"Χαστούκι" στο ελληνικό γάλα!
Του ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ
(filippidis@paragogi.net)
Κίνδυνο να «πλημμυρίσουμε» από φτηνό γάλα από τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης εγκυμονεί η απόφαση που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βάσει της οποίας μπαίνει τέλος από το 2015 στις ποσοστώσεις γάλακτος.
Η εξέλιξη αναμένεται να έχει δραματικές συνέπειες για το εισόδημα του Έλληνα αγελαδοτρόφου, καθώς η έκρηξη παραγωγής που αναμένεται να γίνει στις βόρειες χώρες εκτιμάται ότι θα βυθίσει τις τιμές παραγωγού. Πέραν της μείωσης των τιμών του γάλακτος, οι παραγωγοί χάνουν και ένα σημαντικό περιουσιακό τους στοιχείο, όπως είναι το δικαίωμα παραγωγής αγελαδινού γάλακτος, το οποίο είναι άμεσα εμπορεύσιμο.
Μεγάλες αντιδράσεις στην απελευθέρωση των ποσοστώσεων εκδηλώθηκαν ήδη από χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία, ενώ η Γαλλία κρατά στάση ουδετερότητας. Υπέρ της κατάργησης των ποσοστώσεων τάσσονται χώρες όπως η Βρετανία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Ιταλία, που προφανώς βλέπουν ευκαιρίες επέκτασης στην ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένη αγορά γαλακτοκομικών, για την οποία το καθεστώς των ποσοστώσεων αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα.
Σημειώνεται ότι για περίπου 30 χρόνια (από το 1984) εφαρμόστηκαν περιορισμοί στην παραγωγή αγελαδινού γάλακτος, σε μια προσπάθεια μια συγκρατηθεί ο τεράστιος όγκος που παραγόνταν σε συγκεκριμένες χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Σε αυτό το σκηνικό η Ελλάδα ήταν η μόνιμα «ριγμένη», καθώς στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που γίνονταν κάθε φόρα για τα μεσογειακά προϊόντα υποχωρούσε εις βάρος του γάλακτος, με αποτέλεσμα να έχει τη δυνατότητα να παράγει μόλις 850.000 τόνους, όταν η κατανάλωσή της σε γαλακτοκομικά προϊόντα ξεπερνά το 1,5 εκατ. τόνους.
Το γεγονός ότι το επάγγελμα του αγελαδοτρόφου ήταν επί της ουσίας «κλειστό» επί τόσα χρόνια, καθώς εάν ξεπερνούσαμε ως χώρα το πλαφόν που μας είχε τεθεί απειλούμασταν με πρόστιμα, οδήγησε σε αποεπένδυση στον κλάδο, ενώ οι φτηνές αλλά λελογισμένες εισαγωγές γάλακτος απλώς υπενθύμιζαν τι θα γινόταν σε περίπτωση που απελευθερωνόταν η παραγωγή στην Ευρώπη.
Ο «πόλεμος» των… 5 ημερών
Μόνη γραμμή αντίστασης για τον Έλληνα κτηνοτρόφο, και παλαιότερα αλλά ιδιαίτερα τώρα, αποτελεί η διατήρηση των 5 ημερών διατηρησιμότητας του φρέσκου γάλακτος. Στο παρελθόν, αλλά και πρόσφατα, έχουν γίνει προσπάθειες από εγχώρια συμφέροντα, συνεπικουρούμενα από Έλληνες πολιτικούς, ώστε να αυξηθεί η διατηρησιμότητα στις 9 μέρες, με πρόσχημα τη χαμηλότερη τιμή για τον καταναλωτή. Μόλις τον Οκτώβριο, αντίστοιχη προσπάθεια του υφυπουργού Ανάπτυξης Αθανάσιου Σκορδά προσέκρουσε στις έντονες αντιδράσεις των κτηνοτρόφων, ενώ παραλίγο να υπάρξει και ενδοκυβερνητική κρίση από τη στάση που έλαβε ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάξιμος Χαρακόπουλος, ο οποίος στάθηκε στο πλευρό των κτηνοτρόφων.
Η σύγκρουση επιχειρηματικών συμφερόντων αναμένεται να ενταθεί το επόμενο διάστημα για κατάληψη μεριδίων στην αγορά γάλακτος (με στόχο από πλευράς των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, την επικράτηση του γάλακτος υψηλής παστερίωσης), όπως επίσης και η σύγκρουση μεταξύ των βιομηχανιών γάλακτος και των αλυσίδων λιανεμπορίου, με στόχο από την πλευρά των σουπερμάρκετ την κυριαρχία τους στην παραγωγή και στην εμπορία του γάλακτος μέσω των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (στο οποίο χρησιμοποιείται συνήθως εισαγόμενο γάλα). Σε αυτό το περιβάλλον η πίεση που θα δεχτούν οι βιομηχανίες από τη μείωση των τιμών είναι πολύ πιθανόν να μετακυλιστεί στην τιμή αγοράς του αγελαδινού γάλακτος, με αποτέλεσμα, ελλείψει διαπραγματευτικής δύναμης, οι κτηνοτρόφοι να εξαναγκαστούν σε νέα μείωση των εισοδημάτων τους.
Με δεδομένα τα παραπάνω, η ανάγκη αυτοοργάνωσης των Ελλήνων γαλακτοπαραγωγών, με οποιονδήποτε τρόπο κρίνουν πρόσφορο, είναι όχι μόνο αναγκαία, αλλά και επιβεβλημένη, ενώ για τους πιο τολμηρούς ίσως είναι και μια πολύ καλή περίοδος για τη δημιουργία μικρών μονάδων παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων, υψηλής ποιότητας και τοπικής εμβέλειας, ακόμη και βιολογικού χαρακτήρα.
Γεωργαντάς: Ψυχή της γης μας η Ελληνίδα αγρότισσα
Το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελληνίδα αγρότισσα στην πρωτογενή παραγωγή, αλλά και τη προσφορά της στην ελληνική κοινωνία και...
Γεωργαντάς: Ψυχή της γης μας η Ελληνίδα αγρότισσα
Το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελληνίδα αγρότισσα στην πρωτογενή παραγωγή, αλλά και τη προσφορά της στην ελληνική κοινωνία και...
Γεωργαντάς: Ψυχή της γης μας η Ελληνίδα αγρότισσα
Το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελληνίδα αγρότισσα στην πρωτογενή παραγωγή, αλλά και τη προσφορά της στην ελληνική κοινωνία και...