Τί φέρνει η κατάργηση των ποσοστώσεων για το γάλα

Της ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΛΑΙΝΟΥ

(malainou@paragogi.net)

Σε μία νέα πραγματικότητα, εντελώς ασυνήθιστη γι’ αυτούς, καλούνται να προσαρμοστούν από την 1η Απριλίου οι Έλληνες κτηνοτρόφοι, καθώς την ερχόμενη Τρίτη «τελειώνουν» και επίσημα οι ποσοστώσεις στο γάλα.

Οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι ισχυρίζονται πως βρίσκονται σε «γκρίζα ζώνη», εκτιμώντας πως θα έρθουν αντιμέτωποι με μία αυξημένη αστάθεια τιμών, που ίσως και να «στοιχίσει» την επιβίωση του κλάδου. Την ίδια ώρα, όμως, η ευρωπαϊκή κοινότητα προσβλέπει σε περαιτέρω επενδύσεις και εξαγωγές, επισημαίνοντας πως ο κλάδος έχει τα κατάλληλα εφόδια για να αντεπεξέλθει στις νέες συνθήκες της αγοράς.

Κατάργηση των ποσοστώσεων σημαίνει πως οι παραγωγοί θα μπορούν να παράγουν όσες ποσότητες γάλακτος θέλουν στην Ευρώπη, δίχως προκαθορισμένο όριο, άρα και χωρίς κανέναν κίνδυνο για επιβολή προστίμου, όπως ισχύει τώρα.

Πρακτικά, η εξέλιξη αυτή θα επιτρέπει στις χώρες που έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν την παραγωγή τους, να «γεμίσουν» με δικό τους γάλα όλη την Ευρώπη, γεγονός που ωφελεί σημαντικά κυρίως την Πολωνία και την Ιρλανδία.

Όπως προβλέπει το σχετικό καθεστώς, το οποίο θεσπίστηκε τη δεκαετία του ’80 με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων της πλεονασματικής παραγωγής, σε κάθε κράτος-μέλος χορηγούνται δύο ποσοστώσεις: μία για τις παραδόσεις σε γαλακτοκομικές μονάδες (97,6% του συνόλου της Ε.Ε.) και μία για τις απευθείας πωλήσεις σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης (2,4%).

Οι ποσότητες αυτές κατανέμονται μεταξύ των παραγωγών (ατομικές ποσοστώσεις) σε κάθε κράτος-μέλος. Όταν ένα κράτος-μέλος υπερβαίνει την εθνική του ποσόστωση, οι παραγωγοί καταβάλλουν στο οικείο κράτος-μέλος συμπληρωματική εισφορά 27,83 ευρώ ανά 100 κιλά (που συνήθως ονομάζεται «υπερεισφορά»), ανάλογα με τη συμμετοχή τους στην υπέρβαση κατά το έτος ποσόστωσης (1 Απριλίου - 31 Μαρτίου). Τα ποσά αυτά καθορίζονται μετά από ανακατανομή της μη χρησιμοποιηθείσας ποσόστωσης των άλλων παραγωγών.

Πάντως, ο καταναλωτής θα ωφεληθεί, καθώς οι τιμές θα «πέσουν». Ταυτόχρονα, όμως, θα «πέσουν» και οι τιμές παραγωγού στην Ελλάδα, χωρίς να έχει μειωθεί το κόστος παραγωγού, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους επιβίωσης για χιλιάδες οικογένειες κτηνοτρόφων ανά τη χώρα μας.

Πρόκληση αλλά και ευκαιρία

Πρόκληση αλλά και ευκαιρία αποτελεί η κατάργηση των ποσοστώσεων στο γάλα, σύμφωνα με τον επίτροπο Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν, ο οποίος σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα, εξήγησε ότι από τη μια πλευρά μία ολόκληρη γενιά παραγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων θα πρέπει να ζήσει κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες, με «σύντροφο» την αστάθεια, όμως από την άλλη πλευρά θα υπάρξουν ευκαιρίες ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης.

Εκτίμηση την οποία, πάντως, δεν συμμερίζονται όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Μάλιστα, λίγους μήνες νωρίτερα μέλη της Επιτροπής Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχαν ζητήσει από την Κομισιόν να παρέμβει περαιτέρω και να στηρίξει τους γαλακτοπαραγωγούς διεθνώς, προκειμένου οι τελευταίοι να προσαρμοστούν χωρίς σοβαρές συνέπειες στις νέες συνθήκες της αγοράς, όπως αυτές θα διαμορφωθούν από τον ερχόμενο μήνα.

Ωστόσο, παρά το… ασφυκτικό πρέσινγκ από τους υπουργούς Γεωργίας της Ε.Ε., ο κ. Χόγκαν δεν έχει ακόμη υποκύψει, επικαλούμενος τη µέση τιµή παραγωγού του γάλακτος, η οποία, όπως είπε, είναι χαµηλή μεν αλλά παραµένει δε σε ψηλότερα επίπεδα από την περίοδο 2010/2012.

Όπως υποστήριξε ο επίτροπος Γεωργίας στη συνέντευξη Τύπου, ο γαλακτοκομικός κλάδος διαθέτει το απαιτούμενο δυναμικό, ώστε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για την Ε.Ε., κυρίως αν εστιάσει περισσότερο στα προϊόντα προστιθέμενης αξίας, όπως π.χ. το τυρί, καθώς και στα συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ειδών διατροφής (π.χ. είδη διατροφής για αθλητές και διαιτητικά προϊόντα).

Όσον αφορά τις πλέον «ευάλωτες» δραστηριότητες του κλάδου, για τις οποίες το «τέλος» των ποσοστώσεων μπορεί και να αποτελέσει μεγάλη «απειλή», ο Ιρλανδός επίτροπος υποστήριξε ότι θα επωφεληθούν από μια σειρά μέτρων αγροτικής ανάπτυξης με βάση την αρχή της επικουρικότητας.

Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, ακόμη και με τις ποσοστώσεις, οι εξαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων της Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 45% σε όγκο και κατά 95% σε αξία κατά την τελευταία πενταετία. Οι προβλέψεις της αγοράς δείχνουν ότι οι προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη παραμένουν υψηλές, ιδίως για το τυρί.