Ποιες αλλαγές φέρνει το 2015 σε συντάξεις και εφάπαξ

Νέα δεδομένα για τον υπολογισμό κύριων και επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ, αλλά και για τον υπολογισμό των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης συγκεκριμένων κατηγοριών ασφαλισμένων, φέρνουν από την… Πρωτοχρονιά οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα που έχουν ψηφιστεί από το 2010 αλλά τίθενται σταδιακά σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015.

Η σημαντικότερη αλλαγή αφορά τον νέο τρόπο υπολογισμού της κύριας σύνταξης, η οποία διαχωρίζεται πλέον σε βασική και αναλογική. Επιπλέον, η εφαρμογή της «ρήτρας μηδενικού ελλείμματος» στα επικουρικά ταμεία φέρνει μειώσεις σε επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ βοηθήματα, ενώ αλλαγές θα ισχύσουν και στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ένστολων, των εργαζόμενων σε βαρέα και ανθυγιεινά και των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ με τουλάχιστον 10.000 ημέρες εργασίας.

Πιο αναλυτικά, από την 1/1/2015 τίθεται σε εφαρμογή ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων κύριας ασφάλισης, με βάση τον νόμο 3863/2010 (γνωστό και ως νόμο Λοβέρδου - Κουτρουμάνη). Σύμφωνα με αυτόν, η κύρια σύνταξη θα αποτελεί στο εξής το άθροισμα της βασικής σύνταξης (360 ευρώ), την οποία εγγυάται ο κρατικός προϋπολογισμός, και της αναλογικής σύνταξης, η οποία δίδεται από το ασφαλιστικό ταμείο και αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης και στις αποδοχές του ασφαλισμένου (ύψος εισφορών). Ο υπολογισμός γίνεται λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των ετών ασφάλισης του ασφαλισμένου και όχι τα πέντε καλύτερα έτη (της τελευταίας δεκαετίας), όπως συμβαίνει σήμερα στο ΙΚΑ.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού θα ισχύσει για το ασφαλιστικό διάστημα από το 2011 και εντεύθεν, ενώ το διάστημα που διανύθηκε πριν θα υπολογίζεται με τον παλιό τρόπο. Τα δύο αυτά ποσά θα προστίθενται και θα προκύπτει το τελικό ποσό της σύνταξης.

Ρήτρα μηδενικού ελλείμματος

Με τη νέα χρονιά, η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος (που έχει εφαρμοστεί πιλοτικά από τον περασμένο Ιούλιο στο ΕΤΕΑ, επιφέροντας μείωση των επικουρικών συντάξεων κατά 5,2%) θα εφαρμοστεί σε όλα τα επικουρικά ταμεία.

Ο νόμος προβλέπει ότι ανά τρίμηνο θα πραγματοποιούνται μελέτες για τη βιωσιμότητα των φορέων επικουρικής ασφάλισης και, αναλόγως, θα προσαρμόζονται οι παροχές. Επιπλέον σε όλα τα επικουρικά ταμεία δημιουργούνται «ατομικοί λογαριασμοί», ώστε οι συντάξεις να αντιστοιχούν απολύτως στις εισφορές που έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου.

Ρήτρα μηδενικού ελλείμματος θα εφαρμοστεί και στα μετοχικά ταμεία, κάτι που ενδέχεται να προκαλέσει νέες παρεμβάσεις-μειώσεις όπου διαπιστώνονται ελλείμματα. Εφάπαξ Από τον Απρίλιο του νέου έτους αναμένεται να ξεκινήσει το νέο σύστημα, συμπίπτοντας με την καταβολή των εφάπαξ σε όσους δημόσιους υπαλλήλους υπέβαλαν αίτηση το φθινόπωρο του 2013. Για τον υπολογισμό του καταβαλλόμενου ποσού θα λαμβάνεται υπόψη μια σειρά δεδομένων, μεταξύ των οποίων είναι και η οικονομική κατάσταση του ασφαλιστικού φορέα. Ο νέος μαθηματικός τύπος περιλαμβάνει: τις συνολικές ετήσιες εισφορές, τα έτη συσσώρευσης εισφορών, την ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών, το έτος έκδοσης της συνταξιοδοτικής πράξης του κύριου φορέα αλλά και τον συντελεστή βιωσιμότητας του Ταμείου. Ο νέος μαθηματικός τύπος θα εφαρμοστεί τη νέα χρονιά και στους φορείς πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα.

Ένστολοι

Αύξηση του χρόνου ασφάλισης για συνταξιοδότηση χωρίς όριο ηλικίας φέρνει το 2015 για τους ένστολους. Συγκεκριμένα, εκείνοι που θα θεμελιώσουν δικαίωμα συμπληρώνοντας 24,6 πραγματικά έτη ασφάλισης από τη νέα χρονιά, δικαιούνται πλήρη σύνταξη είτε συμπληρώνοντας το 60ό έτος είτε με συνολικά 40 έτη ανεξαρτήτως ηλικίας. Στα 40 έτη μπορούν να προσμετρηθούν ο πραγματικός χρόνος ασφάλισης, ο πλασματικός του στρατού (όχι οι πλασματικοί χρόνοι των τέκνων ή των σπουδών), καθώς επίσης και η πλασματική πενταετία. Το ίδιο συμβαίνει και για τρίτεκνους ένστολους, που χάνουν το ειδικό καθεστώς της συνταξιοδότησής τους.

Όρια ηλικίας

Με το νέο έτος έρχεται αύξηση του ορίου ηλικίας των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 7.500 ημέρες πραγματοποιήθηκαν στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Όσοι ασφαλισμένοι θεμελιώσουν δικαίωμα τη νέα χρονιά δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 62 και μειωμένη στα 60. Σημειώνεται ότι για τα 10.500 μπορούν να χρησιμοποιηθούν και πλασματικοί χρόνοι. Ωστόσο τα 7.500 βαρέα ένσημα θα πρέπει να είναι πραγματικά και όχι προϊόν εξαγοράς.

Επίσης, έρχεται και αύξηση του ορίου ηλικίας των γυναικών που είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 10.000 ημέρες ασφάλισης. Από το 2011 ξεκίνησε η αύξηση τόσο των ημερών ασφάλισης όσο και του ορίου ηλικίας. Από το 2015 απαιτούνται 12.000 ημέρες ασφάλισης και το 61ο έτος για μειωμένη σύνταξη. Να σημειωθεί ότι για τη λήψη της μειωμένης σύνταξης εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση συμπλήρωσης 100 ημερών πραγματικής ασφάλισης κατ' έτος την τελευταία πενταετία. Το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη παραμένει στο 62ο έτος.