Κεφαλικός φόρος για τους ελεύθερους επαγγελματίες

Σοκ έχει προκαλέσει σε περίπου 700 χιλιάδες εμπόρους και επαγγελματίες το νέο σχέδιο ασφαλιστικών εισφορών. Υπέρογκες χαρακτηρίζουν παράγοντες της αγοράς τις αυξήσεις των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων που προβλέπει η πρόταση Κατρούγκαλου, τονίζοντας ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι εισφορές θα είναι πενταπλάσιες με βάση το νέο καθεστώς.

Επισημαίνουν ότι σε κάποιες περιπτώσεις η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, π.χ. σε έναν δικηγόρο, είναι περισσότερο από πενταπλάσια. Συγκεκριμένα, όπως εξηγούν, ένας δικηγόρος που δηλώνει εισόδημα 70.000 και πάνω, μέχρι τώρα πληρώνει ετησίως 4.500 ευρώ , ενώ με τη νέα πρόταση το ποσό αυτό θα φτάσει περίπου στις 27.000 ευρώ. Πάντως, υπάρχουν και κατηγορίες στις οποίες οι εισφορές μειώνονται. Πρόκειται για επαγγελματίες που δηλώνουν εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ.

Το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος χαρακτηρίζει την κατακόρυφη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες ως κεφαλικό φόρο.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε όσους εργάζονται με «μπλοκάκι», καθώς αν και στην πραγματικότητα είναι μισθωτοί, αντιμετωπίζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες.

Το παρήγορο είναι ότι η κυβέρνηση συμφώνησε με τους εργοδοτικούς φορείς να επανεξετάσει το σύστημα και να διορθώσει τις ατέλειες ως τα μέσα της επόμενης εβδομάδας, με τον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο να δεσμεύεται ότι:

«Για τα 'μπλοκάκια' θα μελετηθεί περαιτέρω ο ιδανικός τρόπος συνυπολογισμού των εισφορών στα έξοδα, όπως και των άλλων ελεύθερων επαγγελματιών και θα υπάρξουν ειδικές προβλέψεις για τους νέους επιστήμονες, ούτως ώστε να υπάρξει η μικρότερη δυνατή επιβάρυνσή τους, χωρίς να θιγεί ο κανόνας της ισονομίας ως προς τις εισφορές».

Για τους εμπόρους, οι εισφορές φτάνουν σήμερα σε μηνιαία βάση ως τα 709 ευρώ, ποσό που ήδη θεωρείται μεγάλο λόγω κρίσης. Με το σύστημα, οι εισφορές θα εκτιναχθούν ως τα 1.579 ευρώ! Έμπορος με εισόδημα 30.000 ευρώ (12ετία), επιβαρύνεται σήμερα με εισφορές 4.471 ευρώ ετησίως. Με το νέο σύστημα, οι εισφορές του θα φτάσουν στις 8.085 ευρώ, δηλαδή θα αυξηθούν κατά 81%.

Έμπορος με εισόδημα 60.000 ευρώ, που βρίσκεται στο κατώφλι της σύνταξης, επιβαρύνεται σήμερα με εισφορές 7.268 ευρώ ετησίως. Με το νέο σύστημα, οι εισφορές του θα εκτιναχθούν στις 16.170 ευρώ, δηλαδή κατά 122%!

Νέος επιτηδευματίας με εισόδημα 18.000 ευρώ έχει σήμερα εισφορές 3.347 ευρώ, που δύσκολα μπορεί να εξυπηρετήσει. Με το νέο σύστημα οι εισφορές του θα… σκαρφαλώσουν στις 4.851 ευρώ. Αν συνυπολογίσει, μάλιστα, κανείς τις φορολογικές του επιβαρύνσεις, φτάνει στις 10.307 ευρώ κι αυτό σημαίνει ότι χάνει πάνω από το 57% του εισοδήματός του.

Πώς θα προκύπτουν οι εισφορές

Θα υπολογίζονται με συντελεστή 20% επί του καθαρού εισοδήματος για τον κλάδο της σύνταξης και 6,95% για τον κλάδο υγείας. Το νομοσχέδιο προβλέπει και εισφορά 7,5% για την επικούριση για όσους επαγγελματίες έχουν επικουρικό ταμείο. Για να προστατέψει τα έσοδά του Ταμείου, το νομοσχέδιο θέτει κατώτατο όριο καθαρών εισοδημάτων στα 158,2 ευρώ. Δηλαδή, ακόμη και οι πιο χαμηλά αμειβόμενοι επαγγελματίες, το όφελος που θα έχουν δεν θα ξεπερνά τα 50 ευρώ τον μήνα και αυτό θα προκύψει μόνο υπό την προϋπόθεση ότι το εισόδημά τους είναι μικρότερο από 800 ευρώ τον μήνα.

Δηλαδή, η αλλαγή ευνοεί, -έστω γι’ αυτά τα 50 ευρώ- μόνο τους επαγγελματίες με καθαρά κέρδη (πραγματικά ή προϊόν φοροδιαφυγής) κάτω από 9600 ευρώ ετησίως. Από την άλλη, για τους ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα (μεταξύ αυτών και τους πιο ειλικρινείς των φορολογουμένων), η αλλαγή ισοδυναμεί ακόμη και με διπλασιασμό των ασφαλιστικών εισφορών. Ο μόνος «κόφτης» που μπαίνει έχει να κάνει με το 10πλάσιο του βασικού μισθού που εισπράττει ένας 25χρονος, δηλαδή στα 586 ευρώ. Δηλαδή, ο επαγγελματίας μπορεί να πληρώσει εισφορές ακόμη και για καθαρά κέρδη 70.320 ευρώ τον χρόνο πληρώνοντας στο ασφαλιστικό ταμείο έως και 18.984 ευρώ, τη στιγμή που με το ισχύον καθεστώς, οι εισφορές δεν ξεπερνούν τα 8.508 ευρώ.

Έτσι όπως είναι διατυπωμένη η νομοθετική διάταξη, αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα, ενώ για τις λύσεις παραπέμπει σε υπουργικές αποφάσεις. Δεν αποσαφηνίζεται, δηλαδή, τί ακριβώς θα γίνει με τις Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες, με τις μονοπρόσωπες ΕΠΕ, με τα μέλη διοικητικού συμβουλίου εταιρειών, με τους ασφαλισμένους που έχουν διπλή ιδιότητα (π.χ. και μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες κ.λπ.). Μέχρι αυτές να εκδοθούν, εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες θα ζουν στην αβεβαιότητα σχετικά με το τις τους περιμένει από την 1/1/2017 αλλά και το ποιες θα είναι οι καθαρές αποδοχές που τους απομένουν για να επιβιώσουν. Προφανώς στο υπουργείο Εργασίας δεν έλαβαν υπόψη ότι αυτές οι εισφορές έρχονται να προστεθούν στις φορολογικές κρατήσεις με αποτέλεσμα η τελική εικόνα αυτή τη στιγμή να διαμορφώνεται ως εξής:

1. Ασφαλιστικές εισφορές: 26,95% επί του καθαρού αποτελέσματος.

2. Φόρος εισοδήματος: 26% επί του καθαρού αποτελέσματος (για κέρδη έως 50.000 ευρώ ή 33% για κέρδη από 50.000 ευρώ και πάνω.

3. Τέλος επιτηδεύματος: 650-1000 ευρώ ανεξαρτήτως αποτελέσματος.

4. Εισφορά αλληλεγγύης: 0,7-6% για καθαρό αποτέλεσμα άνω των 12.000 ευρώ.

Με τις κρατήσεις να ξεπερνούν πλέον και το 50%, το κίνητρο της φοροδιαφυγής γίνεται ακόμη μεγαλύτερο και έρχεται να προστεθεί σε μια ήδη πολύ καλή εικόνα που παρουσιάζουν οι δηλώσεις των επαγγελματιών. Οι περίπου 293.000 ελεύθεροι επαγγελματίες που υποβάλλουν φορολογικές δηλώσεις, εμφανίζουν μέσο καθαρό αποτέλεσμα μόλις 2,6 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 8.500 ευρώ ο καθένας. Με τόσο εκτεταμένη φοροδιαφυγή , το ταμείο κινδυνεύει τελικώς να χάσει έσοδα, καθώς σε κάθε ασφαλισμένο αντιστοιχεί να πληρώσει 191 ευρώ, λιγότερα απ’ ότι σήμερα. Αν, μάλιστα, η αύξηση των εισφορών λειτουργήσει ως κίνητρο περαιτέρω αύξησης της φοροδιαφυγής, τότε θα χαθούν και έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αλλά και από τον ΦΠΑ .

Ίδια είναι η εικόνα και για τους αγρότες αλλά και για τους ιδιοκτήτες μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίοι υπάγονταν μέχρι τώρα στον ΟΓΑ λόγω πληθυσμιακών κριτηρίων. Η μόνη διαφορά με τους επαγγελματίες είναι ότι το ποσοστό του 20% που είναι η εισφορά για τη σύνταξη επιτυγχάνεται με σταδιακή αύξηση έως και το 2019.

Η διάταξη αναφέρει:

«Από 1/1/2017 και εφεξής οι υφιστάμενες ασφαλιστικές κατηγορίες καταργούνται και το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς υπολογίζεται ως ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος. Το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ορίζεται ως το ποσό που αναλογεί στο 80% του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (περίπου 469 ευρώ που βγάζει εισφορές 126 ευρώ τον μήνα). Το ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς αποτελεί το ποσό της παραγράφου 2 του άρθρου 52 (είναι τα 5.860 ευρώ που βγάζουν εισφορές 1.582 ευρώ τον μήνα). Κατά το έτος 2017 το ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος διαμορφώνεται σε 14%, από 1/1/2018 αυξάνεται σε 17% και από 1/1/2019 διαμορφώνεται στο τελικό 20%.

Για τους αγρότες, οι αυξήσεις θα είναι σοκαριστικές, καθώς σήμερα πληρώνουν από 62,76 έως 136,26 ευρώ τον μήνα και με το νέο καθεστώς, το ελάχιστον θα είναι 126 ευρώ, ενώ το μέγιστο θα μπορεί να φτάσει έως και το απίστευτο ποσό των 1.586 ευρώ.

Παραδείγματα

Έστω εργαζόμενος με αποδοχές 2.000 ευρώ. Ας υποθέσουμε ότι έχει κατέβει δύο ασφαλιστικές κλάσεις και βρίσκεται στην πρώτη που πληρώνει 225 ευρώ τον μήνα.

Στην περίπτωση που δεν έχει σταθερό εργοδότη θα πληρώσει 20% μόνο για κλάδο κύριας σύνταξης. Δηλαδή, 400 ευρώ τον μήνα συν 139 ευρώ για κλάδο σύνταξης. Σύνολο 539 ευρώ από τα 2.000.

Εάν δουλεύει σε σταθερό εργοδότη με ‘μπλοκάκι’ και του καλύψει το 13,5%, θα πληρώσει μόνο 6,5% για ασφάλιση, δηλαδή 130 ευρώ τον μήνα. Σε αυτή την περίπτωση, τον συμφέρει. Εάν όμως ο εργοδότης μετακυλήσει στον εργαζόμενο αυτό το 13,5%, τότε θα πρέπει να του μειώσει τον μισθό κατά 13,5%, δηλαδή κατά 270 ευρώ. Θα παίρνει 1.730 ευρώ, στα οποία θα πληρώνει 6,5% εισφορά, δηλαδή 112 ευρώ.

Προς το παρόν, πάντως, η Τρόικα έχει στα χέρια της μόνο το σχέδιο που της έστειλε η κυβέρνηση, που προβλέπει 20% εισφορά σε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Στο 6,5% η εισφορά των εργαζομένων με «μπλοκάκια»

Στα δύο θα «κοπεί» η εισφορά του 20% για τους εργαζόμενους που δουλεύουν σε εργοδότη με μπλοκάκι .

Συγκεκριμένα, 6,5% θα πληρώνει ο εργαζόμενος και 13,5% ο εργοδότης. Υπενθυμίζεται ότι έως σήμερα ο εργοδότης για εργαζόμενους με μπλοκάκια δεν πλήρωνε ασφάλιση.

Σχετικά με τους ελεύθερους επαγγελματίες, και ιδιαίτερα αυτούς που πληρώνονται με μπλοκάκι, ο υπουργός Εργασίας τόνισε ότι θα ληφθεί ειδική μέριμνα, όπως προβλέπεται από το νομοσχέδιο για ειδικές κατηγορίες. Όπως σημείωσε ο υπουργός «το συγκεκριμένο άρθρο του νομοσχεδίου προβλέπει ότι οι νέοι, συνήθως, αυτοί επαγγελματίες, θα δώσουν εισφορές όπως οι μισθωτοί. Οι ίδιοι θα πληρώσουν, επομένως, το 6,5% των εισφορών και το υπόλοιπο θα το πληρώσει ο εργοδότης τους».

Επίσης, υπογράμμισε ότι στην περίπτωση πολλαπλών εργοδοτών είναι τεχνικά εφικτό να επιμεριστούν οι εργοδοτικές εισφορές. Ο κ. Κατρούγκαλος επεσήμανε ότι με τη νέα μεταρρύθμιση πληρώνονται εισφορές με βάση το εισόδημα και όχι με κλίμακες που ανά διαστήματα αυξάνονται ανεξάρτητα από το εισόδημα.