«Βάλτε φραγμό στις ελληνοποιήσεις φασολιών»

Της ΝΑΤΑΣΑΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ

Θεσμική στήριξη ζητούν από την Πολιτεία οι φασολοπαραγωγοί, οι οποίοι βλέπουν το προϊόν τους να μένει ανοχύρωτο απέναντι σε αθρόες εισαγωγές και τις ελληνοποιήσεις.

Μεγάλος και μόνιμος εχθρός των φασολοπαραγωγών παραμένει το «βάπτισμα» των εισαγόμενων φασολιών σε ελληνικά. Παραγωγοί του προϊόντος καταγγέλλουν τις αθρόες και χρόνιες ελληνοποιήσεις όλων των ποικιλιών, με την πολιτεία να εξακολουθεί να είναι απλός θεατής σε όσα συμβαίνουν και πλήττουν όχι μόνο τα εισοδήματα των φασολοπαραγωγών, αλλά και την ποιότητα και υπεραξία του προϊόντος. Το γεγονός ότι το 2012 δεν ήταν καλή χρονιά για την ελληνική παραγωγή, επιτείνει το φαινόμενο των ελληνοποιήσεων. Ήδη, σύμφωνα με καταγγελίες παραγωγών, έχει οξυνθεί το φαινόμενοm καθώς επιτήδειοι δεν αφήνουν το γεγονός της ελλειμματικής εγχώριας παραγωγής να μείνει ανεκμετάλλευτο.

Η κατανάλωση φασολιών στη χώρα μας υπολογίζεται σε 33.000 τόνους το χρόνο. Η Ελλάδα παράγει σε μέσα επίπεδα 7.000 τόνους ετησίως, οπότε γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι για την κάλυψη των αναγκών εισάγεται περίπου το 60%. Πέρυσι, ωστόσο, λόγω μη ευνοϊκών καιρικών συνθηκών, οι απώλειες της εγχώριας παραγωγής περιορίστηκαν κατά 70%. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Καστοριά, περιοχή με τις μεγαλύτερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις φασολιών στην Ελλάδα, η παραγωγή διαμορφώθηκε πέρυσι στο ¼ της μέσης ετήσιας παραγωγής προηγούμενων ετών, ενώ στις Πρέσπες οι παραγωγοί συνέλεξαν περί τους 500 τόνους από 1.500 τόνους τις προηγούμενες χρονιές. Η εικόνα δεν αλλάζει για τις καλλιέργειες της Καβάλας, όπου από 900 τόνους το 2011, πέρυσι συλλέχθηκαν περίπου 600 τόνοι.

Όπως σημειώνει ο κ. Κωνσταντίνος Λεπίδας, πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικού Συνεταιρισμού (ΕΑΣ) Καβάλας, οι παραγωγοί και όλοι οι αγρότες είναι προετοιμασμένοι για απώλειες λόγω καιρικών συνθηκών. Αυτό που «τρώει» τις παραγωγές δεν είναι οι υψηλές θερμοκρασίες αλλά προβλήματα που λιμνάζουν χρόνια, αποθαρρύνοντας και απομακρύνοντας τους καλλιεργητές από τις παραγωγές τους. Με λίγα λόγια, το χαλάζι και το αγιάζι δεν «τρομάζουν» όσο οι ελληνοποιήσεις!

Όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, το πολιτειακό έλλειμμα προστασίας των ελληνικών προϊόντων αφήνει έδαφος για ασύδοτη δράση εμπόρων, μεσαζόντων και πολλές φορές και παραγωγών να δρουν ελεύθερα, ενώ παράλληλα οι υπερτιμολογήσεις που συχνά υπόκεινται τα ελληνικά φασόλια στο ράφι αποδυναμώνουν τη διάθεση του προϊόντος.

Ελληνοποιήσεις και δυσφήμηση

Τα φασόλια Πρεσπών αποτελούν παραδοσιακό προϊόν της περιοχής. Έχουν χαρακτηριστεί ως Προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Επιπλέον, η καλλιέργεια των φασολιών των Πρεσπών έχει ενταχθεί στο Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, δηλαδή καλλιεργούνται ακολουθώντας ένα σύστημα σύγχρονης γεωργικής πρακτικής έτσι ώστε να παράγονται προϊόντα ποιοτικά και ασφαλή, τόσο για το περιβάλλον όσο και για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές των φασολιών Πρεσπών.

Το θέμα των ελληνοποιήσεων είναι το σημαντικότερο και μόνιμο πρόβλημα του κλάδου, τονίζει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πρεσπών «Πελεκάνος» Νικόλαος Στεργίου. «Προσπαθούμε να περιφρουρήσουμε με όποιο τρόπο μπορούμε το προϊόν. Η πολιτεία όμως δεν βοηθά, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην προστατεύεται η παραγωγή, αλλά κυρίως να δυσφημείται ένα προϊόν προστατευμένης γεωγραφικής προέλευσης και ολοκληρωμένης διαχείρισης. Αυτοί που κερδίζουν είναι οι έμποροι και οι μεσάζοντες» σημειώνει ο κ. Στεργίου.

Αγορανομική διάταξη

Επιστέγασμα της κρατικής αδιαφορίας, σύμφωνα με τους παραγωγούς, είναι η διάτρητη αγορανομική διάταξη, η οποία ειδικά για τα συσκευασμένα όσπρια προβλέπει μόνο να αναγράφεται αν είναι «ελληνικής παραγωγής» ή «εισαγωγής - συσκευασμένα στην Ελλάδα» και όχι η χώρα παραγωγής. Τροποποίηση της συγκεκριμένης διάταξης, ώστε να αναγράφεται η χώρα που παράγεται το προϊόν, αποτελεί πάγιο αίτημα των φασολοπαραγωγών, για το οποίο το υπουργείο Ανάπτυξης υπόσχεται άμεση λύση. Από τους παραγωγούς εκτιμάται ότι είναι ένα απλό αλλά καταλυτικό βήμα για την προστασία του προϊόντος. «Η χώρα προέλευσης των προϊόντων αποτελεί σημαντικό κριτήριο για τις αγορές τροφίμων από τους Έλληνες, οι οποίοι σήμερα δεν ξέρουν από πού προέρχεται το προϊόν που αγοράζουν. Θα αγόραζε κάποιος Έλληνας φασόλια που ξέρει ότι παράγονται στη Μολδαβία ή την Κίνα; Όχι», σημειώνει ο κ. Λεπίδας.

Μάλιστα, ο κ. Στεργίου παραθέτει και στοιχεία έρευνας που διεξήγαγε η «Πελεκάνος», απ’ όπου προκύπτει ότι το 95% των Ελλήνων καταναλωτών δεν θα αγόραζαν προϊόν που θα αναγράφονταν ότι παράγεται στην Κίνα ή στην Τουρκία, γεγονός ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για τους παραγωγούς που προσπαθούν να διατηρούν υψηλό επίπεδο παραγωγής.

Η… παγκοσμιοποίηση των φασολιών

Ο κ. Λεπίδας αναδεικνύει και το πρόβλημα του τρόπου διάθεσης και προβολής των ελληνικών φασολιών στο ράφι. «Φυσικά και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι ελληνοποιήσεις, για τις οποίες ζητάμε προστασία από το κράτος. Πρέπει ωστόσο, παρά τους δύσκολους καιρούς, να εφαρμοστούν ολοκληρωμένες πολιτικές που θα προστατεύσουν μακροχρόνια και σφαιρικά το προϊόν. Δεν είναι δυνατόν πιστοποιημένα ελληνικά φασόλια να βρίσκονται στο ίδιο ράφι με τα εισαγόμενα και αγνώστου προελεύσεως. Πρέπει να υπάρξει διαφοροποίηση. Άλλο ράφι για τα ελληνικά προϊόντα, άλλο για τα πιστοποιημένα και άλλο για τα εισαγόμενα. Δυστυχώς δεν προσέχουν οι πολιτικοί αλλά ούτε οι καταναλωτές, με εμφανείς απώλειες και στο προϊόν, αλλά και στις θέσεις εργασίας» υπογραμμίζει ο κ. Λεπίδας.

Τα κυριότερα προβλήματα των φασολοπαραγωγών

• το φαινόμενο «ελληνοποίησης» των εισαγόμενων φασολιών
• οι χαμηλές τιμές, λόγω των μεγάλων εισαγωγών από χώρες χαμηλού κόστους,
• έλλειψη τυποποίησης και η χύμα διάθεση από λαϊκές αγορές.

Νέοι φασολοπαραγωγοί: Δυνατότητες και προβλήματα

Το άμεσο μέλλον της εγχώριας παραγωγής φασολιών είναι αμφίβολο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και κατ’ επέκταση για την εθνική οικονομία. Οι προηγούμενες δύο χρονιές δεν ήταν ευνοϊκές για τις καλλιέργειες, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις και φέτος αναμένεται μικρή μεν αλλά πτώση της παραγωγής. Ήδη αρκετοί από τους παραγωγούς μείωσαν τα στρέμματα των καλλιεργειών τους, ενώ σημαντική μερίδα παραγωγών στράφηκαν σε άλλες καλλιέργειες. Με δεδομένο ότι το 55-60% των φασολιών εισάγεται από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αλβανία και την Αργεντινή, υπάρχουν προοπτικές για την ανάπτυξη της καλλιέργειας φασολιών στην Ελλάδα. Τα προβλήματα όμως που έχουν να αντιμετωπίσουν όσοι επιχειρήσουν να δραστηριοποιηθούν στον κλάδο είναι πολλά. Σύμφωνα με τους παραγωγούς, σε Καστοριά, Πρέσπες και Καβάλα, οι χαμηλές τιμές του προϊόντος, η μη επαρκής οικονομική ενίσχυση των καλλιεργειών και οι χαμηλές τιμές των εισαγόμενων οσπρίων, διαμορφώνουν την υπάρχουσα κατάσταση στο χώρο της παραγωγής φασολιών, η οποία έρχεται να επιβαρυνθεί κι από το φαινόμενο των «ελληνοποιήσεων». Την ίδια ώρα, δεν φαίνεται να απορροφώνται ικανοποιητικά προγράμματα και δράσεις, που αφορούν τόσο τους παραγωγούς για εκσυγχρονισμό των γεωργικών επιχειρήσεων όσο και τις επιχειρήσεις τυποποίησης και εμπορίας του προϊόντος. «Η παραγωγή φασολιών φυσικά και έχει προοπτικές, τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο εύκολα και απλά. Πέρα από την πρόθεση χρειάζονται και χρήματα για επενδύσεις. Δίνουν γη για καλλιέργειες. Χρήματα που θα βρεθούν για να ξεκινήσει κάποιος;» σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΑΣ Καβάλας κ. Λεπίδας, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει πρωτίστως να στηριχθούν οι υπάρχοντες παραγωγοί ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν και να παραμείνουν τις καλλιέργειές τους. «Δυστυχώς δεν υπάρχει σταθερή πολιτική και η αγροτική οικονομία παραμένει χωρίς στόχους».

Ωστόσο τα τελευταία χρόνια γίνεται σημαντική προσπάθεια από τους παραγωγούς για τη βελτίωση της ποιότητας των οσπρίων και την προώθησή τους στην αγορά. Χαρακτηριστικά η ΈΑΣ Καβάλας φιλοδοξεί να ολοκληρωθεί άμεσα η τεχνολογική αναβάθμιση, με νέα μηχανήματα, του νέου συσκευαστηρίου (με την αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων), ενώ παράλληλα ευελπιστεί ότι τα φασόλια της περιοχής θα αποκτήσουν τελικώς πιστοποιήσεις ποιότητας και ολοκληρωμένης διαχείρισης.

ΕΑΣ Καστοριάς: Διεκδικεί τη διαχείριση των φασολιών της περιοχής

Αγώνα προκειμένου να περάσει στα χέρια του Συνεταιρισμού η διαχείριση όλων των τύπων φασολιών της περιοχής, έχει ξεκινήσει η ΕΑΣ Καστοριάς. Αυτή τη στιγμή η διαχείριση βρίσκεται σε ιδιωτική εταιρεία, ενώ από τη μεριά της Ένωσης έχει ξεκινήσει συστηματική προσπάθεια, προκειμένου η Ένωση να γίνει ο βασικός και κύριος φορέας διαχείρισης του προϊόντος. Σύμφωνα με τη διευθύντρια της Ένωσης Καστοριάς Έφη Καραγγιανίδου, η μετάβαση της διαχείρισης στην ΕΑΣ υποστηρίζεται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και στην παρούσα φάση έχει συσταθεί ομάδα, η οποία εκπονεί μελέτη για τη διαχείριση όλων των τύπων φασολιών στη περιοχή της Καστοριάς. Μάλιστα, την ομάδα στελεχώνει και επιστημονικός συνεργάτης από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και σύντομα αναμένεται αλλαγή σκυτάλης στη διαχείριση του προϊόντος. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η κα Καραγιαννίδου, «είναι έγκλημα να μην διαχειρίζεται την παραγωγή η Ένωση». Μπορεί η συνολική παραγωγή μας να μην μπορεί να καλύψει την εγχώρια ζήτηση, αλλά σίγουρα μπορούμε να κάνουμε πολλά προκειμένου και να προστατεύσουμε το προϊόν και να ενισχύσουμε την παρουσία τους στην αγορά. Να σημειωθεί ότι η Καστοριά αποτελεί την περιοχή με τη μεγαλύτερη παραγωγή φασολιών στη Ελλάδα, δεδομένου ότι περίπου το 90% περίπου των αγροτών του Νομού, ασχολείται με την καλλιέργεια φασολιών.