτηνοτρόφων από την πολιτική της νέας διοίκησης της Δωδώνης έχει μετακινηθεί προς τη γαλακτοβιομηχανία Καράλης, που βρίσκεται στη Φιλιππιάδα, ενώ σε συζητήσεις με σημαντικό αριθμό κτηνοτρόφων βρίσκονται και οι δύο μεγάλοι του χώρου, η Ηπειρος που εδρεύει στην Άρτα και η Όλυμπος από την Θεσσαλία.

Πώς κινείται η παραγωγή

Στην πρόσφατη παρουσίαση ερευνητικού προγράμματος για τη βιωσιμότητα εκτροφής αιγοπροβάτων στην Ήπειρο, που πραγματοποιεί το Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γεωργοοικονομικών και Κοινωνιολογικών Ερευνών, αναφέρθηκε ότι ο αριθμός των εκτροφών και των ζώων μειώνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, ο αριθμός των ζώων στο μέσο κοπάδι αυξάνεται, επειδή κλείνουν οι μικρές εκμεταλλεύσεις, αλλά αντιθέτως οι μεγάλες εκμεταλλεύσεις (πάνω από 200 ζώα) ενισχύονται. Άρα, πηγαίνουμε σε ισχυροποίηση των μεγάλων εκμεταλλεύσεων. Υπάρχουν δύο είδη εκτροφών: οι μετακινούμενοι και οι συμβατικοί (σταυλισμένοι). Από τις περίπου 9.000 αιγοπροβατοτρόφους της Ηπείρου, οι μετακινούμενοι είναι 480 και οι υπόλοιποι είναι συμβατικοί. Το μέσο κοπάδι στους μετακινούμενους αποτελείται από περίπου 190-200 ζώα, ενώ οι συμβατικοί έχουν πολύ μικρότερα κοπάδια. Ο τρόπος εκτροφής των μετακινούμενων κτηνοτρόφων, όμως, δίνει μειωμένη παραγωγή.

Τα τελευταία χρόνια η έρευνα δείχνει ότι οι μετακινούμενοι αύξησαν τα ζώα τους, ενώ οι συμβατικοί παρουσιάζουν έντονη μείωση, με μεγάλο αριθμό από αυτούς να εγκαταλείπουν οριστικά την κτηνοτροφία. Αποτέλεσμα είναι η προσφορά του αιγοπρόβειου γάλακτος να μειώνεται. Στους συμβατικούς η προσφορά μειώθηκε κατά 18% τα τελευταία τρία χρόνια. Όπως παρουσιάζει η έρευνα, στην περιοχή της Ηπείρου οι μετακινούμενοι προσφέρουν το 10% του πρόβειου γάλακτος, ενώ οι συμβατικοί το υπόλοιπο 90%. Αντίστοιχα, στο κατσικίσιο οι μετακινούμενοι δίνουν το 13% και το 87% οι συμβατικοί.

Το 99% του γάλακτος κατευθύνεται σε βιομηχανίες που υπάρχουν στην περιφέρεια της Ηπείρου. Αυτό δείχνει τη μεγάλη σημασία που «παίζει» στην οικονομία της περιοχής η αιγοπροβατοτροφία.