Θερμοκηπιακές καλλιέργειες: Κάντο όπως οι Ολλανδοί!

Του ΝIKOY ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

«Ομπρέλα» συνεργασίας και παροχή τεχνογνωσίας στον κρίσιμο τομέα των θερμοκηπιακών καλλιεργειών προσφέρουν οι Ολλανδοί. Επιχειρηματική αποστολή οκτώ ολλανδικών επιχειρήσεων και του πανεπιστημίου του Wageningen βρέθηκε στις αρχές του μήνα στην Ελλάδα, υπό την αιγίδα της ολλανδικής πρεσβείας.

Ο στόχος της αποστολής είναι να προωθηθεί η δημιουργία σχέσεων συνεργασίας για τις επιχειρήσεις και την τεχνολογική ανάπτυξη μεταξύ των παραγωγών, των προμηθευτών, των συμβούλων, των μηχανικών, των εμπόρων και των ερευνητών από την Ελλάδα και την Ολλανδία. Σημειώνεται, πως οι συνεργασίες αυτές μπορεί, κατά περίπτωση, να οδηγήσουν στη δημιουργία μικτών, ελληνοολλανδικών επιχειρήσεων στον αγροτικό τομέα, με προοπτικές ανάπτυξης και εξαγωγικής δραστηριότητας.

Μόλις πριν από ένα χρόνο το περιοδικό «Time» παρατηρούσε δεικτικά τον απαρχαιωμένο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι Έλληνες παραγωγοί ντομάτας θερμοκηπίου σε σχέση με τους Ολλανδούς συναδέλφους τους. Όπως επισημαίνονταν, οι Ολλανδοί παραγωγοί χρησιμοποιούν τελευταίας τεχνολογίας θερμοκήπια, ελέγχουν ηλεκτρονικά τη θερμοκρασία, την υγρασία και το διοξείδιο του άνθρακα και χρησιμοποιούν τεχνητό υπόστρωμα, αντί για χώμα, καθώς και βιολογικούς τρόπους αντιμετώπισης των εντόμων και των ζιζανίων. Με αυτόν τον τρόπο, επισήμαινε το αμερικανικό περιοδικό, οι Ολλανδοί έχουν καταφέρει να παράγουν 70 κιλά ντομάτας ανά τετραγωνικό μέτρο, την ίδια στιγμή που ένας παραγωγός από τον Eυρωπαϊκό Nότο παράγει στην καλύτερη περίπτωση 7 κιλά.
Κατά την παρουσία τους στην Ελλάδα oι Ολλανδοί επισκέφθηκαν 9 θερμοκηπιακές μονάδες στην περιοχή των Φιλιατρών, της Κυπαρισσίας και της Ελαίας, συνομίλησαν με παραγωγούς και αντάλλαξαν απόψεις για τις τεχνικές προδιαγραφές των θερμοκηπίων, αλλά και τις τεχνικές καλλιέργειας που εφαρμόζονται στην περιοχή.

Στην Κυπαρισσία έγινε ανοιχτή ημερίδα-συνάντηση φορέων και επιχειρήσεων με τους Ολλανδούς. Στην ημερίδα μίλησαν ο διευθυντής Αγροτικής Ανάπτυξης Τριφυλλίας Αν. Παρασκευόπουλος και ο καθηγητής του Wageningen Αθ. Σαπουνάς. Ο κ. Παρασκευόπουλος έκανε αναλυτική παρουσίαση των προοπτικών του τομέα των κηπευτικών στην περιοχή από την Πάτρα μέχρι την Πύλο, λόγω των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει, ενώ ο κ. Σαπουνάς αναφέρθηκε στις νέες προκλήσεις που φέρνει η τεχνολογία στον τομέα των κηπευτικών.

Στη συνέχεια έγιναν αρκετές συναντήσεις «ένας προς έναν» μεταξύ των Ολλανδών και των ελληνικών φορέων και επιχειρήσεων, όπου διαπιστώθηκε η ύπαρξη εκτενούς πεδίου συνεργασίας των δύο πλευρών και τέθηκαν οι βάσεις για την ανάπτυξή της.

Η επιχειρηματική αποστολή οργανώθηκε από τον ολλανδικό οργανισμό RVO και το δίκτυο καινοτομίας «Πράξη» σε συνεργασία με την ολλανδική πρεσβεία, τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και την εταιρεία «ΑΝΕΛΙΞΗ Σύμβουλοι Επιχειρήσεων».

Η Ολλανδία

Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, για μια χώρα με έκταση ίση περίπου με το 1/3 της Ελλάδας και ελάχιστη ηλιοφάνεια, η Ολλανδία βρίσκεται στην πρώτη τριάδα των χωρών εξαγωγέων αγροτικών προϊόντων παγκοσμίως. Ειδικότερα, θραύση κάνουν οι ντομάτες, οι οποίες εξάγονται ακόμα και σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.

Καλλιεργούνται σε τεράστια θερμοκήπια, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το χρώμα τους είναι τέλειο και η επιφάνειά τους λεία. Η γεύση τους κυμαίνεται από γλυκιά μέχρι πικρή. Είναι hi-tech προϊόν και αντιμετωπίζονται ως τέτοιο. «Πρέπει να δίνεις στον καταναλωτή κάτι καινούριο, βαριέται συνέχεια τα ίδια και τα ίδια. Γι' αυτό κι εμείς έχουμε πάνω από συνολικά 50 ποικιλίες, ενώ προσπαθούμε να εξελίσσουμε καινούριες» λέει η κα Άμουνικ φαν Μάρβαϊκ, υπεύθυνη Επικοινωνίας της εταιρείας Tomatoworld. H συγκεκριμένη εταιρεία, πέρα από τα θερμοκήπια στα οποία καλλιεργεί τα προϊόντα της, έχει δημιουργήσει και μια Ντίσνεϊλαντ της ντομάτας, όπου ανοίγει τις πόρτες της στο κοινό και παρουσιάζει τους τρόπους καλλιέργειάς της. Στα μεγέθους πολυκατοικίας θερμοκήπια της Tomatoworld υπάρχουν ποικιλίες από την Κίνα και την Ιαπωνία, ντομάτες κόκκινες, κίτρινες, πράσινες, καφέ, μεγάλες, μικρές και... πολύ μικρές. «Για τη συγκεκριμένη ποικιλία δεν έχουμε βρει ακόμα αγοραστικό κοινό. Μάλλον θα την πουλήσουμε σε αλυσίδες εστιατορίων, προκείμενου να χρησιμοποιηθεί σαν διακοσμητικό σε διάφορα πιάτα».

Η καλλιέργεια δεν γίνεται σε χώμα αλλά σε πετροβάμβακα, η θερμοκρασία παραμένει σταθερή καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς, τα έντομα γονιμοποιούν τους σπόρους μέσα σε κουτιά, ενώ δίπλα στα φυτά της ντομάτας υπάρχουν άλλα φυτά, τα οποία προσελκύουν διάφορα παράσιτα, όπως οι αφίδες. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται να έρθουν σε επαφή με το φυτό της ντομάτας. Το ποτιστήρι έχει αντικατασταθεί με κλικ στο ποντίκι του υπολογιστή, όπου ο... αγρότης-προγραμματιστής επιλέγει τη δοσολογία νερού και οποιασδήποτε άλλης ουσίας χρειάζεται το φυτό.

Στη δημιουργία του ολλανδικού αγροτικού θαύματος έχει συντελέσει και η ανώτερη εκπαίδευση, αφού σχεδόν όλοι οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και εταιρείες της χώρας συνεργάζονται με το πανεπιστήμιο του Wageningen, ένα από τα καλύτερα του κόσμου όσον αφορά θέματα γεωπονίας και τεχνολογίας τροφίμων.

Στα θερμοκήπια των Κάτω Χωρών, που καταλαμβάνουν εκτάσεις που ξεπερνούν συνολικά τα 100.000 στρέμματα, παράγονται λαχανικά, φρούτα και λουλούδια (στα άνθη το ποσοστό του ολλανδικού τζίρου ξεπερνάει τα 2/3 του παγκόσμιου), μια δραστηριότητα με τζίρο 4,5 δισ. ευρώ ετησίως.

TIME: Απαρχαιωμένος τρόπος παραγωγής στην Ελλάδα

Εκτενές ρεπορτάζ για τον τρόπο παραγωγή ντομάτας στην Ελλάδα και την Ολλανδία, περιλάμβανε πριν από ακριβώς έναν χρόνο το περιοδικό «Τime», το οποίο αναφέρεται στον απαρχαιωμένο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι Έλληνες παραγωγοί.

Συγκεκριμένα, συνέκρινε την παραγωγή και την εξαγωγή ντομάτας χωρών της Μεσογείου (Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία) και της Ολλανδίας.

Για την Ελλάδα, σημειώνεται ότι τα τελευταία πέντε χρόνια γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες από κάποιους παραγωγούς να επενδύσουν σε ολλανδική τεχνολογία (γίνεται αναφορά και στο πρόγραμμα Wonderplant που έχει ξεκινήσει στη Θεσσαλονίκη), αλλά αναφέρεται ότι αυτό αποτελεί μια εξαίρεση και ότι τα τεχνολογικώς προηγμένα θερμοκήπια στην Ελλάδα αποτελούν μόνο το 1,6% των χρησιμοποιούμενων θερμοκηπίων.
Επίσης, τονίζεται ότι η ελληνική αγροτική παραγωγή είναι 44% χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ το εργατικό κόστος διπλάσιο –όπως υποστηρίζεται– και ότι, ενώ η αγροτική επιφάνεια που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα για την παραγωγή ντομάτας είναι 10 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Ολλανδίας, οι Έλληνες σχεδόν δεν εξάγουν καθόλου φρέσκες ντομάτες, παρά μόνο κονσερβοποιημένα προϊόντα ντομάτας.