Ο αγωγός μοιράζει χρήμα σε 30.000 αγρότες

Του Νίκου Φιλιππίδη

(filippidis@paragogi.net)

«Φλέβα χρυσού» ενός ικανοποιητικού πρόσθετου εισοδήματος για 30.000 αγρότες νομών της Μακεδονίας και της Θράκης, αναμένεται να αποτελέσει η διέλευση του αγωγού φυσικού αερίου TAP από τα χωράφια τους.

 Στόχος της κοινοπραξίας του Trans Adriatic Pipeline (TAP) είναι να συμφωνήσουνν με τους αγρότες και να δοθούν προκαταβολικά αποζημιώσεις πριν την έναρξη των εργασιών κατασκευής του αγωγού, το 2015.

Ο αγωγός δε θα προχωρήσει σε αγορές γης, αλλά θα καταβάλει αντίτιμο για τη δουλεία διόδου. Ήδη, αυτήν την περίοδο εξετάζονται τα ανοιχτά θέματα και βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες αποτίμησης, δηλαδή το αντίτιμο που θα καταβληθεί θα είναι διαφορετικό σε κάθε περίπτωση και θα προκύψει μετά από διαπραγμάτευση με τον ιδιοκτήτη. Και αυτό, διότι η κοινοπραξία δεν θέλει να φτάσει στη διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, αλλά να επιτύχει εθελοντικές συμφωνίες με τους ιδιοκτήτες. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος που η δημόσια διαβούλευση και οι επαφές με τους ιδιοκτήτες γης έχουν ξεκινήσει ήδη από το καλοκαίρι και εντείνονται.

Μια ακόμη ενδιαφέρουσα παράμετρος του όλου εγχειρήματος είναι ότι υπάρχει μια αρκετά μεγάλη ευελιξία ως προς τη διαδρομή. Η αρχική μελέτη περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος περιοχών από όπου μπορεί να διέλθει ο αγωγός. Έτσι, ανάλογα με την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων και τις συμφωνίες που θα υπογραφούν με ιδιοκτήτες, θα χαραχτεί και η τελική διαδρομή του αγωγού. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, πάντως, περίπου το 80% των περιοχών που θα διασχίσει ο αγωγός είναι αγροτικές.

Ο αγωγός θα περάσει από τους νομούς Έβρου, Κομοτηνής, Ξάνθης, Καβάλας, Δράμας, Σερρών, Κιλκίς, Θεσσαλονίκης, Ημαθίας, Πέλλας, Κοζάνης, Φλώρινας και Καστοριάς και θα δημιουργήσει 4.800 θέσεις εργασίας κατά την περίοδο λειτουργίας του. Το συντονισμό του έργου έχει αναλάβει η ολλανδική Royal Haskoning DHV.

Αποζημίωση

Η πολιτική αποζημιώσεων θα προβλέπει διαφορετική αντιμετώπιση ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας, το αν ο δικαιούχος είναι ιδιοκτήτης ή ενοικιαστής της γης. Σε κάθε περίπτωση, οι αποζημιώσεις θα είναι δύο κατηγοριών : Μία για την περίοδο κατασκευής (2015-2018) και μια για τα 30 χρόνια λειτουργίας του αγωγού.

Για την περίοδο κατασκευής, οι δικαιούχοι θα αποζημιωθούν τόσο για τη δουλεία διόδου που θα παραχωρήσουν, όσο και για το είδος της καλλιέργειας τους. Άρα, οι αποζημιώσεις θα είναι διαφορετικές ανάλογα με το αν ο αγρότης καλλιεργεί ελιές, κηπευτικά, αμπέλια, ροδάκινα κ.ο.κ.

Για την περίοδο λειτουργίας του αγωγού, οι αγρότες θα αποζημιωθούν προκειμένου να παραχωρήσουν μια ζώνη δουλείας μήκους 8 μέτρων (4 μέτρα από κάθε πλευρά του αγωγού).

Απαγορεύεται σε αυτή τη ζώνη των 8 μέτρων, η καλλιέργεια βαθύριζων δέντρων, καθώς ο αγωγός θα διέρχεται σε βάθος 1- 1,5 μέτρο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.

Η καμπάνια

Οι διαδικασίες που ακολουθούνται είναι πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα, καθώς ήδη οι ομάδες εργασίας της εταιρείας «σαρώνουν» τις περιοχές που αναπτύσσεται το έργο. Η διαδικασία αυτή γίνεται, ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες και οι τοπικοί φορείς για το τι είναι το έργο, τι επιπτώσεις θα έχει, πως θα «επιβαρύνει» την περιοχή τους και τι θα αλλάξει για τους ιδιοκτήτες γης από όπου θα περάσει το έργο.

Μέχρι σήμερα, τα στελέχη του TAP έχουν ενημερώσει για τη περιβαλλοντική μελέτη του έργου 60 δήμους και 3 περιφέρειες, με στόχο ως τα τέλη Οκτωβρίου να έχουν ενημερωθεί όλες οι εμπλεκόμενες περιοχές, προκειμένου να διαμορφωθεί η οριστική χάραξη στα 543 χλμ της Β. Ελλάδας απ' όπου θα διέρχεται.

Από εκεί και πέρα, οι διαπραγματεύσεις με τους δικαιούχους θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές του 2015. Αμέσως μετά, θα ξεκινήσει η κατασκευή, με στόχο το 2018 να αρχίσει να ρέει το αζέρικο αέριο στον αγωγό, ο οποίος το 2019 υπολογίζεται να έχει φτάσει στην Ιταλία.

«Στις συναντήσεις μας με τις τοπικές κοινωνίες και τους κατόχους γης, τους ενημερώνουμε ότι οι αποζημιώσεις θα καταβληθούν πριν την έναρξη των εργασιών, δηλαδή πριν το 2015, προκειμένου να καμφθούν οι όποιες αντιδράσεις, καθώς επίσης ότι θα είναι όσο το δυνατόν πιο δίκαιες. Θέλουμε να αποφύγουμε πάση θυσία τη λύση των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, περιορίζοντάς τις στο ελάχιστο», δήλωσε σε συνάντηση με δημοσιογράφους ο Ρίκαρντ Σκούφιας, υπεύθυνος για την Ελλάδα της κοινοπραξίας TAP.

Αθροιστικά, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της υπηρεσίας κτηματολογίου του TAP, ο συνολικός αριθμός δικαιούχων αποζημίωσης σε Ελλάδα, Αλβανία και Ιταλία, φτάνει τους 55.000. Τα δε αγροτεμάχια στην Αλβανία, απ’ όπου θα περάσει ο TAP, υπολογίζονται σε κάτι λιγότερο απ’ ότι στην Ελλάδα, κοντά στα 11.000, και στην Ιταλία σε μόλις 250.

Αντιδράσεις

Ενστάσεις από αγροτικούς συλλόγους των περιοχών όδευσης του αγωγού, από εκπροσώπους των τοπικών κοινωνιών, από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, αλλά και από επιστημονικούς φορείς, όπως τα παραρτήματα Ανατολικής Μακεδονίας του Τεχνικού και του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας έχουν κατατεθεί από την αρχή του εγχειρήματος.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του προέδρου του Αγροτικού Συλλόγου Καβάλας Θέμη Καλπακίδη, ο οποίος με δηλώσεις του σε τοπικά μέσα του νομού τόνισε, ότι «εμείς δεν αποδεχόμαστε καμία απολύτως αποζημίωση, διότι απλά δεν θέλουμε να περάσει ο αγωγός από τα εδάφη μας. Τα χωράφια μας είναι η ζωή μας και η δουλειά μας, και δεν μπορούμε να τα ανταλλάξουμε με καμία αποζημίωση».

Και άλλοι αγροτικοί σύλλογοι των περιοχών διέλευσης του TAP έχουν επισημάνει ότι ο μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος θα συρρικνωθεί, οδηγώντας τους παραγωγούς σε οικονομικό αφανισμό. Παράλληλα, η όδευση του αγωγού από τα καλλιεργήσιμα αγροτεμάχια θα μειώσει σημαντικά την αξία τους, ενώ η διαγώνια διέλευση του TAP θα χωρίσει πολλά χωράφια στη μέση, αυξάνοντας το κόστος κατεργασίας για τον ιδιοκτήτη παραγωγό.

Σύμφωνα με πρόσφατη ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, πολλά ερωτηματικά γεννά και το μικρό βάθος υπογείωσης του αγωγού (ένα μόλις μέτρο) κατά τη διέλευσή του από αγροτική γη με έντονες δραστηριότητες και υποδομές, όπως αρδευτικά και στραγγιστικά κανάλια.
Το ΤΕΕ και το ΓΕΩΤΕΕ Α.Μ. έχουν επίσης εκφραστεί αρνητικά στο ενδεχόμενο διέλευσης του αγωγού από περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, προετοιμάζοντας παράλληλα επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση χάραξης, η οποία αναμένεται να κατατεθεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου. Παράλληλα, κατηγόρησαν την εταιρεία, ότι η διαδικασία διαβούλευσης με τους κατοίκους των χωριών διέλευσης είναι προσχηματική, οι όποιες αποφάσεις είναι ήδη ειλημμένες και η χάραξη της όδευσης προκαθορισμένη.