Έχουμε αυτάρκεια στο ρύζι, αλλά...

Του ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

Οι ορυζοπαραγωγοί έχουν να το λένε, πως γίνεται να πωλούν το προϊόν όχι περισσότερο από 30 λεπτά το κιλό και αυτό να φτάνει 5 και 6 φορές ακριβότερο στον καταναλωτή. Φέτος οι παραγωγοί είχαν να αντιμετωπίσουν και τη μείωση έως και 20% της παραγωγής λόγω της ξηρασίας που έπληξε τις παραγωγικές περιοχές, κυρίως τη λεκάνη της Θεσσαλονίκης όπου καλλιεργείται το 70% της παραγωγής. Η συγκομιδή τελείωσε με τις τιμές σε μέσα επίπεδα στα 28 λεπτά/κιλά, ελαφρώς αυξημένη σε σχέση με το 2011. Συγκεκριμένα, για το ρύζι τύπου Indica η τιμή κινήθηκε στα 28-29 λεπτά το κιλό, ίδια ήταν η τιμή και στο ρύζι τύπου Japonica, ενώ στα 33-34 λεπτά/κιλό έφτασε στο ρύζι τύπου Καρολίνα.

Στη ρυζοπαραγωγική περιοχή της Χαλάστρας Θεσσαλονίκης όπου καλλιεργούνται περίπου 200.000 στρέμματα πέρσι συγκομίστηκαν 180.000 τόνοι, ενώ φέτος η παραγωγή δεν ξεπέρασε τους 150.000 τόνους. Σε άλλες περιοχές της χώρας όπως για παράδειγμα στη Φθιώτιδα, τις Σέρρες και την Αιτωλοακαρνανία επίσης η παραγωγή κινήθηκε στα ίδια επίπεδα με πέρσι. Η στρεμματική απόδοση υποχώρησε σχεδόν σε όλη την Ελλάδα στα 700 κιλά ανά στρέμμα από περίπου 900 κιλά ανά στρέμμα που είχε αποδώσει το 2011. Το μεγάλο πρόβλημα των παραγωγών ήταν και φέτος η αύξηση του κόστους παραγωγής, λόγω της ανόδου των τιμών των αγροεφοδίων. Σημειώνεται ότι η παραγωγή ακόμα και φέτος που είναι μειωμένη φτάνει και περισσεύει για να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες, ενώ γίνονται και σημαντικές εξαγωγές σε Ρουμανία, Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία.

Διεθνές περιβάλλον

Σταθερή στους 466 εκατ. τόνους θα ανέλθει το εμπορικό έτος 2012-2013 η παγκόσμια παραγωγή ρυζιού, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην αρμόδια Συμβουλευτική Επιτροπή για το ρύζι της ΕΕ. Στο ίδιο περίπου ύψος με την παραγωγή προβλέπεται να ανέλθει και η κατανάλωση (465 εκατ. τόνους), ενώ τα παγκόσμια αποθέματα προβλέπονται σταθερά στους 102 εκατ. τόνους (όλες οι ποσότητες σε ισοδύναμο λευκασμένο ρύζι). Με βάση τα εκδοθέντα πιστοποιητικά, οι κοινοτικές εισαγωγές ρυζιού κατά την εμπορική περίοδο 2011/12 παρουσίασαν μείωση (-8,1%) στις 869.000 τόνους ισοδύναμου λευκασμένου σε σύγκριση με την π

ροηγούμενη περίοδο, η οποία οφείλεται κυρίως στις μειωμένες εισαγωγές αποφλοιωμένου Indica (-18%, στους 619.000 τόνους). Μείωση καταγράφεται και στις αντίστοιχες εξαγωγές (-14,5%, στους 186.000 τόνους ισοδύναμου λευκασμένου), η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση του λευκασμένου/ημιλευκασμένου Japonica (-13%, στους 131.000 τόνους) και του paddy Japonica. Στο μεταξύ, λόγω του καθεστώτος ΕΒΑ (Everything but Arms), από το εμπορικό έτος 2009/10 και μετά καταγράφεται εκρηκτική άνοδος των εξαγωγών της Καμπότζης στην ΕΕ, οι οποίες κατά το εμπορικό έτος 2011/12 σχεδόν δεκαοκταπλασιάστηκαν σε σύγκριση με το 2008/09, φθάνοντας τους 97.000 τόνους ισοδύναμου λευκασμένου. Επισημαίνεται επίσης ότι κατά το ίδιο έτος η συντριπτική ποσότητα του εισαγόμενου ρυζιού από την Ινδία (87%, 192.000 τόνους ισοδύναμου λευκασμένου) και το Πακιστάν (92%, 48.000 τόνους ισοδύναμου λευκασμένου) αφορά σε ρύζι Basmati, το οποίο υπάγεται σε προτιμησιακό καθεστώς.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ για το έτος 2012 καταγράφεται μείωση των εκτάσεων ορυζοκαλλιέργειας κατά 5,5% και ειδικότερα: μείωση των εκτάσεων Japonica στα 3,08 εκ. στρέμματα (-3,4%) και μείωση των εκτάσεων Indica στα 1,43 εκ. στρέμματα (-9,5%) σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Όσον αφορά στην παραγωγή του 2012, εκτιμάται συνολικά μείωση κατά 3,6% και ειδικότερα οφειλόμενη στην μειωμένη παραγωγή Indica (-11%, στους 571.000 τόνους ισοδύναμου λευκασμένου).

Κατά τη συζήτηση οι εκπρόσωποι των παραγωγών και της βιομηχανίας διαμαρτυρήθηκαν για τον αθέμιτο ανταγωνισμό που δέχεται το κοινοτικό ρύζι από το εισαγόμενο, δεδομένου ότι ο ευρωπαίος παραγωγός τηρεί κανόνες για την ασφαλή παραγωγή, την περιβαλλοντική προστασία και αειφορία, την κοινωνική ασφάλεια και πρόνοια, ενώ ταυτόχρονα πιέζεται από την αύξηση του κόστους παραγωγής. Από την εξέλιξη των τιμών στη διεθνή αγορά (FOB σε δολ./τόνο ισοδύναμου λευκασμένου), τέλη Οκτωβρίου 2012 καταγράφονται οι εξής τιμές: Indica «ΗΠΑ μακρόσπερμο 4%» στα 596 δολ./τ, Indica «Thai 100% B» στα 560 δολ./τ., Indica «Βιετνάμ 5%» στα 455 δολ./τ. και του Indica «Ινδίας 5%» στα 440 δολ./τ., ενώ στο ρύζι Basmati οι τιμές κυμάνθηκαν από 1.100 έως 1.175 δολ./τ. Εν γένει στην παγκόσμια αγορά οι τιμές δείχνουν τάση σταθεροποίησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (τέλη Οκτωβρίου 2012) στην ευρωπαϊκή αγορά οι τιμές ρυζιού, πριν και μετά τη συγκομιδή, παρουσιάζουν επίσης σταθεροποίηση και ανήλθαν: το paddy Japonica το ελληνικό στα 320 ευρώ/τ., το ιταλικό στα 306 ευρώ/τ. και το ισπανικό στα 285 ευρώ/τ., το paddy Indica το ιταλικό στα 292 ευρώ/τ. και το ελληνικό στα 280 ευρώ/τ. Παράλληλα, οι τιμές λευκασμένου ρυζιού στην ευρωπαϊκή αγορά (τέλη Οκτωβρίου 2012) ανήλθαν: το ιταλικό Japonica στα 590 ευρώ/τ., το ιταλικό Indica στα 580 ευρώ/τ., το ισπανικό Japonica στα 565 ευρώ/τ., το γαλλικό Indica στα 520 ευρώ/τ. και το γαλλικό Japonica στα 510 ευρώ/τ.

Ο κίνδυνος

Καμπανάκι κινδύνου για την επιβίωση της ορυζοκαλλιέργειας χτύπησε πρόσφατα η ΠΑΣΕΓΕΣ. Με επιστολή του διευθυντή της Γιάννη Τσιφόρου προς το γενικό γραμματέα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μόσχο Κορασίδη, επισημαίνει τον κίνδυνο αφανισμού της καλλιέργειας λόγω της έλλειψης των κατάλληλων εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Στην επιστολή επισημαίνεται ότι το 2012 χορηγήθηκαν από τις αρμόδιες αρχές της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας κατ’ εξαίρεση άδειες για τη χρήση propanil, της μόνης προς το παρόν δραστικής ουσίας που φέρεται ικανή να καταπολεμήσει το ζιζάνιο που πλήττει τις φυτείες ρυζιού.

Όπως προκύπτει από έγγραφο των Αγροτικών Συνεταιρισμών Α’ και Β’ Χαλάστρας, αλλά και από την επισυναπτόμενη επιστημονική τεκμηρίωση του καθηγητή ζιζανιολογίας ΑΠΘ Ηλία Ελευθεροχωρινού, είναι απολύτως αναγκαίο να χορηγηθεί άμεσα κατ’ εξαίρεση άδεια 120 ημερών για τη χρήση propanil στην ορυζοκαλλιέργεια. Με την επιστολή του ο διευθυντής της ΠΑΣΕΓΕΣ θύμιζε στο γ.γ. ότι και άλλες καλλιέργειες κινδυνεύουν από έλλειψη αποτελεσματικών, εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών, γι’ αυτό και ζητούσε να συσταθεί με απόφαση του ΥΠΑΑΤ μία Επιτροπή, η οποία θα εισηγείται για τις εκάστοτε αιτούμενες άδειες.