Οι αγρότες τα φορολογικά υποζύγια του 2015

Του ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

Σε φορολογικά υποζύγια του 2015 έχει αναγορεύσει τους αγρότες η κυβέρνηση προς τέρψη των στόχων του προϋπολογισμού. Συνολικά, για την επόμενη χρονιά έχουν προϋπολογιστεί επιπλέον έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων αναλογεί στους αγρότες, οι οποίοι θα φορολογηθούν, για πρώτη φορά, βάσει των βιβλίων εσόδων-εξόδων που τηρούν, με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ για τα καθαρά τους έσοδα.

Η επιβάρυνση θα φανεί στα εκκαθαριστικά σημειώματα του 2015 και οφείλεται στις αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης του εισοδήματος. Μάλιστα, στα αρχικά σχέδια του υπουργείου προβλεπόταν η φορολόγηση ορισμένων περιπτώσεων αγροτών με τον συντελεστή των επιχειρήσεων, δηλαδή με 26%. Ωστόσο, η συγκεκριμένη εξέλιξη απετράπη με τροπολογία που κατέθεσε την περασμένη εβδφομάδα στη Βουλή το υπουργείο Οικονομικών. Αρχικά, προβλεπόταν ότι εάν ένας αγρότης δεν συγκεντρώσει εισόδημα που θα ξεπερνά το τεκμαρτό του εισόδημα, θα φορολογηθεί με 26%, ενώ εάν καταγράψει και ζημιές θα κληθεί να πληρώσει και προκαταβολή φόρου. Πλέον, με τη διάταξη που «πέρασε» θα φορολογείται με συντελεστή 13% και η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος, εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από ατομική αγροτική επιχείρηση ή το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του προκύπτει από ατομική αγροτική επιχείρηση.

Υπενθυμίζεται ότι το 2014, τελευταία χρονιά του προηγούμενου συστήματος, οι αγρότες φορολογήθηκαν με την κλίμακα των μισθωτών και το εισόδημά τους προσδιορίστηκε με το αντικειμενικό σύστημα.

Τί ισχύει

O φορολογικός συντελεστής 13% εφαρμόζεται επί των κερδών από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από τον τόπο και τον τρόπο (λιανικώς ή χονδρικώς) πώλησης των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων. Επομένως, τα έσοδα των παραγωγών γεωργικών, πτηνοτροφικών, κτηνοτροφικών, δασοκομικών, υλοτομικών και αλιευτικών προϊόντων, που προέρχονται είτε από την πώληση των προϊόντων που παράγουν είτε από την εξαγωγή τους, φορολογούνται με συντελεστή 13%. Ειδικότερα, οι ως άνω παραγωγοί φορολογούνται με συντελεστή 13% μόνο στην περίπτωση πώλησης (χονδρικώς ή λιανικώς) των δικών τους προϊόντων, δηλαδή των προϊόντων που έχουν παράγει οι ίδιοι (και μόνο για αυτά) είτε από δικό τους κατάστημα είτε σε λαϊκές αγορές. Επομένως, προϋπόθεση για την εφαρμογή του συντελεστή 13% σύμφωνα με τα ανωτέρω, είναι τα πωλούμενα προϊόντα να παράγονται αποκλειστικά από τον πωλητή τους - παραγωγό και να μην έχουν υποστεί μεταποίηση. Στην έννοια της μεταποίησης δεν συμπεριλαμβάνεται η απλή συσκευασία. Στην περίπτωση που ο παραγωγός των παραπάνω προϊόντων πωλεί (λιανικώς ή χονδρικώς), παράλληλα με τα δικά του, και προϊόντα που έχει προμηθευτεί από άλλους παραγωγούς, τότε θεωρείται ότι ασκείται παράλληλα επιχειρηματική εμπορική δραστηριότητα και για τα έσοδα αυτά (δηλαδή, που προέρχονται από την πώληση προϊόντων τρίτων και μόνο για αυτά) εφαρμόζεται ο υψηλότερος φορολογικός συντελεστής του 26%. Επίσης, ο φορολογικός συντελεστής 13% δεν εφαρμόζεται για δραστηριότητες εκμετάλλευσης του εξοπλισμού των παραπάνω παραγωγών (π.χ. μίσθωση αγροτικών μηχανημάτων κ.λπ.), καθώς η δραστηριότητα αυτή συνιστά παροχή υπηρεσιών σε τρίτους και όχι αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Παρομοίως, η αμοιβή που τυχόν λαμβάνει παραγωγός των παραπάνω προϊόντων για υπηρεσίες που παρέχει ο ίδιος σε άλλους αγρότες δεν αποτελεί αγροτικό εισόδημα.

Οι εκκοκκιστές «ροκανίζουν» τις επιστροφές ΦΠΑ

Μάχη μέχρις εσχάτων σε ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον δίνουν οι παραγωγοί βάμβακος. Από τη μια έχουν να αντιμετωπίσουν τις χαμηλές τιμές του προϊόντος και από την άλλη τους εκκοκκιστές, οι οποίοι με πρόσχημα το γεγονός ότι το βαμβάκι είναι εξαγώγιμο προιόν, επιχειρούν να τους στερήσουν τους συμψηφισμούς ΦΠΑ με τα καλλιεργητικά τους έξοδα. Το ποσό είναι μεγάλο φτάνει τα 75 εκατ. ευρώ και προκαλεί τριβές ανάμεσα σε εκκοκκιστές και παραγωγούς από την έναρξη της εκκοκκιστικής περιόδου.

Το πρόβλημα που δημιουργείται έχει δύο διαστάσεις: Από τη μια οι αγρότες επιθυμούν να λαμβάνουν τον ανάλογο ΦΠΑ επί της αξίας τού προϊόντος που παραδίδουν, διότι αυτό τους εξασφαλίζει την απαραίτητη ρευστότητα –ιδιαίτερα, μάλιστα, σε μια «μέτρια» χρονιά τόσο από πλευράς ποσότητας και ποιότητας παραγωγής όσο και από πλευράς τιμών–, καθώς τα έξοδα για την καλλιέργεια έχουν ήδη γίνει και οι υποχρεώσεις πρέπει, επίσης, να πληρωθούν. Από την άλλη, τα εκκοκκιστήρια, ως εξαγωγικές επιχειρήσεις, δικαιούνται να κάνουν χρήση της διαδικασίας που ορίζεται από τη νομοθεσία, εκδίδοντας απαλλακτικό δελτίο και έτσι να μην καταβάλουν το ΦΠΑ του προϊόντος στον αγρότη. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, διαπιστώνεται, το τελευταίο διάστημα, ένα ιδιότυπο «παζάρι» μεταξύ των εκκοκκιστικών μονάδων και των παραγωγών σχετικά με την απόδοση ή όχι του ΦΠΑ.

Σε πρόσφατη σύσκεψη των εκκοκκιστών η πρόταση ήταν να μην επιστρέφεται στους παραγωγούς με το σκεπτικό ότι το βαμβάκι είναι εξαγώγιμο προϊόν και άρα έχει απαλλακτικό από τον ΦΠΑ. Όχι όλο, βέβαια, γιατί έστω κάποιες μικρές ποσότητες παραμένουν εντός της χώρας για τα δύο κλωστήρια που παραμένουν σε λειτουργία, της Επίλεκτος στα Φάρσαλα και της Βαρβαρέσος.
Η ουσία είναι πως, έχοντας κατρακυλήσει η τιμή, κάποιοι εκκοκκιστές εκμεταλλεύονται την περίσταση και υπόσχονται 42 λεπτά, μαζί όμως με το ΦΠΑ, που σημαίνει πρακτικά τιμή γύρω στα 35 λεπτά το κιλό.

Αντιμετώπιση

Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, υπάρχουν δύο τρόποι για να αντιμετωπιστεί αυτό. Ο νόμος δίνει το δικαίωμα στους εκκοκκιστές να δώσουν το λεγόμενο απαλλακτικό στους αγρότες, δηλαδή να μη δίνουν τον ΦΠΑ για το ύψος των εξαγωγών και να δίνουν ένα χαρτί, με το οποίο ο συναλλασσόμενος κάνει αίτηση στην εφορία, αυτή ελέγχει τα βιβλία και αν είναι εντάξει το κράτος του δίνει τον ΦΠΑ. Η δεύτερη επιλογή, είναι να πληρωθεί ο ΦΠΑ στους αγρότες και να αναλάβει όλη τη διαδικασία η επιχείρηση. Για να κάνει, όμως, κανείς κάτι τέτοιο, πρέπει να έχει χρηματοδότηση.

Οι παραγωγοί θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να ζητούν να μάθουν ποιά είναι η πραγματική τιμή με την οποία διαπραγματεύονται το βαμβάκι τους και να είναι ξεχωριστά ο ΦΠΑ, προκειμένου να τον συμψηφίζουν με τα έξοδα στο νέο καθεστώς βιβλίων εσόδων - εξόδων.