Πιο δύσκολη χρονιά για τους αγρότες το 2013!

Της ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΛΑΙΝΟΥ

(malainou@paragogi.net)

Μία από τις σημαντικότερες χρονιές ήταν το 2013 για τους Έλληνες αγρότες. Η οικονομική κρίση, η οποία πέρυσι ήταν στην κορύφωσή της, έφερε τα πάνω κάτω και στον αγροτικό τομέα. Έλλειψη ρευστότητας, αδυναμία τραπεζικής χρηματοδότησης και υψηλή φορολογία «σημάδεψαν» τους μικροπαραγωγούς, σε μία περίοδο, όπου η επιστροφή στη γη θεωρήθηκε το ασφαλέστερο καταφύγιο!

Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρέθηκαν οι κτηνοτρόφοι με «κόκκινα» δάνεια πολλών εκατομμύριων ευρώ, οι ελαιοπαραγωγοί, καθώς η ακαρπία ήταν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του περασμένου έτους και οι συνεταιρισμοί, με την πλειονότητα… στο μεταίχμιο της επιβίωσης. Αρκεί να σημειωθεί, ότι από τους 750 συνεταιρισμούς συνολικά σε όλη την Ελλάδα, μόνο οι 10 κατόρθωσαν να παραμείνουν βιώσιμοι.

Το 2013 σε τεντωμένο σχοινί επιχείρησε να ισορροπήσει και η εγχώρια αγορά ιχθυοκαλλιέργειας. Ο υπερδανεισμός των επιχειρήσεων, που την απαρτίζουν, την ώθησε σε οριακό σημείο, τη στιγμή που ο κλάδος αποτελεί ένα από τους πιο εξαγώγιμους. Οι μεγάλοι «παίκτες» έβαλαν πλώρη για συγχωνεύσεις και τακτοποίηση των προβληματικών παγίων τους, ζητήματα, τα οποία αναμένεται να μας απασχολήσουν και το 2014.

Επίσης, εταιρείες και συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή τομέα βάρεσαν «κανόνι» πέρυσι, προσφεύγοντας στο… κατώφλι του άρθρου 99 του πτωχευτικού κώδικα, αφού δεν μπόρεσαν να ρυθμίσουν τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους. «Υπέφεραν» από έλλειψη εφοδίων και μάλιστα σε μία «πεθαμένη» αγορά.

Μέσα σε ένα κλίμα άκρως αβέβαιο, με την ύφεση στη χώρα μας να μετρά έξι χρόνια, οι εξαγωγές έσωσαν την παρτίδα, αποτελώντας τη «σανίδα σωτηρίας». Τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα βρέθηκαν στην τρίτη θέση των εξαγωγών παγκοσμίως, αποδεικνύοντας την ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική παρουσία της χώρας μας στις διεθνείς αγορές.

Στα θετικά της χρονιάς ήταν και η επένδυση κορυφαίων εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών στον πρωτογενή τομέα της χώρας, καθώς διέκριναν ευκαιρίες στην αγροτική παραγωγή.

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί και το ενδιαφέρον που παρατηρήθηκε από σπουδαία funds του εξωτερικού για επιχειρήσεις του ελληνικού μεταποιητικού κλάδου και όχι μόνο.

Τέλος, στο προσκήνιο βρέθηκαν οι Νέοι Αγρότες, με συνεχείς προκηρύξεις σχετικών προγραμμάτων.

Οι κορυφαίες στιγμές του 2013 ανά μήνα

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

- Με την έλευση του 2013, περίπου 6.500 κτηνοτρόφοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με τη χρεοκοπία, μετά τις βεβαιώσεις ληξιπρόθεσμων δανείων στις εφορίες και τις κατασχέσεις καταθέσεων. Οι κατασχέσεις αφορούσαν παλαιά δάνεια ύψους 186 εκατ. ευρώ, που είχαν εκταμιευτεί από την ΑΤΕ, τα οποία είχαν ρυθμιστεί με την περίφημη ρύθμιση 100/2001, με εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου. Οι διαδικασίες κατασχέσεων χρηματικών ποσών που βρίσκονταν σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου, ξεκίνησαν παραμονές Πρωτοχρονιάς. Συνολικά στην ΑΤΕ βρίσκονταν 2.346 κτηνοτροφικά δάνεια συνολικού ύψους 38 εκατ. ευρώ. Από αυτά 8 εκατομμύρια ήταν ενήμερα, 24,5 εκατ. υπερήμερα (έχουν λήξει και δεν έχουν πληρωθεί) και 5,5 εκατ. είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα.

-Ξεκίνησαν οι πρώτες απεργιακές κινητοποιήσεις των αγροτών και μάλιστα πολύ δυναμικά, προκαλώντας «πονοκέφαλο» στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και στην κυβέρνηση. Αγρότες από όλη την Ελλάδα πέρασαν στην «αντεπίθεση» σε μία τόσο δύσκολη οικονομική συγκυρία, κατεβαίνοντας ακόμα και στην Αθήνα και πραγματοποιώντας επαφές με πολιτικούς αρχηγούς, προκειμένου, όπως έλεγαν, «να ανατρέψουν τη σκληρή αντιαγροτική πολιτική».

- Παράλληλα, σε κρίση… βρέθηκαν οι σχέσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αθανάσιο Τσαυτάρη, με αφορμή το νόμο Σκανδαλίδη.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

- Η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε σχέδιο, το οποίο προέβλεπε την ακύρωση των πολλαπλών υποθηκών, που παρανόμως είχε εφαρμόσει η πρώην ATEbank.

- Ενεργοποιήθηκε το Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, το οποίο «προικίστηκε» με 300 εκατ. ευρώ. Οι δυναμικές κινητοποιήσεις των αγροτών απέφεραν καρπούς, με το υπουργείο να δεσμεύεται για δάνεια με επιδότηση επιτοκίου.

- Ανακοινώθηκε τροπολογία-ανάσα για δεκάδες αιρετούς του χώρου του αγροτοσυνδικαλισμού, σύμφωνα με την οποία αναστέλλονταν ως το τέλος του χρόνου οι διώξεις κατά προέδρων και μελών δ.σ. συνεταιρισμών και ενώσεων για ληξιπρόθεσμες οφειλές των ενώσεων και των συνεταιρισμών.

- Στο στόχαστρο βρέθηκαν τα σχέδια βελτίωσης, με τους γεωπόνους μελετητές να διαπιστώνουν, παρά τις συνεχείς διευκρινιστικές εγκυκλίους, αδυναμίες σε ζητήματα ερμηνειών σε σχέση με την υποβολή ενστάσεων για κάποιες επενδύσεις που απερρίφθησαν, ή ως προς κάποιες άλλες στις οποίες μειώθηκε το επιλέξιμο κόστος. Το ΥΠΑΝ απάντησε ότι σε πολλές περιπτώσεις από πολλούς μελετητές γίνεται κατάχρηση της δυνατότητας ένστασης, οδηγώντας σε σημαντική καθυστέρηση στην υλοποίηση των επενδυτικών προγραμμάτων.

ΜΑΡΤΙΟΣ

- Ανακοινώθηκαν στοιχεία για τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, η αξία των οποίων έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ ως προς το σύνολο του 2012, σημάδι ενδεικτικό ότι η Ελλάδα δεν είναι ικανή να θρέψει τους Έλληνες με δικά της αγροτικά προϊόντα. Το ποσό που πληρώθηκε εν μέσω κρίσης για εισαγωγές στο εντεκάμηνο του έτους έφτασε τα 5,7 δισ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένο (-4,1%) από τα 5,96 δισ. ευρώ του αντίστοιχου διαστήματος του 2011.

- Ισχυρές αντιδράσεις είχε η απόφαση που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βάσει της οποίας μπαίνει τέλος από το 2015 στις ποσοστώσεις γάλακτος. Οι αγελαδοτρόφοι έκαναν λόγο για δραματικές συνέπειες στα εισοδήματά τους, καθώς πέραν της μείωσης των τιμών του γάλακτος, οι παραγωγοί χάνουν και ένα σημαντικό περιουσιακό τους στοιχείο, όπως είναι το δικαίωμα παραγωγής αγελαδινού γάλακτος, το οποίο είναι άμεσα εμπορεύσιμο.

- «Χέρι βοήθειας» άπλωσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε περισσότερα από 8 αγροτικά προϊόντα, τα οποία βασίζονται στη συμβολαιακή γεωργία, δημιουργώντας ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, με στόχο την ανάκαμψη της ρευστότητας.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

- «Άρχισαν τα όργανα» στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών. Οι δανεισμός υπέρογκος και οι τράπεζες ανήμπορες να τακτοποιήσουν τα «κόκκινα» δάνεια των επιχειρήσεων. Οι συγχωνεύσεις διαφαίνονται ως η λύση… μονόδρομος. Η ανακοίνωση της συνένωσης των Δίας-Σελόντα «ταράζει» τα νερά της αγοράς, δημιουργώντας νέες προσδοκίες για το μέλλον.

- Η τρικομματική τότε κυβέρνηση εξέταζε την εξαίρεση των αγροτεμαχίων των 300.000 κατά κύριο επάγγελμα αγροτών από την πληρωμή του νέου ενιαίου φόρου στα ακίνητα. Στις σκέψεις του οικονομικού επιτελείου ήταν να εξαιρεθούν πλήρως μόνο τα καλλιεργήσιμα αγροτεμάχια των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών και όχι τα χέρσα.

- Σε αναγκαστική εκρίζωση των αμπελώνων τους υποχρεώθηκαν χιλιάδες αμπελουργοί σε όλη τη χώρα, που προχώρησαν σε φυτεύσεις χωρίς να λάβουν τη σχετική άδεια. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, απειλήθηκαν με υπέρογκα πρόστιμα!

ΜΑΪΟΣ

- Για πρώτη φορά συζητείται σοβαρά στη χώρα μας, ένα αίτημα δεκαετιών που θα βοηθούσε στην ορθή αποτίμηση της αξίας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, τη δημιουργία ενός Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων.

- Χαμηλότοκες «ανάσες» ρευστότητας σε περισσότερα από 8 αγροτικά προϊόντα έδωσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε συνεργασία με την Τράπεζα Πειραιώς. Τα νέα προϊόντα, τα οποία προβλέπουν επιτόκιο έως 4%, θα βασίζονται στη συμβολαιακή γεωργία.

- Η Πειραιώς ανακοίνωσε τη διάθεση 5.000 στρεμμάτων γης σε ολόκληρη τη χώρα για νέους κάτω των 35 ετών που επιθυμούν να μπουν δυναμικά στον αγροτικό χώρο, υιοθετώντας πρακτικές υπεύθυνης γεωργίας και βιώσιμης επιχειρηματικότητας.

ΙΟΥΝΙΟΣ

- Χωρίς αφορολόγητο και εξαιρέσεις σχεδιάζεται ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΦΑ), που θα επιβάλλεται από το 2014 και κάθε χρόνο στα αγροτεμάχια και τις κατοικίες.

- Στο μικροσκόπιο των υπηρεσιών του ΣΔΟΕ βρέθηκαν 100 Έλληνες αγρότες, οι οποίοι λάμβαναν επιδοτήσεις άνω των 300.000 ευρώ, καθώς υπήρχαν βάσιμες υπόνοιες ότι η αγροτική δραστηριότητα σημαντικού αριθμού εξ αυτών δεν σύναδε με τα ποσά που εισέπρατταν.

- Τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα βρέθηκαν στην τρίτη θέση των εξαγωγών παγκοσμίως, αποδεικνύοντας την ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική παρουσία της χώρας μας στις διεθνείς αγορές.

ΙΟΥΛΙΟΣ

- Στα «χαρακώματα» οι συνεταιριστές και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εξαιτίας της μεγάλης καθυστέρησης που ο υπουργός κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης έχει επιδείξει στο θέμα των αλλαγών στο Νόμο 4015/11, ο οποίος χαρακτηρίστηκε από νομικά κενά που έκαναν ανέφικτη την εφαρμογή του.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

- Η νέα ΚΑΠ αλλάζει το χάρτη της γεωργίας και δίνει στηρίγματα στις επιχειρήσεις. στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες:

1) Την εγγύηση ενός σταθερού εισοδήματος για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες.

2) Την ανάπτυξη επιχειρήσεων ατόμων, ομάδων και συνεταιρισμών για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων.

3) Την παραγωγή υγιεινών και ποιοτικών προϊόντων σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος.

- Σε μία σημαντική κίνηση, η οποία ενισχύει περαιτέρω την ήδη σημαντική παρουσία της στην ελληνική αγορά, προχώρησε η Philip Morris Παπαστράτος. Όπως ανακοινώθηκε, η μητρική εταιρεία Philip Morris International θα αξιοποιήσει τις καπναποθήκες της Παπαστράτος στο Αγρίνιο, σε κεντρικές αποθήκες της για όλη την Ευρώπη!

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

- Σήμα κινδύνου στις ιχθυοκαλλιέργειες! Τα βάρη για τις επιχειρήσεις του κλάδου διογκώνονται, εάν συνυπολογιστούν τόσο η μείωση των πιστωτικών ορίων από τους ξένους προμηθευτές, όσο και οι καθυστερήσεις στην επιστροφή του ΦΠΑ.

- Με λουκέτα απειλούνται 14 συνεταιριστικές τράπεζες από τον Έβρο έως την Κρήτη. Ήδη, τουλάχιστον 3 συνεταιριστικές τράπεζες βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο, ενώ ο κώδωνας του κινδύνου έχει χτυπήσει για όλες από την Τράπεζα της Ελλάδος.

- Βγαίνουν τα πρώτα «μαχαίρια» για την αναγραφή προέλευσης στο γάλα. Εγχώριες και πολυεθνικές γαλακτοβιομηχανίες βρίσκονται σε διαρκή αντιπαράθεση για το θέμα, με τις πρώτες να αντιδρούν έντονα στο μέτρο και τις δεύτερες να πιέζουν για πλήρη άρση των όποιων προστατευτικών διατάξεων.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

- Ο διαγωνισμός για την πώληση του 82,33% της εισηγμένης ΕΒΖ παραμένει άγονος. Οι εξελίξεις προχωρούν με πολύ αργό ρυθμό, ενώ ο κίνδυνος για «λουκέτο» στα τρία εργοστάσια της εταιρείας είναι ορατός.

- Έναν περίπου μήνα πριν την έναρξη της συγκομιδής των ελαιοκάρπων, στην Κρήτη, οι προβλέψεις για τη φετινή ελαιοπαραγωγή είναι πιο δυσοίωνες, εξαιτίας των ακραίων συνθηκών που επέβαλαν ο καιρός και το κράτος.

- Ο αγωγός ΤΑP «ζεσταίνει» τις τσέπες των αγροτών. Τριάντα χιλιάδες αγρότες των νομών της Μακεδονίας και της Θράκης χτυπούν «φλέβα χρυσού» ενός ικανοποιητικού πρόσθετου εισοδήματος με τη διέλευση του αγωγού φυσικού αερίου TAP από τα χωράφια τους.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

- Νέο σύστημα ετοιμάζει το οικονομικό επιτελείο και οι μικροκαλλιεργητές θα αναγκαστούν να καταφύγουν, με το αζημίωτο, σε λογιστικά γραφεία για να τους κρατούν τα βιβλία τους. Το μέτρο αφορά περί το 1.000.000 αγρότες, των οποίων το εισόδημα θα προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο. Ο φόρος θα καταλογίζεται επί των καθαρών εσόδων από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 13% επί του καθαρού εισοδήματος.

- «Ταφόπλακα» στην ελληνική κτηνοτροφία και ειδικά στις μονάδες αγελαδοτροφίας, βάζουν τα σχέδια της κυβέρνησης, με την αρωγή της τρόικας και διεθνών οργανισμών, για την κατάργηση του καθορισμένου μέγιστου χρόνου ζωής για το φρέσκο παστεριωμένο γάλα.

- Ο Ιβάν Σαββίδης πέτυχε γενναίο «κούρεμα», ύψους 75 εκατ. ευρώ, στις οφειλές από δάνεια που είχε συνάψει στο παρελθόν η ΣΕΚΑΠ με την υπό εκκαθάριση ATEbank. Αναμενόμενη κίνηση, ύστερα από αυτή την εξέλιξη, η υλοποίηση της ΑΜΚ.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

- Κακά «μαντάτα» για τις έξι συνεταιριστικές τράπεζες στο πρώτο στάδιο της ανακεφαλαιοποίησης. Συγκεκριμένα, η Συνεταιριστική Τράπεζα Πελοποννήσου έχει συγκεντρώσει τα απαραίτητα κεφάλαια, οι Δυτικής Μακεδονίας, Ευβοίας και Σερρών «περνούν» σε καθεστώς εξυγίανσης, ενώ η Δωδεκανήσου οδηγείται σε «λουκέτο».

- Έρχεται προκήρυξη 140 εκατ. ευρώ για 7.000 αγρότες. Η σχετική προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων αναμένεται να ξεκινήσει την 1η Μαρτίου και να διαρκέσει έως τις 15 Μαΐου.

- Aπαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και στοιχείων, που τίθεται σε ισχύ από 1.1.2014 για τα αγροτικά εισοδήματα, οι αγρότες με ακαθάριστα έσοδα κάτω των 10.000 ευρώ και που εισέπραξαν επιδοτήσεις έως 5.000 ευρώ.

- Ανατροπή στο διαγωνισμό για την απόκτηση του 82,33% της ΕΒΖ με Γάλλους, Πολωνούς και Βούλγαρους να αποχωρούν. Πλέον, παιχνίδι ορίζεται σε μονομαχία για δύο… για Αμερικανούς και Σέρβους.