Ευρω-σωσίβιο 30 εκατ. ευρώ για τις ιχθυοκαλλιέργειες

Του ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

«Ένεση» ρευστότητας, η οποία ετησίως μπορεί να φτάσει και τα 30 εκατ. ευρώ, προσφέρει στις εγχώριες επιχειρήσεις ιχθυοκαλλιέργειας η σύσταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας. Η εξέλιξη αναμένεται να οδηγήσει σε συγκέντρωση στο χώρο των ιχθυοκαλλιεργειών, καθώς απαραίτητη προυπόθεση για την εκταμίευση των κονδυλίων είναι η δημιουργία Ομάδων Παραγωγών.

Με βάση την εξέλιξη αυτή, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια ομάδα παραγωγών, της οποίας θα «ηγείται» ένας ή δύο εκ των τριών ισχυρών –βάσει όγκου παραγωγής– του κλάδου (Νηρέας, Σελόντα, Δίας), στην «ομπρέλα» της οποίας θα μπουν και κάποιες από τις υπόλοιπες 35 περίπου εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά.

Πιο συγκεκριμένα, με την ενεργοποίηση του ΕΤΘΕΑ δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε σύσταση ομάδας παραγωγών, απολαμβάνοντας μάλιστα και κοινοτική χρηματοδότηση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με όσα προβλέπει το άρθρο 69 του Κανονισμού, η ετήσια χρηματοδότηση που δικαιούται κάθε ομάδα παραγωγής (νεοσύστατης ή μη) διαμορφώνεται στο 3% της μέσης ετήσιας αξίας της διατεθείσας στο εμπόριο παραγωγής κατά την πρώτη πώληση κάθε οργάνωσης κατά τη τριετία 2009-2011, η οποία σημειωτέον κινείται για το σύνολο του κλάδου στο 1 δισ. ευρώ.

Επίσης, στο βαθμό που η ομάδα παραγωγής εκπροσωπεί πάνω από το 40% της εθνικής παραγωγής έχει τη δυνατότητα να ζητήσει να «επιβληθεί» και σε εταιρείες μη μέλη να πειθαρχήσουν σε ορισμένες αποφάσεις, όπως π.χ. στο πόσα ψάρια θα «στοκάρει» η χώρα την εκάστοτε χρονιά.

Με το τρόπο αυτό μπορεί να δημιουργηθούν δύο, τρία ή και περισσότερα ισχυρότερα σχήματα, ενώ οι εταιρείες που θα συμπράξουν εξασφαλίζουν αφενός σημαντικά κοινοτικά κονδύλια, σε μια περίοδο όπου η ρευστότητα είναι το μείζον ζήτημα, αφετέρου δίνουν και ένα ισχυρό εχέγγυο στα τραπεζικά ιδρύματα, ώστε να προχωρήσει και ο οικονομικός εξορθολογισμός τους και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους. Και αυτό γιατί οι τράπεζες πλέον αντιμετωπίζουν με έντονο σκεπτικισμό τις οικονομικές επιπτώσεις της «κυκλικότητας» που διέπει τη δραστηριότητα της ιχθυοκαλλιέργειας (μεγάλη περίοδος ωρίμανσης γόνων, αυξομειώσεις σε επίπεδο στοκαρίσματος αποθεμάτων, ασταθής τιμές διάθεσης και ζήτησης) και κατ’ επέκταση τη δυνατότητα εξασφάλισης αποπληρωμής των χρηματοδοτήσεων από τις εταιρείες.

Επιπροσθέτως, οι ομάδες παραγωγών δύναται να ενδυναμώσουν και τους μικρούς παίκτες της αγοράς, που υπολογίζονται σε περίπου 30 εταιρείες με παραγωγή περί τους 20.000-25.000 τόνους ετησίως.

Παραγωγή

Όσον αφορά στην πορεία της φετινής παραγωγής, υπολογίζεται ότι θα διαμορφωθεί κοντά στους 110.000 τόνους, ποσό σημαντικά μικρότερο σε σχέση με τις εκτιμήσεις της Kontali Analyse, που ανέφερε ότι για το σύνολο του 2013 θα ανέλθει στους 123.000 τόνους. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο οι εκτιμήσεις της αγοράς όσο και αυτές του ανεξάρτητου προμηθευτή αναλύσεων και πληροφοριών είναι πολύ υψηλότερες από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), που δημοσιοποιήθηκαν από τους «Financial Times» και υποδεικνύουν ότι η παραγωγή της χώρας σε λαβράκι και τσιπούρα προβλέπεται να μειωθεί στους 94.000 τόνους το 2013.

Οι Τούρκοι

Στα τουρκικά δίχτυα μπλέχτηκε το «στέμμα» της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), η παραγωγή της χώρας σε λαβράκι και τσιπούρα προβλέπεται να μειωθεί 7%, στους 94.000 τόνους το 2013.

Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των βρετανικών Financial Times, η πρόσφατη έκθεση του FAO υποδεικνύει ότι η Ελλάδα χάνει την πρωτοκαθεδρία της στο κλάδο της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας από τη γείτονα χώρα, η οποία το τελευταίο διάστημα διευρύνει συνεχώς την παραγωγική της δυναμικής. Συγκεκριμένα, οι προβλέψεις του FAO αναφέρουν ότι η Τουρκία θα αυξήσει την παραγωγή της κατά τουλάχιστον 12%, αγγίζοντας τους 108.000 τόνους.

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα για την εγχώρια αγορά ιχθυοκαλλιέργειας, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου, το τελευταίο διάστημα, βρίσκονται σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση εξαιτίας των υπέρογκων υποχρεώσεών τους. «Εξαιτίας της συρρίκνωσης στον τραπεζικό δανεισμό και τη μείωση της ζήτησης από τους πελάτες στη Μεσόγειο, που είναι οι μεγαλύτεροι αγοραστές των λευκών ιχθύων στην Ευρώπη, η καλλιέργεια ψαριών σε τσιπούρα και λαβράκι –που υπήρξαν από τα ισχυρότερα αγροτικά εξαγωγικά προϊόντα της χώρας– έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα», επισημαίνουν οι F.T.

Σημειώνεται ότι τα ψάρια, ειδικά από τις ιχθυοκαλλιέργειες, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας μετά τα φρούτα και τους ξηρούς καρπούς, μεγαλύτερο και από τις εξαγωγές ελαιόλαδου και τυριού, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ), με αξία εξαγωγών που κυμαίνεται στα 500 εκατ. ευρώ. Η εν λόγω ευρωπαϊκή βιομηχανία, ανέρχεται συνολικά στο 1,5 δισ. ευρώ.

Και ενώ οι ελληνικές εταιρείες βρίσκονται ανάμεσα στις συμπληγάδες των τραπεζών, της πτώσης της ζήτησης σε παραδοσιακές αγορές όπως η Ιταλία, της μείωσης των τιμών διάθεσης, η τουρκική βιομηχανία «απολαμβάνει» τα οφέλη από τις στοχευμένες επιδοτήσεις στην υδατοκαλλιέργεια που προωθεί η κυβέρνησή της.

Η προσπάθεια ανάδειξης και προώθησης των τοπικών θαλασσινών φέρεται ότι ενίσχυσε σημαντικά τις τουρκικές επιχειρήσεις, που διαφοροποίησαν μάλιστα τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό σε περιοχές της Β. Ευρώπης, της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, στο επίκεντρο των αναπτυξιακών σχεδιασμών των Τούρκων είναι να «κερδίσουν» και τους καταναλωτές που δεν προτιμούν τους πρωταγωνιστές τις μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας, την τσιπούρα και το λαβράκι, και στο πλαίσιο αυτό διευρύνουν την προϊοντική τους γκάμα, διαθέτοντας στην αγορά φιλέτα ψαριών, που είναι ευκολότερο να εισχωρήσουν και να «κερδίσουν» τα διεθνή ράφια των σούπερ μάρκετ.

«Προίκα» 6,5 δισ. για τη νέα αλιευτική πολιτική στην ΕΕ

Περίπου 6,5 δισ. ευρώ είναι η «προίκα» του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (Ε.Τ.Θ.Α.), τη δημιουργία του οποίου ενέκρινε το Ευρωκοινοβούλιο, με στόχο να στηρίξει τους αλιείς στην προσαρμογή τους προς τις απαιτήσεις της νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (Κ.Αλ.Π).

Τα κύρια στοιχεία της νέας Κ.Αλ.Π., τα οποία θα κληθούν οι αλιείς να εφαρμόσουν, είναι η απαγόρευση ρίψης των ανεπιθύμητων αλιευμάτων στη θάλασσα και η συμμετοχή τους στη σταδιακή αποκατάσταση των πληθυσμών των αλιευτικών αποθεμάτων, σε επίπεδα μέγιστης βιώσιμης απόδοσης έως το 2015, όπου είναι δυνατό και σε μια προοδευτική βάση, το αργότερο έως το 2020 για όλα τα αποθέματα.

Το Ε.Τ.Θ.Α. θα αποτελέσει ένα ισχυρό χρηματοδοτικό εργαλείο, μέσω του οποίου την περίοδο 2014-2020 θα επενδυθούν περίπου 6,5 δισ. ευρώ στους Ευρωπαίους αλιείς και υδατοκαλλιεργητές, με στόχο την προώθηση της «Γαλάζιας Ανάπτυξης», την επίτευξη βιώσιμης και ορθολογικής αλιείας στις ευρωπαϊκές θάλασσες.

Στα σημαντικότερα σημεία του νέου Ταμείου περιλαμβάνονται:

1. Η συστηματική συλλογή αλιευτικών δεδομένων από τα κράτη-μέλη για τον προσδιορισμό της κατάστασης των ιχθυοαποθεμάτων.

2. Η ανάπτυξη της βιώσιμης αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.

3. Ο αυστηρότερος έλεγχος και η επιβολή μέτρων από τα κράτη-μέλη.

4. Η Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική.

5. Η λήψη τεχνικών και διοικητικών μέτρων για την υποστήριξη της εφαρμογής της νέας Κ.Αλ.Π.

Το Ε.Τ.Θ.Α. θα παρέχει, επίσης, κίνητρα σε νέους να ασχοληθούν με τον κλάδο της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών, προωθώντας δράσεις καινοτομίας και νέων μορφών επιχειρηματικότητας, ενώ παράλληλα θα παρέχει οικονομικά κίνητρα στους αλιείς για την αντικατάσταση των μηχανών τους, με μηχανές χαμηλότερης κατανάλωσης και εκπομπής ρύπων και τη χρήση επιλεκτικότερων αλιευτικών εργαλείων.

«Για πρώτη φορά εγκρίνεται ένα τόσο μεγάλο ποσό, ύψους 6,5 δισ. ευρώ, για την ενίσχυση του τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατ’ επέκταση αναμένεται σημαντικά αυξημένο και για τη χώρα μας, καθώς θα συντελέσει στην προσπάθεια που κάνουμε για την ανάταση του πρωτογενούς τομέα, που θα συμβάλλει στη διέξοδο της χώρας από την κρίση. Το νέο Ταμείο θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για την εφαρμογή της νέας Κ.Αλ.Π., που έχει ως στόχο τη βιώσιμη και αειφόρο διαχείριση της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών», σχολίασε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αθανάσιος Τσαυτάρης, προσθέτοντας ότι στόχος του υπουργείου για τη νέα προγραμματική περίοδο (2014-2020) είναι «να διασφαλίσουμε ποιοτικά και αειφόρα διαχειριζόμενα αλιευτικά προϊόντα στις επερχόμενες γενιές, καθώς επίσης και να διασφαλίσουμε το ευαίσθητο επάγγελμα των Ελλήνων αλιέων».

Έγκριση διαχειριστικού σχεδίου μηχανότρατας

Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την αναθεωρημένη πρόταση για το διαχειριστικό σχέδιο για τις μηχανότρατες, την οποία κατέθεσε η Γενική Διεύθυνση Αλιείας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων για τα αλιευτικά εργαλεία αποτελεί συμβατική υποχρέωση της χώρας μας έναντι της Ε.Ε.

Μετά το διαχειριστικό σχέδιο για το αλιευτικό εργαλείο γρι-γρι, το διαχειριστικό σχέδιο για τη μηχανότρατα είναι το δεύτερο σε σειρά που εγκρίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε εκκρεμότητα βρίσκεται, από τη Γενική Διεύθυνση Αλιείας, και το διαχειριστικό σχέδιο για τις βιντζότρατες, το οποίο θα κατατεθεί από το ΥπΑΑΤ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα στο Νοέμβριο.