Έως -30% στις επιδοτήσεις μετά το 2015

Του ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

Απώλειες επιδοτήσεων έως και 30%, χρήματα μόνο για όσους παράγουν, αλλά και γενναίο πριμ έως και 70.000 ευρώ για νέους αγρότες φέρνει η νέα ΚΑΠ στους Έλληνες αγρότες, όπως αποσαφηνίστηκε από τα πλέον επίσημα χείλη του αρμόδιου Επιτρόπου Ντατσιάν Τσιόλος ο οποίος βρέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στην χώρα μας.

Ο Ρουμάνος Επίτροπος Γεωργίας έριξε σαφέστατη «πόρτα» στη διοίκηση του ΟΓΑ, η οποία σχεδιάζει να συμψηφίσει οφειλές των αγροτών με τις φετινές κοινοτικές επιδοτήσεις, λέγοντας ότι τα χρήματα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής είναι για τους γεωργούς και όχι για τις εθνικές οικονομίες. Αίσθηση προκάλεσε μια αποστροφή της ομιλίας του στη Βουλή, όπου σε τοποθέτησή του για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική αναφέρθηκε σε έλληνες πολιτικούς που πήγαιναν στις Βρυξέλλες «σαν ζητιάνοι».

Κατά τα άλλα, στην ολιγόωρη παρουσία του στην Ελλάδα, έγινε σαφές από ελληνικής πλευράς ότι στο πλαίσιο του Εθνικού Φακέλου προκρίνεται η λύση της μιας περιφέρειας για τις καλλιέργειας και την μια για την κτηνοτροφία. Καταστήθηκε ακόμα σαφές ότι εντός της εβδομάδας ανακοινώνεται η θεσμοθέτηση του αγροτικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ), που φιλοδοξεί να γίνει το σημαντικότερο χρηματοδοτικό εργαλείο, ώστε να σταματήσουν οι παραγωγοί να τρώνε πόρτα από το τραπεζικό σύστημα και να μην μπορούν να προχωρήσουν στην υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων γεωργοκτηνοτροφικών επενδύσεων, εξαιτίας των προβλημάτων δανεισμού.

Ο Ντάτσιαν Τσιόλος εξήρε την προσπάθεια που γίνεται από τη χώρα μας για την παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων, εξήγησε ότι δεν κινδυνεύει η φέτα, ούτε κανένα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης (ΕΠΕ) προϊόν εντός ορίων της Ε.Ε., αλλά και ότι γίνονται προσπάθειες στη συμφωνία με τον Καναδά, σε επίπεδο κορυφής, ώστε να κατοχυρωθεί κι εκτός συνόρων Ε.Ε.

Νέοι αγρότες

Πριμοδότηση της πρώτης εγκατάστασης έως και 70.000 ευρώ, αλλά και μια ειδική συμπληρωματική ενίσχυση για τα πρώτα πέντε χρόνια δραστηριότητας προβλέπει για τους νέους αγρότες ηλικίας κάτω των 40 ετών η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ που θα ισχύσει από το 2014.

«Το πριμ πρώτης εγκατάστασης θα αφορά ηλικιακά νέους αγρότες και όχι νεοεισερχόμενους», ξεκαθάρισε ο Επίτροπος, απορρίπτοντας εμμέσως τις προθέσεις του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για χρήση των κονδυλίων των νέων αγροτών για όλους όσους θέλουν να μεταφέρουν την ζωή τους στην ύπαιθρο. «Τα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν είναι απεριόριστα», προσθέτοντας ότι «πρέπει να έχουμε στοχευμένες δράσεις. Η Κομισιόν έβαλε σαν προτεραιότητα τους νέους. Πάντως, αν κάποιος μεγαλύτερος θέλει να ασχοληθεί με τον αγροτικό τομέα υπάρχουν άλλα εργαλεία χρηματοδότησης». Όπως επεσήμανε ο κ. Τσιόλος, η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο δυναμικό σε επίπεδο ποιότητας προϊόντων, που συνεπάγεται σημαντικές προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη. «Απόδειξη ότι η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο δυναμικό εκμετάλλευσης προστιθέμενης αξίας», είπε, «είναι ότι εδώ και μερικές μέρες καταγράψαμε και το 100ο προϊόν με ένδειξη γεωγραφικής προέλευσης, την πιστοποίηση ΠΟΠ και νομίζω πως σε σχέση με το μέγεθος της χώρας, αυτό αποτελεί μια εκπληκτική επίδοση».

Τόνισε, επίσης, πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει αυστηρές προδιαγραφές για τις αγροτικές επιδοτήσεις αποκλείοντας με τη νεα ΚΑΠ τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και ιδιωτών που μόνο τύποις ασχολούνται με την καλλιέργεια της γης: δηλαδή τους «μη ενεργούς» αγρότες που κατέχουν μεν αγροτικές εκτάσεις, αλλά  έχουν αποσυρθεί από την παραγωγή και δεν τις καλλιεργούν.

Βασικός σκοπός της αλλαγής αυτής, που φέρνει η νέα αγροτική πολιτική της ΕΕ, είναι η καθιέρωση του ορισμού του «ενεργού γεωργού».

Στη Βουλή

Για Έλληνες πολιτικούς που πήγαιναν στις Βρυξέλλες «σαν ζητιάνοι» έκανε λόγο μιλώντας στη Βουλή ο ευρωπαίος Επίτροπος, προκαλώντας σημαντικές αντιδράσεις, αν και ο επικεφαλής αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, Πάνος Καρβούνης είπε ότι η δήλωση του Ντάτσιαν Τσιόλος «παρερμηνεύτηκε» και διαβεβαίωσε πως οι επαφές έγιναν «σε πολύ καλό κλίμα».

Σύμφωνα με το μεταφρασμένο κείμενο, δεχόμενος κριτική από μερίδα βουλευτών για τη νέα ΚΑΠ ο Ντάτσιαν Τσιόλος είπε απευθυνόμενος στα μέλη των δύο επιτροπών της Βουλής: «Τώρα μου λέτε όμως ότι "δεν συμφωνούμε με τη νέα ΚΑΠ". Θέλετε, πάλι, να έχουμε το ενιαίο μοντέλο με μια μορφή εκμετάλλευσης, μέση εκμετάλλευση, και οι υπόλοιπες θα πρέπει να είναι αντικείμενα εξαιρέσεων σαν να λέμε ότι γίνεται ανοχή για εσάς και πάντοτε να πηγαίνατε στο Συμβούλιο και να ζητιανεύετε από τα άλλα κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν αυτό το κυρίαρχο μοντέλο. Να ζητάτε σαν ζητιάνοι εξαιρέσεις, παρεκκλίσεις για να μπορέσετε να επιβιώσετε στη γεωργία σας. Αυτό θελήσαμε να αποφύγουμε τώρα και να δώσουμε ένα τέλος σε αυτή την προσέγγιση».

Ο ίδιος, απευθυνόμενος προς τους Έλληνες βουλευτές που συμμετείχαν στη συνεδρίαση, στάθηκε στις επιπτώσεις που έφερε στην ΚΑΠ η διεύρυνση της ΕΕ. «Αυτή η διεύρυνση άλλαξε πολύ τα δεδομένα στην Ευρώπη και επιτρέψτε μου να σας πω, πιστεύω ότι αυτό είναι για το καλό της Ελλάδας γιατί μέχρι αυτή τη μεταρρύθμιση οι μικροί κλήροι δεν είχαν αναγνωριστεί στην ΚΑΠ. Το βασικό μοντέλο ήταν μια οικογενειακή εκμετάλλευση, εμπορική εκμετάλλευση που παράγει για την αγορά, που διευρυνόταν από 10 εκτάρια σε 100 εκτάρια παρόλο που ήταν μια οικογενειακή εκμετάλλευση και όπως είπαν ορισμένοι από εσάς με ομαδοποίηση παραγωγών ή πολύ μεγάλους συνεταιρισμούς και η Ελλάδα βρισκόταν στο περιθώριο όλων αυτών και έπρεπε πάντα η Ελλάδα να ζητάει εξαιρέσεις από το κανόνα για να μπορέσει να στηρίξει τη γεωργία της».

Κριτήριο τα δικαιώματα του 2014

«Η αρχική αξία του δικαιώματος το 2015 θα υπολογιστεί, αφού προσαρμοστούν οι αξίες των δικαιωμάτων του 2014 στο νέο Εθνικό Φάκελο, έτσι όπως θα καθοριστεί με την αρχιτεκτονική και την κατανομή των κονδυλίων, μετά την απόφαση της ελληνικής πλευράς. Με τον τρόπο αυτό και τη σύγκλιση αυτού του τύπου, οι αρχικές μεταβολές για όλους τους γεωργούς θα είναι σχετικά μικρές. Η τελική αξία του δικαιώματος το 2019 ως βασική ενίσχυση, πέρα από οποιοδήποτε άλλο πριμ, θα μπορεί να υπολογίζεται διαιρώντας το σύνολο του δημοσιονομικού φακέλου της περιφέρειας με τις εκτάσεις που αναφέρονται στην ίδια περιφέρεια. Τον τρόπο υπολογισμού του δικαιώματος ενίσχυσης από το 2015 και μετά περιέγραψε ο γγ του υπουργείου, Δημήτρης Μελάς.

Το πηλίκο που θα προκύπτει θα είναι η αξία ανά εκτάριο του κάθε δικαιώματος. Αφού λοιπόν έχει υπολογιστεί η αρχική αξία του 2015 και η τελική του 2019 μπορεί να γίνεται ετήσια προσαρμογή του με γραμμική ισόποση μείωση μέχρι το τέλος της περιόδου προσαρμογής. Αυτός είναι ένας απλός κατανοητός διοικητικά εύκολος τρόπος».

Μια περιφέρεια

Αν και απομένουν μόλις 20 μέρες από τη δημοσίευση της πρότασης του υπουργείου για το πώς θα εφαρμοστεί η νέα ΚΓΠ, ο κ. Μελάς μίλησε προκρίνοντας το σενάριο που προβλέπει μία περιφέρεια για καλλιέργειες και μία περιφέρεια για βοσκότοπους: «Ένα από τα ρεαλιστικά σενάρια είναι ο χωρισμός σε δύο περιφέρειες, ο οποίος, όσο και να φαίνεται απλοϊκός είναι αρκετά αποτελεσματικός. Αυτός ο διαχωρισμός θα μπορούσε με αγρονομικά κριτήρια να έχει κι άλλες υποδιαιρέσεις. Βέβαια, όσο περισσότερες υποδιαιρέσεις, τόσο περισσότερα λάθη και διοικητικό κόστος».
Στη συνέχεια, μιλώντας για το μέλλον, ξεκαθάρισε ότι «θα φτάσουμε σε ένα σημείο που θα πρέπει να έχουμε εξίσωση του δικαιώματος, ακόμα και μεταξύ βοσκότοπων και καλλιεργήσιμων εκτάσεων [μέχρι το 2026]», γνωρίζοντας τις διαφορές και τις στρεβλώσεις που μπορεί να προκαλέσει μία τέτοια εξέλιξη.

Οι περιφέρειες

Τουλάχιστον το 1/3 των διαθέσιμων πόρων θα διαχειρίζονται οι περιφέρειες την περίοδο 2014-2020 από το επόμενο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα του «2ου αναπτυξιακού συνεδρίου για την ΚΑΠ την περίοδο 2014-2020 και της διαμόρφωσης της εθνικής στρατηγικής».

Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της υπηρεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης για το ΕΣΠΑ, Γιάννη Φίρμπα, η πρόθεση της κεντρικής κυβέρνησης είναι να δώσει τη διαχείριση του 1/3 των πόρων στις περιφερειακές αυτοδιοικήσεις.
Από την πλευρά του ο Ειδικός Γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Δημήτρης Ιατρίδης, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων και ότι «θα πρέπει να συμφωνήσουμε για τον κεντρικό σχεδιασμό και στη συνέχεια μπορούμε να δούμε την κατανομή των αρμοδιοτήτων ανά πρόγραμμα».
Διαβεβαίωσε, πάντως, ότι παρά τις καθυστερήσεις, μέσα σε ένα μήνα θα έχουν προχωρήσει όλες οι εγκρίσεις των Σχεδίων Βελτίωσης, ενώ «βρισκόμαστε στο πραγματικά τελικό στάδιο πριν την ενεργοποίηση του Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας που θα χρηματοδοτήσει τους επενδυτές».
Οι περιφερειάρχες που παραβρέθηκαν στο 2ο συνέδριο για την ΚΑΠ, Γιάννης Σγουρός, Κώστας Αγοραστός και Αλέκος Καχριμάνης, δήλωσαν ότι ζητούν να γίνουν 13 ολοκληρωμένα προγράμματα για κάθε περιφέρεια, με όλες τις δράσεις που περιέχει το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις και το υπουργείο να περιοριστεί στον κεντρικό σχεδιασμό και σε έναν επιτελικό ρόλο.

Ίδιο δικαίωμα σε ελιά και σιτάρι!

Την δημιουργία ενός ενιαίου δικαιώματος σε όλες τις καλλιέργειες μέχρι το 2020 προανήγγειλε ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Δημήτρης Μελάς, στην ημερίδα που συνδιοργάνωσαν οι τρεις σύνδεσμοι του κλάδου των γεωργικών εισροών (ΕΕΠΕΣ, ΕΣΥΦ, ΣΠΕΛ).

Είπε, μάλιστα, ότι αυτό που αλλάζει με την επόμενη ΚΓΠ είναι πως από το 2015 μέχρι το 2020 θα ξεκινήσει η διαδικασία προσαρμογής του μοντέλου διανομής των ενισχύσεων ώστε το 2020 «να έχουμε ενιαίο δικαίωμα. Θα φτάσει να έχει το ίδιο δικαίωμα αυτός που θα καλλιεργεί σιτάρι και αυτός που θα καλλιεργεί ελιά. Τώρα, για παράδειγμα, στο νομό Φθιώτιδας ο σιτοπαραγωγός παίρνει 40 ευρώ το στρέμμα και ο ελαιοπαραγωγός 150 ευρώ το στρέμμα, παρόλο που είναι στην ίδια περιοχή».

Τόσο ο κ. Μελάς όσο και ο Τάσος Χανιώτης, ανώτερο στέλεχος της Κομισιόν και ο Γιάννης Κολυβάς, εκπρόσωπος της ΠΑΣΕΓΕΣ στις Βρυξέλλες, υποστήριξαν ότι οι συνδεδεμένες ενισχύσεις δεν μπορούν να δοθούν σε όποιον έρχεται να τις ζητήσει και ότι πρέπει να τεθούν κριτήρια. Από την πλευρά του, πάντως, ο κ. Χανιώτης, μίλησε ξεκάθαρα και είπε ότι «κατά τη γνώμη μου μόνο η εκτατική κτηνοτροφία πρέπει να πάρει συνδεδεμένη ενίσχυση».

Επίσης, ο κ. Μελάς προειδοποίησε ότι «οι συνδεδεμένες είναι ένα κίνητρο για να γίνει ένας κλάδος βιώσιμος. Την επόμενη περίοδο, μετά το 2020, δεν θα πρέπει να συνεχίσει να ενισχύεται κατ' αυτό τον τρόπο. Δεν μπορεί να ζητάει ένας κλάδος τέτοιου είδους ενίσχυση, αν δεν την έχει πραγματικά ανάγκη». Κι αυτό γιατί οι πόροι είναι περιορισμένοι και όσο πιο μεγάλος είναι ο «φάκελος» των συνδεδεμένων, τόσο πιο μικρό θα είναι το δικαίωμα ανά στρέμμα.

Η πιο μεγάλη πρόκληση, πάντως, για την Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Χανιώτη είναι οι βοσκότοποι και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει με την επιλεξιμότητα των συγκεκριμένων εκτάσεων. Κι εξηγεί το γιατί: «Για τον υπολογισμό του μέσου όρου της Ελλάδας προσμετρήθηκαν 50 εκατ. στρέμματα εκτάσεων, με αποτέλεσμα να μη χάσει η Ελλάδα μεγάλο ποσοστό κονδυλίων, όπως συνέβη σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Τώρα οι επιλέξιμες εκτάσεις είναι μόλις 30 εκατ. στρέμματα και με την τελευταία αναπροσαρμογή έγιναν 25 εκατ. στρέμματα. Οπότε η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ελλάδα θα είναι η καλύτερη διαχείριση του προβλήματος των βοσκότοπων, από τους οποίους προήλθε η μεγάλη αυτή μείωση των εκτάσεων».

Ο κ. Κολυβάς με τη σειρά του είπε ότι κατά προτεραιότητα θα πρέπει να δοθούν επιλέξιμες εκτάσεις βοσκότοπων σε όσους είχαν μέχρι τώρα ειδικά δικαιώματα, τα οποία από το 2015 θα καταργηθούν εντελώς.

«Πάγος» στους συμψηφισμούς

Πάγο έβαλε, ο Ευρωπαίος επίτροπος για τη Γεωργία Ντάτσιαν Τσιόλος στο ζήτημα του ΟΓΑ μετά τον κυοφορούμενο συμψηφισμό μεταξύ των επιδοτήσεων και των χρωστούμενων ασφαλιστικών εισφορών.

Ο Ρουμάνος επίτροπος, είπε ότι δεν παρεμβαίνει στην εθνική πολιτική κρατών-μελών, αλλά όταν πρόκειται για κοινοτικές επιδοτήσεις που αφορούν το γεωργικό πληθυσμό, οφείλει, αν μη τι άλλο, να είναι ενημερωμένη η Κοινότητα.

Ο Επίτροπος πρόσθεσε τα εξής: «Εγώ έχω την ευθύνη μιας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής η οποία εφαρμόζεται σε 28 κράτη – μέλη της ΕΕ. Το κάθε κράτος – μέλος έχει μια φορολογική και δημοσιονομική πολιτική, που είναι το ίδιον της Ελλάδας, που δεν είναι ίδια με τη Γερμανία ή με την Ισπανία ή με κάποιο άλλο κράτος – μέλος.

Αυτές είναι εθνικές πολιτικές, δεν είναι κοινοτικές πολιτικές. Εγώ δεν μπορώ να διαπραγματευτώ και δεν είναι ο ρόλος μου το πως θα αποφασίσει το κάθε κράτος – μέλος να εφαρμόσει κάποια στοιχεία της δημοσιονομικής ή της φορολογικής πολιτικής. Το μόνο το οποίο μπορώ να πω είναι ότι αυτές οι ενισχύσεις είναι ενισχύσεις για τους γεωργούς. Δεν είναι ενισχύσεις για τον οποιοδήποτε δημόσιο φορέα, είτε συλλέγει φόρους είτε συλλέγει οποιοδήποτε άλλο χρέος των αγροτών.

Όλες αυτές οι αποφάσεις ούτως ή άλλως υπό κανονικές συνθήκες πρέπει να κοινοποιούνται εκ των προτέρων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εάν αποφασίσει το κράτος-μέλος να χρησιμοποιήσει τα χρήματα τα οποία πρέπει να λάβει ο γεωργός για οποιονδήποτε άλλο σκοπό, πέρα του να τα δώσει απ' ευθείας στον γεωργό.

Αυτά τα χρήματα αφορούν ένα τελικό ωφελούμενο που είναι ο Έλληνας γεωργός. Και λέω Έλληνας, το ίδιο ισχύει βεβαίως για όλα τα κράτη - μέλη. Εάν το κράτος – μέλος αποφασίσει οτιδήποτε σχετικό, πρέπει να πληροφορήσει εγκαίρως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όχι την τρόικα, η τρόικα είναι άλλο πράγμα. Εγώ έχω την ευθύνη της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας, εγώ έχω την ευθύνη της εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η οποία θα πρέπει να εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη - μέλη. Στην Κοινή Γεωργική Πολιτική η Ελλάδα έχει τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις όπως όλα τα άλλα κράτη - μέλη».