Η κρητική μπανάνα αντεπιτίθεται

Της Άννας Αραμπατζή

Τα πάνω της παίρνει η κρητική μπανάνα. Ένα από τα λίγα προϊόντα που έμειναν σχεδόν ανεπηρέαστα από την κρίση, εγείρουν το ενδιαφέρον ολοένα και περισσότερων παραγωγών και υποψήφιων καλλιεργητών. Το εισόδημα που αφήνει μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλο, αλλά είναι σταθερό και αυτό αποτελεί βασικό πλεονέκτημα.

Ο Συνεταιρισμός Μπανανοπαραγωγών Κρήτης και η Ομάδα Παραγωγών του, δραστηριοποιείται από το 1990. Μέλη του είναι περί τις 200 οικογένειες που διαθέτουν 600 στρέμματα, στο χωριό Άρβη της Βιάννου, στα Μάλια, στη Σητεία και στο Σφακάκι Ρεθύμνου. Πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών είναι ο κ. Χρήστος Μάλλιος. Ασχολείται με την καλλιέργεια μπανάνας από το 1972 στην Άρβη.

«Με τον Συνεταιρισμό αυτό καταφέραμε να πετύχουμε έναν σκοπό: Να κρατήσουμε την καλλιέργεια ζωντανή», τονίζει στην «Παραγωγή» ο κ. Μάλλιος. Χάρη στον Συνεταιρισμό, οι παραγωγοί επιβίωσαν από το πλήγμα της απελευθέρωσης των εισαγωγών μπανάνας το 1988 και διακινούν το προϊόν τους από το 1990 στις λαϊκές αγορές των Αθηνών και όχι μόνο, σε τιμή καλύτερη από αυτή που θα «έπιανε» εάν πήγαινε στην εμπορία. Οι περισσότερες ποσότητες πουλιούνται στην Κρήτη. Το προϊόν διακινείται σε μανάβικα, στη λαχαναγορά, σε λαϊκές και καταστήματα βιολογικών προϊόντων-οι βιολογικές μπανάνες του Συνεταιρισμού.

«Πριν το ’88 ήταν πολλοί περισσότεροι οι παραγωγοί στην Κρήτη, έφτανε τους 20.000 τόνους η παραγωγή», σημείωσε ο κ. Μάλλιος. Όταν επιτράπηκαν όμως οι εισαγωγές, κανείς πλέον δεν έδινε σημασία στην κρητική μπανάνα, η οποία ήταν ακριβότερη. Η «μάχη» με τη φθηνή εισαγόμενη μπανάνα δεν ήταν εύκολη. Ωστόσο, με την πάροδο των ετών, η ποιότητα, η βιολογική καλλιέργεια και η… εντοπιότητα τους κράτησε στο «παιχνίδι».

Η καλλιέργεια

Η καλλιέργεια γίνεται σε θερμοκήπια, αλλά και υπαίθρια. Στον Συνεταιρισμό τα υπαίθρια στρέμματα είναι λίγα, μεταξύ 60-80. Έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό, δεν έχει πολλά εργατικά και πολλούς εχθρούς, παρά μόνο τα νηματώδη, θρίπα και τετράνυχο.

H μπανάνα Άρβης είχε αναγνωριστεί παγκοσμίως, αλλά μετά από κάποιες προσβολές προκλήθηκε ο εκφυλισμός της και έτσι στράφηκαν σε άλλες πιο διαδεδομένες ποικιλίες. Η φύτευση γίνεται είτε με μικρές είτε με μεγάλες παραφυάδες και από το στάδιο αυτό μέχρι τη συγκομιδή περνούν αρκετοί μήνες. Σε υπαίθριες καλλιέργειες επιλέγονται κυρίως οι μεγάλες παραφυάδες και η καλλιέργεια διαρκεί 8 μήνες. Για τα θερμοκήπια προτιμώνται οι μικρές παραφυάδες, όπου ο απαιτούμενος χρόνος μπορεί να φτάσει και τους 12 μήνες.

Όταν το φυτό, μπανανοστάφυλο είναι έτοιμο, κόβεται πράσινο από εξειδικευμένους εργάτες, που ξέρουν πώς να το πιάσουν και να το μεταφέρουν. Στον Συνεταιρισμό καθαρίζεται και μπαίνει σε stand. Πάνω σε αυτό τυλίγεται με ταινία και μπαίνει σε παλέτα. Στη συνέχεια μεταφέρεται προσεκτικά στα ωριμαντήρια. Εκεί ωριμάζει στον θάλαμο, γίνεται η εξαέρωση του θαλάμου και μέσα σε 2-3 μέρες πάει για την κατανάλωση.

Η καθαρή τιμή που παίρνει ο παραγωγός είναι στο 1-1,3 ευρώ το κιλό. Η παραγωγή ανά στρέμμα είναι στους 5-7 τόνους, κατά μέσο όρο 6. Κατά συνέπεια, μιλάμε για 6.000 ευρώ το στρέμμα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Μάλλιος, τα θερμοκήπια έχουν αυξημένο κόστος, έτσι το εισόδημα που προκύπτει δεν είναι πολύ μεγάλο, αλλά είναι σταθερό.

Η ιστορία της μπανάνας στην Κρήτη

Η μπανανοκαλλιέργεια στην Κρήτη «μετρά» 75 χρόνια περίπου. Ξεκίνησε από την Άρβη, από το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. Ο σπόρος ήρθε από την Αίγυπτο και οι μοναχοί ξεκίνησαν να την καλλιεργούν. Τότε ο κόσμος δεν γνώριζε το φρούτο αυτό και κάποιοι επιχείρησαν να το δοκιμάσουν όταν ήταν ακόμα πράσινο, άγουρο, με τα… αναμενόμενα αποτελέσματα. Ωστόσο, όταν δοκίμασαν το ώριμο φρούτο, η καλλιέργεια σταδιακά άρχισε να αναπτύσσεται.