Το "πράσινο χρυσάφι" κρύβει πολλές παγίδες

Και ξαφνικά μέσα στην ομίχλη της κρίσης «γεννήθηκαν» νέες ελπίδες για την ανάπτυξη, την αναζωογόνηση της υπαίθρου και τη μείωση της ανεργίας. Αυτή τη φορά, το όχημα που θα μας έβγαζε από το τέλμα ήταν οι νέες πολυδύναμες εναλλακτικές καλλιέργειες, που ήρθαν με πολλές υποσχέσεις για ένα χρυσοφόρο μέλλον.

Πόσο χρυσοφόρο όμως μπορεί να αποδειχτεί το μέλλον και για ποιούς;

Μετά από περίπου δέκα χρόνια πειράματα και καλλιέργειες αποδείχτηκε, ότι τίποτε δεν είναι εύκολο και τίποτε δεν προσφέρει αυτά που κάποιοι επιμένουν να διαδίδουν, παρασύροντας πολλούς νέους να επενδύουν σε κάτι άγνωστο και κοστοβόρο.

Κατά καιρούς, επιστήμονες όπως οι κ.κ. Ηλίας Ντζάνης και Στέφανος Διαμαντής αλλά και ο κ. Χρήστος Αυγουλάς, όπως και το σύνολο των παραγωγών, έχουν επισημάνει τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματα αυτών των εναλλακτικών καλλιεργειών, που έχουν να κάνουν με μια σειρά από παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την όλη προσπάθεια.

Η πρώτη και ίσως η πιο πικρή αλήθεια είναι ότι οι αποδόσεις ανά στρέμμα, παρά τα αστρονομικά ποσά που ακούγονται, δύσκολα ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ.

Η δεύτερη αλήθεια είναι ότι δεν μπορείς να υπολογίζεις σε ένα σοβαρό εισόδημα, εάν δεν καλλιεργήσεις σε μια έκταση λιγότερη των 20 στρεμμάτων.

Το κόστος καλλιέργειας, ανάλογα με την επιλογή φυτών, δεν είναι ευκαταφρόνητο, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα περισσότερα από αυτά εισάγονται και κοστίζουν από 2 έως και 6 ευρώ το ένα.

Στο κόστος αγοράς θα πρέπει να προστεθεί η περίφραξη, το αρδευτικό σύστημα και τα μεροκάματα για την οργάνωση και τη συντήρηση ενός κτήματος.

Και να υποτεθεί ότι κάποιος έχει τα χρήματα, θα πρέπει να υπολογίζει ότι το σύνολο αυτών των καλλιεργειών αρχίζουν να αποδίδουν μετά από τρία ή τέσσερα χρόνια, οπότε κάποιος θα πρέπει να συνυπολογίσει ότι για όλο αυτό το χρονικό διάστημα δεν θα έχει εισόδημα.

Επίσης, θα πρέπει κάποιος να λάβει υπόψη του ότι τα φυτά αυτά επειδή εισάγονται από Ρωσία, Κίνα, Αμερική, Ουκρανία ή το Ισραήλ δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν παντού.

Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που ξεπεραστούν αυτά τα προβλήματα, ο παραγωγός θα πρέπει να γνωρίζει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η διάθεση των προϊόντων, αφού ακόμη στη χώρα μας δεν υπάρχουν μονάδες τυποποίησης, δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομικό καθεστώς (για παράδειγμα δεν μπορούμε να εξάγουμε τρούφα επεξεργασμένη), ώστε να διευκολυνθούν οι εξαγωγές και το κυριότερο ότι οι ποσότητες που παράγουμε είναι πολύ μικρές και άρα δεν μπορούν να ανταγωνιστούν χώρες όπως η Κίνα, η οποία διαθέτει στη διεθνή αγορά υπερτροφές σε χαμηλές τιμές.

Όλα αυτά είναι μεν παράγοντες για προβληματισμό, αλλά δεν αναιρούν από μόνοι τους το μέλλον αυτών των καλλιεργειών για τη χώρα μας. Αντίθετα, αν κάποιος υποψήφιος παραγωγός αποφασίσει να επενδύσει στις νέες καλλιέργειες, θα πρέπει να κάνει προσεκτικά βήματα για να μην βρεθεί αντιμέτωπος με την αποτυχία για τον απλό λόγο: επειδή οι περισσότερες είναι δενδρώδεις καλλιέργειες, δεν μπορούν να αντικατασταθούν εύκολα σε περίπτωση λανθασμένων επιλογών.

Ιπποφαές

Η καλλιέργειά του τείνει να γίνει μόδα, αλλά αυτή τη στιγμή στη χώρα μας ελάχιστες εκτάσεις καλύπτονται από τα... ιστορικά φυτά.

Τα περί απόδοσης 4.000-5.000 ευρώ ανά στρέμμα που ο Συνεταιρισμός ‘‘Πελοποννησιακή γη’’ έχει επενδύσει στο Ιπποφαές, κινούνται στη σφαίρα της φαντασίας.

Αναλυτικά: σε ένα στρέμμα φυτεύονται 165 φυτά, εκ των οποίων παράγουν μόνο τα 150. Αν και πολλοί ισχυρίζονται ότι κάθε δέντρο μπορεί να παράξει 15 κιλά, η εμπειρία έχει δείξει ότι το σίγουρο είναι ότι κάθε δέντρο μπορεί να δώσει 5 κιλά καρπό. Άρα κάθε στρέμμα δύσκολα μπορεί να ξεπεράσει τα 750 κιλά.

Όσο για την τιμή διάθεσης, αυτή αν και κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να φτάσει 75 ευρώ το κιλό, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ότι εισάγεται ιπποφαές από την Κίνα που πωλείται στην Ελλάδα έως και 3 ευρώ το κιλό.

Αν το ελληνικό ιπποφαές πωληθεί στις ίδιες τιμές, τότε μιλάμε για έσοδα που αγγίζουν τα 2.000 ευρώ ανά στρέμμα, από τα οποία θα πρέπει να αφαιρεθούν τα 500 ευρώ ως έξοδα.

Αν κάποιος βρει αγοραστές σε τιμές 75 ευρώ είναι κάτι πολύ θετικό, αλλά μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει επιτευχθεί!

Σαλιγκάρια

Πριν από μερικά χρόνια δεν υπήρχε νέος που να ήθελε να επιστρέψει στην επαρχία, που να μην είχε ρωτήσει να μάθει για τα σαλιγκάρια. Κι εδώ μεγάλες αποδόσεις και εύκολο κέρδος. Όμως η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική.

Όπως έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Σαλιγκαροτρόφων Ελλάδας, Δημήτρης Μάλκας, τα έσοδα ανά στρέμμα μπορούν να φτάσουν τα 1.500 ευρώ.

Αλλά για μια τέτοια απόδοση η επένδυση που απαιτείται κοστίζει περίπου 2.000 το στρέμμα για περίφραξη, ποτιστικά και ειδικά πλέγματα.

Η παραγωγή ανά στρέμμα δεν ξεπερνά τα 500 κιλά ετησίως. Η τιμή πώλησης κυμαίνεται από 3 έως 5 ευρώ το κιλό.

Ροδιές

Η καλλιέργεια της ροδιάς στη χώρα μας είναι ίσως πιο διαδεδομένη σε σχέση με άλλες καλλιέργειες. Ωστόσο σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, τα οποία εστιάζονται στη διάθεση και στις χαμηλές τιμές πώλησης.

Αν κάποιος πάντως θέλει να επενδύσει θα πρέπει να γνωρίζει ότι ανά στρέμμα φυτεύονται 50 φυτά, τα οποία κοστίζουν από 1,70 έως 2,30 ευρώ το ένα. Εκτός του κόστους αγοράς, θα πρέπει να υπολογιστεί και το κόστος οργάνωσης του κτήματος που ανέρχεται σε 600 ευρώ ανά στρέμμα.

Η ροδιά αρχίζει να αποδίδει έπειτα από πέντε χρόνια και κάθε στρέμμα μπορεί να αποδώσει έως 2.000 κιλά ανά στρέμμα. Όσο για τις τιμές πώλησης σήμερα κυμαίνονται από 1 έως 1,5 ευρώ. Άρα, δύσκολα κάποιος μπορεί να φτάσει σε έσοδα τις 2.000 ευρώ.

Αρωματικά φυτά

Εδώ η κατάσταση δεν είναι αυτή που περιγράφεται. Τα αρωματικά φυτά είναι σημαντική καλλιέργεια, αλλά δεν είναι εύκολη η διάθεσή τους.

Σήμερα στη χώρα μας καλλιεργούνται περί τις 30.000 στρέμματα. Το κόστος για αυτές τις καλλιέργειες είναι μεγάλο γιατί απαιτούνται εγκαταστάσεις άρδευσης, αγορά φυτών, χώροι αποθήκευσης, αποξήρανσης και συσκευασίας. Τα έσοδα είναι ανάλογα με την επιλογή φυτών, τα οποία ξεπερνούν τα 100 είδη.

Στέβια

Συνεταιρισμοί, ιδιώτες αλλά και ομάδες παραγωγών έχουν δείξει ενδιαφέρον για την καλλιέργεια της στέβια.

Εκτός του γεγονότος ότι ακόμη στη χώρα μας δεν υπάρχει εργοστάσιο επεξεργασίας, όσοι θέλουν να ασχοληθούν με τη συγκεκριμένη καλλιέργεια θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το κόστος καλλιέργειας αγγίζει τα 700 ευρώ ανά στρέμμα και μπορεί να αποδώσει έως 300 κιλά.

Σημειώνεται, ότι η στεβιοζάχαρη στην Κίνα αυτή τη στιγμή πωλείται 30 ευρώ το κιλό.

Τρούφα

Υπόσχεται πολλά ως καλλιέργεια, αλλά κοστίζει η όλη επένδυση. Για κάθε στρέμμα το κόστος εγκατάστασης φτάνει τα 2.000 ευρώ.

Κάθε στρέμμα χωρά 50 φυτά, τα οποία αρχίζουν να αποδίδουν μετά από 7 χρόνια.

Από κάθε στρέμμα μπορεί να συλλεχτούν από 5 έως 15 κιλά, τα οποία πωλούνται στη χονδρική 800 ευρώ το κιλό.

Τα 6 βήματα κάθε παραγωγού πριν την καλλιέργεια

1) Να συμβουλευτεί εξειδικευμένο γεωπόνο, αλλά και παραγωγούς.

2) Να ενημερωθεί για το μικροκλίμα της περιοχής και να κάνει εδαφολογικά ανάλυση.

3) Να επιλέξει την ποιότητα ,την προέλευση και την ικανότητα προσαρμογής των φυτών.

4) Να κάνει ο ίδιος έρευνα για την διάθεση , την εμπορία και την τυποποίηση.

5) Στην αρχή να ξεκινήσει με λίγες εκτάσεις πειραματικά και μετά να αξιολογήσει τις δυνατότητες  εκτεταμένης καλλιέργειας.

6) Να κάνει αντικειμενικούς υπολογισμούς εξόδων-εξόδων.

Τα πλην:

Η υπερπροβολή των αποδόσεων των εναλλακτικών καλλιεργειών και η παντελής έλλειψη έρευνας αγρού για την προσαρμοστικότητα των φυτών.

-Η έλλειψη έρευνας αγοράς.

-Η έλλειψη τεχνογνωσίας.

-Ο διεθνής ανταγωνισμός, αφού τα σκευάσματα εισάγονται σε πολύ χαμηλές τιμές.

Τα συν:

-Ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος.

-Αξιοποίηση ορεινών και εγκαταλελειμμένων περιοχών.

-Αντικατάσταση των παραδοσιακών καλλιεργειών και κυρίως του καπνού.

-Ανάπτυξη της συμβολαιακής γεωργίας.

-Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.