Παρέμβαση της ΠΑΣΕΓΕΣ για το νέο νομοσχέδιο για τους συνεταιρισμούς

Με ένα πρώτο ενημερωτικό σημείωμα, που συντάχθηκε από την νομική της υπηρεσία, η ΠΑΣΕΓΕΣ ενημέρωσε άμεσα τις Συνεταιριστικές Οργανώσεις για το νέο σχέδιο νόμου του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τίτλο «Αγροτικοί συνεταιρισμοί, μορφές συλλογικής οργάνωσης του αγροτικού χώρου και άλλες διατάξεις», που κατατέθηκε στην Βουλή την Τετάρτη 6 Απριλίου και ξεκίνησε η επεξεργασία του από την Μόνιμη Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου.

Όπως τονίζεται, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο site της ΠΑΣΕΓΕΣ, το νέο νομοσχέδιο είναι άκρως παρεμβατικό στην λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών, κατ’ εξακολούθηση υπεισέρχεται ανεπίτρεπτα στην αυτονομία τους και δεν μεριμνά για την ανάπτυξή τους.

Με το συγκεκριμένο σημείωμα ζητούνται άμεσα παρατηρήσεις και σχόλια από τις Συνεταιριστικές Οργανώσεις και επισημαίνεται πως θα ακολουθήσει νεώτερο κείμενο με επισημειώσεις κατ’ άρθρο επί του νομοσχεδίου.

 

Αναλυτικά το πλήρες περιεχόμενο του εν λόγω σημειώματος έχει ως εξής:

 

07.04.2016

 

Συνοπτικό σημείωμα για το νέο νομοσχέδιο για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς που έχει κατατεθεί προς επεξεργασία στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου

 

Το νέο νομοσχέδιο είναι άκρως παρεμβατικό στην λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών. Κατ’ εξακολούθηση υπεισέρχεται ανεπίτρεπτα στην αυτονομία των συνεταιρισμών  ως Ν.Π.Ι.Δ., αντίθετα με το πνεύμα των διατάξεων του άρθρου 12 παρ 4 του Συντάγματος, εφόσον εν προκειμένω το Κράτος παραλείπει να μεριμνά για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών, καθώς προτάσσει αντικίνητρα συμμετοχής στα όργανα διοίκησης τους, κατά παράβαση και του άρθρου 22 Διεθνούς Συμφώνου Ν. Υόρκης (ν.2462/1997).

 

Επίσης σε κανένα ελληνικό νόμο δεν υπάρχουν διατάξεις για εμπορικό νομικό πρόσωπο που να επιβάλλουν υποβολή συνοπτικού επιχειρησιακού πλάνου ως προϋπόθεση της εγγραφής τους σε Εθνικό Μητρώο και επομένως ως όρο της σύννομης λειτουργίας τους.  Συγκεκριμένα το νομοσχέδιο με τη διάταξη περί υποβολής συνοπτικού επιχειρησιακού πλάνου (άρθρο 20 παράγραφος 2  περιπτ γ’) σε συνδυασμό με το άρθρο 20 παράγραφος 4 και το άρθρο 26 παράγραφος 1 περίπτωση δ στοιχείο ββ νομοσχεδίου ουσιαστικά επιβάλλει έλεγχο σκοπιμότητας, δραστηριοτήτων και περιορισμό αυτών κατά τη βούληση του Υπουργείου , ουσιαστικά προσβλέποντας σε κρατικά ελεγχόμενους και κατευθυνόμενους συνεταιρισμούς σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους. Τούτο διότι η αρμόδια αρχή μπορεί να ζητήσει τη λύση και θέση σε εκκαθάριση συνεταιρισμών που έχουν διαγραφεί από το Μητρώο και η δε μη υποβολή ή μη έγκριση επιχειρησιακού πλάνου μπορεί να συνεπιφέρει τη διαγραφή του συνεταιρισμού από το Μητρώο.

 

Ενδεικτικά το νέο νομοσχέδιο :

    Ορίζει μέχρι πότε θα πρέπει να εγγράφονται νέα μέλη πριν τις αρχαιρεσίες(άρθρο 7 παράγραφος 1 εδάφιο τέταρτο ν/σ), ενώ θα έπρεπε να υπάρχει απλή πρόβλεψη για σχετική ρύθμιση στο καταστατικό
    Καθορίζει πως θα αποφασίζεται η απαλλαγή από την απόδοση του 80% της παραγωγής (άρθρο 8 παράγραφος 4 ν/σ) ενώ θα έπρεπε να αφήνεται ο καθορισμός της απαραίτητης απαρτίας και πλειοψηφίας στο καταστατικό
    Υποχρεώνει τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς με περισσότερα από πεντακόσια (500) μέλη , εφόσον συγκροτήσουν αντιπροσωπευτική γενική συνέλευση να αποτελείται από τετρακόσια (400) μέλη – άρθρο 12 παράγραφος 7 (!!), το οποίο είναι πρακτικά ανώφελο
    Απαγορεύει στα μέλη Δ.Σ. να διατελούν περισσότερο από δύο συνεχόμενες θητείες (άρθρο 16 παράγραφος 1 εδάφιο έκτο) θεσπίζοντας κώλυμα εκλογιμότητας, με αυτοδίκαια έκπτωση (άρθρο 17 παράγραφος 8 περιπτ γ’).  Αξιοσημείωτη είναι η επιχειρούμενη αθρόα έκπτωση όλων των υφιστάμενων Δ.Σ. μέσω του κωλύματος της απαγόρευσης των δύο συνεχόμενων θητειών (άρθρο 16 παράγραφος 1 εδάφιο έκτο), καθότι χωρίς την ύπαρξη μεταβατικής διάταξης, θα υπάρξει «ενεργοποίηση» της αυτοδίκαιης έκπτωσης ,που προβλέπει το άρθρο 17 παράγραφος 8 περιπτ γ και το δεύτερο εδάφιο αυτού, άμεσα από την ψήφιση του νόμου, για τις υφιστάμενες θητείες του Δ.Σ. πιθανόν και με ερμηνεία της έννοιας της «καθολικής διαδοχής» όσον αφορά θητείες Δ.Σ. συνεταιρισμών που συγχωνεύθηκαν/μετατράπηκαν κατά τους όρους του άρθρου 19 ν.4015/2011.
    Ορίζει τον τρόπο επιλογής Γενικών Διευθυντών εξαντλητικά (άρθρο 16 παρ 11), το σημαντικότερο δε με τη νέα διατύπωση του άρθρου 16 παρ 7 νομοσχεδίου, η ευθύνη του Διοικητικού Συμβουλίου και του Εποπτικού Συμβουλίου μετατρέπεται σε ευθύνη ομορρύθμων εταίρων καθώς πλέον ορίζεται ότι ευθύνονται  προσωπικά  και εις ολόκληρον έκαστο για κάθε ζημιά που προκάλεσαν στον ΑΣ κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Προκαλεί απορίες πως η ευθύνη των απλών μελών του συνεταιρισμού είναι περιορισμένη μέχρι το ύψος της μερίδας τους ενώ των μελών του Δ.Σ. και Ε.Σ. επιχειρείται η επέκταση μέχρι και της ατομικής περιουσίας τους. Για την αποφυγή δημιουργίας σοβαρών αντικινήτρων στη συμμετοχή στα όργανα διοίκησης του συνεταιρισμού, θα πρέπει η ευθύνη να οριοθετείται με τις ισχύουσες διατάξεις του ν.2810/2000 και ειδικότερα με εκείνες του άρθρου 914 Αστικού Κώδικα επ.

 

    Επιβάλλει την συνεταιριστική εκπαίδευση μέσω κρατικού Ταμείου που θα χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από τους ίδιους τους συνεταιρισμούς (άρθρο 16 παρ 13 και άρθρο 39 παρ 3)
    Υποχρεώνει τις γυναίκες μέλη του συνεταιρισμού να υποβάλουν υποψηφιότητα και να εκλέγονται στο Δ.Σ. προκειμένου το Δ.Σ. να έχει νόμιμη σύνθεση(άρθρο 17 παρ 1 τελευταίο εδάφιο)
    Καθορίζει την σταυροδοσία στο 1/3(άρθρο 17 παρ 3), δηλαδή επί 10 μελών μπορούν να τεθούν 3 σταυροί ενώ σε συνεταιρισμό με το ελάχιστο 3 μέλη Δ.Σ. 1 σταυρός , επομένως προκύπτει φανερά η πρόθεση δημιουργίας Διοικητικών Συμβουλίων με περιορισμένη αντιπροσωπευτικότητα.
    Για την απόκτηση ΑΦΜ, οι συνεταιρισμοί υποχρεούνται σε βεβαίωση εγγραφής στο Μητρώο ΥπΑΑΤ (άρθρο 20 παρ 2)
     Θέτει φραγμούς στη συναλλακτική δραστηριότητα του συνεταιρισμού με τους τρίτους(άρθρο 23 παρ 2 δεύτερο εδάφιο) υποχρεώνοντάς τους καταστατικά να καθορίζουν τον όγκο των συναλλαγών του συνεταιρισμού με τους τρίτους σε σχέση με τα μέλη του. Σε ποιο εμπορικό νομικό πρόσωπο υπάρχει παραπλήσια διάταξη;
    Υποχρεώνει το Δ.Σ. να συγκαλεί Γ.Σ. μέσα σε έξι μήνες εάν το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων πέσει κάτω από το 1/5 του συνεταιριστικού κεφαλαίου (άρθρο 26 παρ 2)
     Με νομοθετική εξουσιοδότηση επιτρέπεται στους Υπουργούς Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να διατάσουν την μετατροπή … κατά το δοκούν…. των αναγκαστικών συνεταιρισμών και των Ενώσεων τους σε ΑΣ σε περίπτωση παράβασης του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του εθνικού δικαίου (που θα κριθεί από τους ίδιους;) (άρθρο 32 παράγραφος 2)
    Ρυθμίζει ως νέα μορφώματα «Συλλογικής Οργάνωσης του Αγροτικού Χώρου» στο άρθρο 31 τους Κλαδικούς Αγροτικούς Συνεταιρισμούς και Κλαδικούς Εθνικούς Αγροτικούς Συνεταιρισμούς χωρίς να καθορίζει εάν έχουν εμπορική ή όχι ιδιότητα και εφόσον έχουν σε ποιο βαθμό διαφέρουν από τις ΕΑΣ και ΚΕΣΕ του ν.2810/2000 ;

 

Β. Όσον αφορά τα κέρδη και την περιουσία των συνεταιρισμών η πολιτεία επιβάλλει στους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς να διατίθεται για την εκπαίδευση και επιμόρφωση των μελών του ΑΣ, από το υπόλοιπο των πλεονασμάτων του ποσοστό τουλάχιστον δύο τοις εκατό (2%), το οποίο αποτελεί παράλληλα πόρο για το κρατικό Ταμείο Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης. Επιπρόσθετα, στη διάρκεια της εκκαθάρισης, μετά την πάροδο 4 μηνών ο εκκαθαριστής μπορεί να εκποιεί τα ακίνητα του ΑΣ σε οποιονδήποτε, χωρίς προτεραιότητα σε άλλους ΑΣ(άρθρο 27 παρ 7), εκποιώντας ανεπίτρεπτα περιουσίες γενεών.

 

Η πολιτεία εισέρχεται εμμέσως στη διοίκηση των Α.Σ. μέσω της καινοφανούς συνεταιριστικής εκπαίδευσης, η οποία θα υλοποιείται αποκλειστικά μέσω του κρατικού Ταμείου Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης. Όποιος δεν επιμορφωθεί κατά τα παραπάνω δεν θα μπορεί να θέτει υποψηφιότητα στους συνεταιρισμούς. Παράλληλα σημειώνονται πλείστες περιπτώσεις επέμβασης της πολιτείας στη διοίκηση  των Α.Σ. (σταυροδοσία, όχι συνεχόμενες δύο θητείες, βεβαίωση απόδοσης του 80% της παραγωγής κ.λπ.)

 

Γ. Επιπλέον  η αναπτυξιακή πορεία των Αγροτικών Συνεταιρισμών θα κρίνεται ήδη από…. τη δημιουργία του συνεταιρισμού, αφού το Υπουργείο απαιτεί συνοπτικό επιχειρησιακό πλάνο διάρκειας τριών (3) ετών για τη λειτουργία του, που περιγράφει τις δραστηριότητες του σε συγκεκριμένους τομείς παραγωγής, τις ποσότητες που πρόκειται να διαχειριστεί, τις προγραμματισμένες δράσεις και τυχόν επενδυτικά σχέδια που προτίθεται να αναλάβει για την υλοποίησή του(άρθρο 20 παρ 2 περιπτ γ) επομένως θα υπόκεινται σε έλεγχο σκοπιμότητας, δραστηριοτήτων και περιορισμό αυτών κατά τη βούληση του Υπουργείου (μέσω της έγκρισης ή μη του επιχειρησιακού πλάνου..) συνακόλουθα  οδηγώντας σε συνεταιρισμούς κρατικούς ελεγχόμενους και κατευθυνόμενους σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους και όχι απλά υποκείμενους σε έλεγχο νομιμότητας Με τις παραπάνω διατάξεις καταργείται πρακτικά η αυτονομία των συνεταιρισμών και παραβιάζονται όλες οι συνεταιριστικές αρχές που επικαλείται η ίδια η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου . Μάλιστα τα στοιχεία που υποβάλλονται από τους ΑΣ, επαληθεύονται από την αρμόδια αρχή και με βάση την πληρότητά τους, οι ΑΣ θα εγγράφονται ή όχι στο μητρώο.

 

Περαιτέρω, σημειώνονται νομοτεχνικές ατέλειες όπως η  αινιγματική διάταξη στο άρθρο 12 παρ 8 η οποία σε περίπτωση μεταβολής του σκοπού, συγχώνευσης και λύσης και θέσης σε εκκαθάριση του συνεταιρισμού επιτάσσει τη σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης του συνόλου των μελών (πρακτικά ανέφικτη η πραγματοποίηση…), πέραν του ότι αντιφάσκει με το άρθρο 13 παρ 3 (απαρτία επί των οικονομικώς τακτοποιημένων μελών) του νομοσχεδίου.

 

Δ. Κενά Νομοσχεδίου – Απαραίτητες Προσθήκες

 

Ενδεικτικά αλλά άκρως αναγκαία θα πρέπει να προστεθούν τα εξής:

 

    Στο άρθρο 50 παράγραφος 11 του νομοσχεδίου θα πρέπει να προβλεφθεί προθεσμία μετατροπής των ΕΑΣ, ΚΕΣΕ, ΚΑΣΟ σε ΚΑΣ ή ΚΕΑΣ του άρθρου 31 ως εξής «Η προθεσμία μετατροπής σε ΚΑΣ ή ΚΕΑΣ του άρθρου 31 των ΕΑΣ, ΚΕΣΕ, ΚΑΣΟ που δεν μετετράπησαν στις προβλεπόμενες μορφές του άρθρου 19 ν.4015/2011. όπως τροποποιημένος ισχύει και δεν έχουν τεθεί σε εκκαθάριση ορίζεται σε ……  από την έναρξη ισχύος του νόμου»
    Δημιουργείται κενό νομοθετημένης ελληνικής παρουσίας στα διεθνή συνεταιριστικά όργανα, με την κατάργηση της, από 70ετίας περίπου υπάρχουσας νομοθετικής ρύθμισης των αρμοδιοτήτων και λειτουργιών της ΠΑΣΕΓΕΣ  (τελευταίες ισχύουσες διατάξεις άρθρο 33 ν.2810/2000 και άρθρο 7 ν.4015/2011,όπως τροποποιημένοι ισχύουν) εφόσον η ΠΑΣΕΓΕΣ αποτελεί την ιδεολογική και συντονιστική οργάνωση των Α.Σ.Ο, εκπροσωπεί τα μέλη της στο εσωτερικό και το εξωτερικό και  αναγνωρίζεται διεθνώς ως το μοναδικό αρμόδιο νομικό πρόσωπο στην Ελλάδα για την εκπλήρωση των παραπάνω σκοπών (εκπροσώπηση της Ελλάδος στην COPA-COGECA, ΟΚΕ-Ε.Ε. κ.α.) . Προς το σκοπό αυτό είναι προτιμότερο να παραμείνουν οι αρμοδιότητες της ΠΑΣΕΓΕΣ σύμφωνα με το άρθρο 33 ν.2810/2000 και άρθρο 7 ν.4015/2011, όπως τροποποιημένοι ισχύουν, με πρόβλεψη να έχει ως μέλη της η ΠΑΣΕΓΕΣ τις αναγνωρισμένες μορφές Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων του νέου νομοσχεδίου
    Το άρθρο 52 πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής : «Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός από τη διάταξη της παραγράφου 13 του άρθρου 16, η ισχύς της οποίας αρχίζει δύο (2) έτη μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και εκτός από τη διάταξη της παραγράφου 1 εδάφιο έκτο του άρθρου 16, η ισχύς της οποίας αρχίζει από τις επόμενες αρχαιρεσίες των αντίστοιχων οργάνων διοίκησης» , εφόσον η διάταξη για τον περιορισμό σε 2 συνεχόμενες θητείες δεν απαλειφθεί όπως επιβάλλεται.
    Στο άρθρο 31 παρ 1 θα πρέπει να προστεθεί εδάφιο ως εξής « Σε περίπτωση αντικειμένου δραστηριότητας στο οποίο δεν υφίστανται επτά (7) ή περισσότεροι ΑΣ, ο Κλαδικός ΑΣ μπορεί να συσταθεί με δύο (2) ή περισσότερους ΑΣ κατά τα παραπάνω».