Καλές οι προοπτικές για την πατάτα

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

«Πάρτι», με όλες οι ενδείξεις να συγκλίνουν ότι θα συνεχιστεί και φέτος, έστησαν το 2012 οι Έλληνες παραγωγοί πατάτας. Για μια σειρά λόγους, με κυριότερο τη μείωση της παραγωγής και των αποθεμάτων, είδαν τις τιμές τους να ανακάμπτουν την περασμένη χρονιά έως και 45% σε σχέση με τα εξευτελιστικά επίπεδα στα οποία είχαν βρεθεί το 2011 και είχαν οδηγήσει στο περίφημο «κίνημα της πατάτας».

Η ολοκλήρωση στη συγκομιδή της φθινοπωρινής πατάτας, κατά την οποία οι τιμές κρατήθηκαν στα 50 λεπτά/κιλό (οι τιμές το 2011 κινούνταν στα 22 λεπτά/κιλό), δίνει τη σκυτάλη στην πρώιμη ανοιξιάτικη πατάτα, που ήδη έχει φυτρώσει σε περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας, με τη συγκομιδή να εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει φέτος στις 15 Απριλίου.

Κατά την τρέχουσα περίοδο, η αγορά τροφοδοτείται με πατάτες κυρίως από τις περιοχές της Αχαΐας, της Θήβας και του Νευροκοπίου, ενώ εισαγόμενες ποσότητες προέρχονται από την Κύπρο και τη Γαλλία, με τις αιγυπτιακές ποσότητες να κάνουν την εμφάνισή τους το προσεχές διάστημα.

Από το κίνημα στα κέρδη

Πλήρης αλλαγή σκηνικού στην καλλιέργεια και στην παραγωγή πατάτας σηματοδότησε το 2012. Από τους παραγωγούς που δήλωναν ανακουφισμένοι επειδή απελευθερώθηκαν από τα δεσμά των μεσαζόντων και μπορούσαν να πουλούν φτηνά «να χορτάσει ο κοσμάκης» στους παραγωγούς που απολαμβάνουν καλό εισόδημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι παραγωγοί του Νευροκοπίου, που υπήρξαν η αιχμή του κινήματος της πατάτας πέρυσι, ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο που άρχισε η συγκομιδή της νέας εσοδείας, πούλησαν την παραγωγή τους σε τιμές που ξεκίνησαν από 28 έως και 32 λεπτά το κιλό στο χωράφι, για να φτάσουν τα 40 λεπτά προς το τέλος της περιόδου μαζέματος. Βασική αιτία ο σημαντικά μειωμένος όγκος παραγωγής σε σχέση με το 2011, αφού καλλιεργήθηκαν περίπου 10.000 στρέμματα λιγότερα. Αυτό είχε ως συνέπεια να συγκομιστούν περίπου οι μισές πατάτες, με τους τόνους να μην ξεπερνούν τους 60.000-70.000, όταν το 2011 συγκομίστηκαν περίπου 130.000 τόνοι.

Υπενθυμίζεται ότι το χειμώνα του 2011 η τιμή παραγωγού είχε πέσει ακόμα και στα 10 λεπτά το κιλό, όταν το κόστος παραγωγής ήταν 20 με 22 λεπτά το κιλό και τελικά η πατάτα έφτανε στον καταναλωτή 70 λεπτά το κιλό. Αυτό άλλωστε οδήγησε και στη δημιουργία του γνωστού κινήματος, με το προϊόν να διατίθεται στους καταναλωτές σε πολύ χαμηλές τιμές από τους ίδιους τους παραγωγούς, παρακάμπτοντας ουσιαστικά τους μεσάζοντες. Μέσω αυτού του κινήματος οι παραγωγοί κατάφεραν να ξεπουλήσουν το αδιάθετο προϊόν τους, ενώ εξαντλήθηκαν και οι ποσότητες της φτηνής εισαγόμενης πατάτας, με αποτέλεσμα η κατάσταση να επανέλθει στη γνωστή ρουτίνα: η φρέσκια πατάτα τον Οκτώβριο, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 2012 «σκαρφάλωσε», ακόμη και στις λαϊκές των αγροτικών περιοχών, από 0,70 ευρώ έως 1 ευρώ το κιλό, ενώ στα συνοικιακά μανάβικα της Αθήνας έφτασε μέχρι και το 1,30 ευρώ το κιλό. Όσο κόστιζε δηλαδή και πριν από το περίφημο κίνημα!

Η παραγωγή

Στα επίπεδα των 700.000 τόνων περίπου έφτασε η εγχώρια παραγωγή πατάτας κατά το 2012, επισημαίνει σχετική έκθεση της ΠΑΣΕΓΕΣ. Η παραγωγή αυτή είναι λίγο μικρότερη από εκείνη του 2011, αλλά παραμένει σημαντικά μειωμένη σε σχέση με εκείνη του 2010 (-11,5 %). Ανοδικά ωστόσο εξελίχτηκε η μέση τιμή παραγωγού (42 λεπτά ανά κιλό).

Στο εννιάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2012, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας της ΠΑΣΕΓΕΣ, διαπιστώνεται ιδιαίτερα σημαντική μείωση των εισαγωγών  νωπής πατάτας, τόσο ως προς την ποσότητα (-31%) όσο και ως προς την αξία (-53%) σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011.

Μικρότερη μεταβολή παρουσιάζουν ωστόσο οι εισαγωγές επεξεργασμένης-μεταποιημένης πατάτας στο εννιάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2012 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011 (-3% σε ποσότητα και -20% σε αξία). Ως προς τις εξαγωγές, σημειώνεται μικρή μεταβολή στις νωπές πατάτες, η ποσότητα των οποίων πλησίασε το 2011 το επίπεδο των 23.000 τόνων περίπου, αξίας 7,7 εκατ. ευρώ. Οι σημαντικότερες ποσότητες εξάγονται κυρίως στην Πολωνία (7.600 τόνοι περίπου), με τη μέση αξία (fob) να κυμαίνεται στα 37 λεπτά ανά κιλό, ενώ στις γειτονικές Βουλγαρία και Ρουμανία οι τιμές εξαγωγής παραμένουν σημαντικά μειωμένες. Στο πρώτο εννιάμηνο του 2012 μειωμένες εμφανίζονται οι εξαγωγές νωπής πατάτας, τόσο ως προς την ποσότητα (-22%) όσο και ως προς την αξία. Μείωση εξάλλου αναφέρεται στις εξαγωγές επεξεργασμένης-μεταποιημένης πατάτας στο εννιάμηνο του 2012, τόσο ως προς την ποσότητα (-22%) όσο και ως προς την αξία (-14%).

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι εισαγωγές νωπής πατάτας αυξήθηκαν εντυπωσιακά το 2011, φτάνοντας τους 174.000 τόνους περίπου, προερχόμενες κατά κύριο λόγο από την Αίγυπτο, χώρα η οποία κάλυψε το 45% περίπου της ποσότητας και το 35% της αξίας. Σημειώνεται ότι η μέση τιμή εισαγωγής (cif) της αιγυπτιακής πατάτας κατά το 2011 ανήλθε σε 51 λεπτά ανά κιλό, σημαντικά αυξημένη σε σχέση με εκείνη του 2010. Αξιόλογες ποσότητες εισαγόμενης νωπής πατάτας προέρχονται, εκτός από την Αίγυπτο (52.000 τόνους κατά το 2011), από την Κύπρο (51.000 τόνοι), τη Γαλλία (27.000 τόνοι) και την Ολλανδία (21.000 τόνοι). Σταθερή παραμένει εξάλλου η ποσότητα της εισαγόμενης επεξεργασμένης-μεταποιημένης πατάτας κατά το 2011 (71,5 χιλ. τόνοι), σε μέση τιμή ωστόσο σημαντικά μεγαλύτερη (87 λεπτά ανά κιλό).

Με επιδότηση στα μικρά νησιά

Με 60 ευρώ το στρέμμα θα επιδοτηθούν και οι καλλιεργητές ανοιξιάτικης πατάτας των μικρών νησιών του Αιγαίου. Η χορήγηση στρεμματικής ενίσχυσης χορηγείται σε όλους τους καλλιεργητές φθινοπωρινής πατάτας ανεξαρτήτως ιδιότητας, επαγγέλματος και εισοδήματος για την κάλυψη μέρους του κόστους καλλιέργειας της πατάτας.

Όπως προέβλεπε η σχετική προκήρυξη για τη φθινοπωρινή πατάτα, η επιδοτούμενη καλλιεργούμενη έκταση ανά δικαιούχο πρέπει:

-Να είναι τουλάχιστον 1 στρέμμα.

-Να έχει ελάχιστη έκταση ανά αγροτεμάχιο μισό στρέμμα.