Μύρτιλο: Kαθαρό εισόδημα στα 2.500 ευρώ/στρέμμα

Το μύρτιλο ή αλλιώς μπλούμπερι, με την αγγλική του ονομασία βρίσκεται στη λίστα των εναλλακτικών καλλιεργειών που δείχνουν καλή προσαρμοστικότητα στα ελληνικά εδάφη και μπορεί να έχει καλές αποδόσεις.

Η μέση απόδοσή του φτάνει τα 1.000 κιλά ανά στρέμμα, ενώ σε 1 στρέμμα μπαίνουν 200 φυτά. Το φυτό φτάνει σε ύψος τα 1,50-1,80 μ., προτιμά περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια, εδάφη με πολύ χαμηλό pΗ. Ο καρπός του έχει μπλε χρώμα και χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, για την παρασκευή μαρμελάδας, ενώ πωλείται και ως αποξηραμένος.

Το δενδρύλλιο δίνει παραγωγή από την πρώτη κιόλας χρονιά, ενώ μετά το τρίτο έτος αρχίζει να δίνει 3-4 κιλά το δένδρο και σε πλήρη παραγωγή φτάνει τα 5 κιλά. Με τιμή 5 ευρώ/κιλό κατά μέσο όρο, το καθαρό εισόδημα ανέρχεται στα 2.500 ευρώ/στρέμμα.

Το μύρτιλο αποτελεί -σύμφωνα με τους ειδικούς- μία πολύ καλή εναλλακτική καλλιέργεια που μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλα τα σημεία της χώρας μας, από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο, λόγω του ότι περιλαμβάνει ποικιλίες που έχουν μεγάλη προσαρμοστικότητα στο κλίμα και κυρίως υπάρχουν ποικιλίες που έχουν ανάγκη από περισσότερο ή λιγότερο χειμερινό ψύχος για να αναπτυχθούν και να δώσουν ικανοποιητική παραγωγή.

Προσοχή χρειάζεται μόνο στην επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας που πρέπει να καλλιεργηθεί. Για να επιλέξει κανείς ποια ποικιλία θα εγκαταστήσει, πρέπει να λάβει υπόψη του πολλούς παράγοντες, μεταξύ αυτών ο σημαντικότερος είναι η προσαρμοστικότητα της ποικιλίας στις ιδιότητες του εδάφους και στο κλίμα της περιοχής. Στη Βόρεια Ελλάδα μπορούν να καλλιεργηθούν ποικιλίες που απαιτούν μεγαλύτερα ποσά χειμερινού ψύχους για να αρθεί ο λήθαργος των οφθαλμών τους, ενώ στη Νότια Ελλάδα ποικιλίες που απαιτούν μικρότερα ποσά χειμερινού ψύχους. Το μύρτιλο, λόγω της μεγάλης του προσαρμοστικότητας στο ελληνικό περιβάλλον αλλά και λόγω του πολύ υψηλού εισοδήματος που μπορεί να αποδώσει, αποτελεί μία σοβαρή πρόταση για τους Έλληνες παραγωγούς και όχι μόνο.

Τα χαρακτηριστικά

Το δενδρώδες μύρτιλο είναι θάμνος με ύψος 1,5-1,8 μέτρα που προτιμά περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια, αλλά μπορεί να ανεχθεί και τη μερική σκίαση. Η επικονίαση των ανθέων του μύρτιλου εξασφαλίζεται με τα έντομα και κυρίως με τις μέλισσες.

Συγκομιδή

Η συγκομιδή των καρπών του μπλούμπερι είναι σταδιακή και συνήθως γίνεται με τα χέρια. Η συγκομιδή κάθε ποικιλίας γίνεται σε 4-8 «χέρια». Επειδή το μύρτιλο καλλιεργείται σε γραμμές, η μηχανική συγκομιδή του είναι εύκολη. Χρησιμοποιείται για τη συγκομιδή των καρπών του ένας μηχανισμός δονήσεως, ο οποίος συνοδεύεται από ένα σύστημα συλλογής των καρπών που πέφτουν.

Κλάδεμα

Τα πρώτα τέσσερα χρόνια μετά το φύτεμα γίνεται ένα ελαφρό κλάδεμα που συνίσταται κυρίως στο «άνοιγμα» του φυτού.  Μετά το πέμπτο έτος, το κλάδεμα του μπλούμπερι συνίσταται στην απομάκρυνση των ασθενικών, των μη παραγωγικών αλλά και των πολύ λεπτών βλαστών. Οι βλαστοί με μεγαλύτερη ηλικία θεωρούνται ότι έχουν μειωμένη παραγωγικότητα. Καλό είναι να κλαδεύεται και να απομακρύνεται ένας βλαστός σε κάθε 6 παλαιούς βλαστούς ηλικίας άνω των 2 ετών.

Πολλαπλασιασμός

Το μύρτιλο πολλαπλασιάζεται με σπόρους, με χλωρά και ξυλώδη μοσχεύματα και με την in vitro καλλιέργεια.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας, το μύρτιλο καλλιεργείται κυρίως σε 16 χώρες. Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην πρώτη θέση των παραγωγών χωρών με το 52% της παγκόσμιας παραγωγής. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο Καναδάς με το 32% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ στη συνέχεια ακολουθούν οι ευρωπαϊκές χώρες Πολωνία, Ολλανδία και Ουκρανία.

Αν έχετε μια επιτυχημένη ποικιλία στον κήπο σας, η καλύτερη τακτική είναι να συνεχίσετε με τα ίδια φυτά αντί να αγοράσετε νέα δενδρύλλια, ακόμα και της ίδιας ποικιλίας.

Βέβαια, πρέπει να γνωρίζετε ότι η χρήση μοσχευμάτων δεν είναι μια γρήγορη ή απλή διαδικασία και αξίζει να επιχειρηθεί εφόσον έχετε κάποια ποικιλία μπλε μούρων η οποία είναι υγιής, ευημερεί και έχει καλή απόδοση σε καρπούς. Προκειμένου, λοιπόν, να έχετε νέα φυτά, τα οποία παράγουν ακριβώς τους ίδιους καρπούς με τους υφιστάμενους θάμνους σας, θα χρειαστεί να καταφύγετε στον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα, αντί να φυτέψετε νεαρά δενδρύλλια ή να ξεκινήσετε κάποια νέα φυτά από σπόρους.

Χρήση μοσχευμάτων

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να επιλέξετε τα κατάλληλα τμήματα του μητρικού φυτού, τα οποία θα χρησιμοποιήσετε για την αφαίρεση μοσχευμάτων. Επιλέξτε ένα ζωηρό και υγιές φυτό που δεν δείχνει κανένα σημάδι ασθένειας. Χρησιμοποιήστε ένα κοφτερό μαχαίρι ή ψαλίδι κλαδέματος προκειμένου να κόψετε ένα νέο βλαστό, ο οποίος θα πρέπει να προέρχεται από την φετινή ανάπτυξη του φυτού. Ο βλαστός αυτός δεν πρέπει να έχει πάχος περισσότερο από ένα μολύβι, ενώ η κοπή του θα πρέπει να γίνει αφού το φυτό έχει μπει σε κατάσταση χειμερινής αδράνειας. Το κλαδί θα πρέπει να έχει μήκος πάνω από 20 εκατοστά και να διαθέτει αρκετούς καλούς οφθαλμούς πάνω του. Από την άκρη, όπου έγινε η κοπή του μοσχεύματος από τον θάμνο, ξεφλουδίστε λίγο τον φλοιό για περίπου 3 με 4 εκατοστά για να διευκολύνετε την εμφάνιση ριζών.

Βοηθήστε τη ριζοβολία των μοσχευμάτων

Καλό είναι να μην φυτέψετε τα νέα μοσχεύματα σε συνηθισμένο χώμα για γλάστρες. Το κατάλληλο μείγμα υλικών θα δώσει το απαραίτητο όξινο περιβάλλον, το οποίο προτιμούν τα φυτά των μπλε μούρων, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η σωστή ριζοβολία. Ένα χαλαρό μείγμα 50-50 ξανθιάς τύρφης με άμμο ή βερμικουλίτη (ένα υλικό για φυτά σε γλάστρες σε μορφή νιφάδων, το οποίο μπορείτε να βρείτε στα καταστήματα με είδη κηπουρικής) είναι το καλύτερο για τα μοσχεύματά σας.

Γεμίστε ένα μικρό γλαστράκι με αυτό το μείγμα και ποτίστε το χώμα αρκετά για να βραχεί ως κάτω. Βυθίστε την κομμένη άκρη (όπου έχετε αφαιρέσει την φλούδα) σε «ορμόνη ριζοφορίας» που κυκλοφορεί στο εμπόριο. Αυτή είναι μια σκόνη που πωλείται στα μαγαζιά με είδη κήπου, η οποία βοηθάει στην ανάπτυξη ριζικού συστήματος στα μοσχεύματα. Σπρώξτε το μόσχευμα στο μείγμα της γλάστρας, φροντίζοντας ταυτόχρονα να είναι τοποθετημένο σε όρθια θέση και να μη γέρνει.

Να το ποτίζετε τακτικά όταν αρχίζει να στεγνώνει, αλλά φροντίστε να μην το μουσκεύετε. Αν το βλέπετε να στεγνώνει γρήγορα, τότε καλύψτε το μόσχευμα και το γλαστράκι με ένα λεπτό πλαστικό σελοφάν, το οποίο θα «κρατάει» την υγρασία εσωτερικά. Με λίγη τύχη το μόσχευμα τελικά θα αναπτύξει τις δικές του ρίζες και ένα νέο φυτό θα έχει γεννηθεί.

Με δεδομένο ότι η λήψη του μοσχεύματος έγινε όταν το φυτό βρισκόταν σε ανενεργή κατάσταση, μπορεί να χρειαστούν μερικές εβδομάδες μέχρι να «ξυπνήσει». Μην αποθαρρυνθείτε από την φαινομενική έλλειψη εξέλιξης στο μόσχευμά σας. Αν οι οφθαλμοί αρχίσουν να ανοίγουν και να γίνονται πράσινοι, τότε θα καταλάβετε ότι το φυτό σας ευημερεί, ακόμη και αν δεν έχει ακόμα αναπτύξει ρίζες.

Αν δεν δείτε καμία διαφορά μετά από περίπου 2 μήνες, τότε αφαιρέστε την ξανθιά τύρφη και δείτε αν έχουν ξεκινήσει κάποιες ρίζες. Η διαδικασία χρειάζεται μεγάλη προσοχή αφού μπορεί να σπάσετε τις νέες ρίζες, καταστρέφοντας έτσι το μόσχευμα.

Επειδή δεν ριζώνουν άμεσα όλα τα μοσχεύματα, είναι πιθανόν να απαιτηθούν αρκετές προσπάθειες εκ μέρους σας.

Φυτέψτε το νέο φυτό

Μόλις βεβαιωθείτε ότι το μόσχευμα έχει βγάλει ρίζες, μπορείτε να το μεταφέρετε σε μεγαλύτερη γλάστρα με κανονικό χώμα. Δεν πρέπει να προσπαθήσετε να βγάλετε το φυτό από την ξανθιά τύρφη, αλλά απλά να το μεταφέρετε στην καινούρια γλάστρα μαζί με μια μπάλα ξανθιάς τύρφης.

Μπορείτε να μεταφέρετε όλα τα νεαρά φυτά σας κατευθείαν στο ύπαιθρο, αλλά αν τα κρατήσετε στη γλάστρα για ένα χρόνο θα αναπτυχθούν καλύτερα πριν τα φυτέψετε στην τελική τους θέση. Από εκεί και πέρα, η διαχείριση του φυτού γίνεται όπως ακριβώς αν το είχατε αγοράσει από κάποιο φυτώριο.

Επιλογή ποικιλιών

Ορισμένες ποικιλίες μπλε μούρων πολλαπλασιάζονται ευκολότερα από άλλες, ως εκ τούτου μπορεί να θέλετε να δοκιμάσετε αυτές τις συγκεκριμένες ποικιλίες ιδιαίτερα αν είστε αρχάριος σ’ αυτή τη διαδικασία. Οι ποικιλίες Patriot και Northland είναι πολύ εύκολο να ριζώσουν από μοσχεύματα, ενώ η Earliblue είναι λίγο πιο δύσκολη στη συγκεκριμένη διαδικασία. Η Spartan και η Bluecrop αναπαράγονται δύσκολα με μοσχεύματα, επομένως θα πρέπει να φροντίσετε ώστε το εγχείρημά σας να περιλαμβάνει πολλαπλά μοσχεύματα προκειμένου να επιτύχετε την ανάπτυξη ρίζας σε κάποια από αυτά.

(Με πληροφορίες από το myrtilo.gr)

Περίοδος φύτευσης

Η φύτευση του δενδρώδους μύρτιλου γίνεται κατά προτίμηση στα τέλη του χειμώνα-άνοιξη. Σε περιοχές όμως της κεντρικής, νότιας και νησιωτικής Ελλάδος μπορεί να φυτευτεί την περίοδο Οκτωβρίου-Μαρτίου. Τα φυτά μπορούν να είναι σε γλάστρες, ή να είναι γυμνόριζα. Αν είναι σε γλάστρες είναι δυνατή η φύτευση του όλο τον χρόνο εκτός σε περιόδους με πάρα πολύ ζέστη ή πάρα πολύ κρύο. Θα πρέπει κανείς να έχει υπόψη του ότι, οι ρίζες του μύρτιλου είναι πολύ λεπτές και αποξηραίνονται πολύ εύκολα όταν βρίσκονται απροστάτευτες στον αέρα. Το φυτό είναι ανθεκτικό πολύ στο ψύχος, μπορεί να επιζήσει σε θερμοκρασίες -28οC ή και ακόμη χαμηλότερες.

Οι ρίζες του μύρτιλου είναι λεπτές και νηματώδεις, δεν έχουν απορροφητικά τριχίδια. Λόγω της επιφανειακής ανάπτυξης του ριζικού συστήματος, απαιτείται το έδαφος να έχει μία ικανοποιητική υγρασία καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού. Εάν δεν βρέχει, πρέπει απαραιτήτως το μύρτιλο να αρδεύεται. Το φυτό αυτό δεν ανέχεται την ξηρασία, αλλά και η περίσσεια του νερού ιδίως κατά την περίοδο της ωριμάνσεως των καρπών μπορεί να είναι καταστροφική. Έχει παρατηρηθεί το σκάσιμο των καρπών κατά την περίοδο αυτή μετά από μία έντονη βροχόπτωση. Καλή τεχνική αρδεύσεως για το μπλούμπερι αποτελεί το σύστημα της στάγδην άρδευσης.

Οι αποστάσεις φυτεύσεως ποικίλλουν από 1,0-1,5 μ. πάνω στη γραμμή φυτεύσεως και 2,0-2,5 μ. μεταξύ των γραμμών φυτεύσεως. Ο αριθμός των φυτών είναι, συνήθως, περίπου 250-350 φυτά ανά στρέμμα.

Στην καλλιέργεια του μύρτιλου χρησιμοποιούνται ορισμένα οργανικά βελτιωτικά. Κατά τη διάρκεια της φύτευσης βάζουμε στην ρίζα του φυτού τύρφη, όπως και στο τέλος της φυτείας της κάθε ρίζας. Όταν τελειώσουμε βάζουμε πριονίδια, που τοποθετούνται σαν εδαφοκάλυψη στην επιφάνεια του εδάφους ή ενσωματώνονται γύρω από τα φυτά του μύρτιλου.