Eπιδοτήσεις για ορεινές, πεδινές και νησιωτικές περιοχές

Του ΝIΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠIΔΗ

(filippidis@paragogi.net)

Σε μια πρωτοφανής αναδιανομή του αγροτικού εισοδήματος, που προέρχεται από αγροτικές επιδοτήσεις στη χώρα μας, «οδηγεί» η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Τα ιστορικά δικαιώματα ανά προϊόν αποτελούν παρελθόν μετά το 2014 και πλέον η αναδιανομή των ενισχύσεων σχεδιάζεται να γίνεται ανά περιφέρεια, η οποία θα ορίζεται με στοιχεία αγρονομικά και οικονομικά.

Συγκεκριμένα η ελληνική πλευρά προσανατολίζεται στη δημιουργία τριών μεγάλων περιφερειών, μιας ορεινής, μια πεδινής και μιας τρίτης νησιωτικής, ώστε να κατευθύνεται ως άμεση ενίσχυση το 8% των 15,5 δισ. ευρώ, που θα διαθέτει η χώρα μας στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ μέχρι το 2020.

Σε κάθε περίπτωση η λήψη των τελικών αποφάσεων για την κατανομή των ενισχύσεων μπορεί να γίνει σε έναν και πλέον χρόνο από τώρα, δηλαδή τον Αύγουστο του 2014. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί κανένας ενεργός αγρότης να μην παίρνει μέχρι το 2019 κάτω από το 60% του ελληνικού μέσου όρου των επιδοτήσεων και κανείς απ’ όσους διέθεταν ιστορικά δικαιώματα να μη λαμβάνει πάνω από το 30%.

Παράλληλα, την καταβολή του 8% η χώρα μας θα μπορεί να τη συνδέει με την παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων, όπως το ελαιόλαδο, τα οπωροκηπευτικά και το γάλα.

Όπως επισημαίνουν από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «θα μπορεί για έναν αγρότη το ποσοστό της συνδεδεμένης ενίσχυσης, που λαμβάνει να εξαρτηθεί ανάλογα με την καλλιέργεια, αλλά και από το αν είναι και βιολογική ή ολοκληρωμένη διαχείριση. Για παράδειγμα, αν εισπράττει ένας παραγωγός τη βασική συνδεδεμένη ενίσχυση σε μια καλλιέργεια, που μπορεί να είναι 10 ευρώ το κιλό και ακολουθήσει ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης, θα μπορεί να αυξήσει το ποσό της ενίσχυσης και να φτάσει στα 12 ευρώ το κιλό. Επίσης, θα μπορεί να την αυξήσει περαιτέρω, αν ο καλλιεργητής παράγει με τη βοήθεια της συμβολαιακής γεωργίας ή χρησιμοποιεί μεθόδους κλάστερ για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των καταναλωτών. Με τη νέα ΚΑΠ υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για να «χτίσεις», μέσα από το μηχανισμό της συνδεδεμένης ενίσχυσης, την αγροτική παραγωγή της χώρας μας».

Οι επιλογές

Όσον αφορά το καθορισμό των περιφερειών, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά σε οριστική απόφαση (ορεινή, πεδινή, νησιωτική), να θυμίσουμε ότι οι χώρες-μέλη έχουν τη δυνατότητα:

α) Να επιλέξουν τη λύση της μιας και ενιαίας περιφέρειας σε επίπεδο χώρας και να διανείμουν αντίστοιχα τα ποσά που προβλέπονται για βασική ενίσχυση και πρασίνισμα. Σε αυτή την περίπτωση, για τη χώρα μας το αντίστοιχο τσεκ θα φτάνει περίπου τα 38 ευρώ ανά στρέμμα (380 ευρώ ανά εκτάριο) για τους γεωργούς και περί τα 23 ευρώ για τους κτηνοτρόφους.

β) Να υιοθετήσουν τη λύση των πολλών περιφερειών, οι οποίες θα ορίζονται από γεωγραφικά, προϊόντα παραγωγής ή και άλλα αγρονομικά κριτήρια.

γ) Να κινηθούν στην κατεύθυνση της εξατομικευμένης σύγκλισης όλων των δικαιούχων προς τον εθνικό μέσο όρο, με την παραδοχή ότι η απώλεια ενισχύσεων δεν θα υπερβαίνει σε καμιά περίπτωση το 30% αυτών που έδιναν τα ιστορικά δικαιώματα.

Οι βοσκότοποι

Στα θετικά της νέας ΚΑΠ είναι ο νέος ορισμός για τους βοσκότοπους που δεν δημιουργεί πρόβλημα, γιατί λαμβάνεται υπόψη ο παραδοσιακός τόπος βόσκησης (καλύπτονται και οι εκτάσεις με ξυλώδη βλάστηση), αν και η κατάργηση των «ειδικών δικαιωμάτων» θα δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα στην κτηνοτροφία με την εξεύρεση των αναγκαίων (για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων) εκτάσεων. Η «οροφή» των ενισχύσεων είναι θετική, η οποία διακρίνεται για το μικρό κλήρο και τις οικογενειακές επιχειρήσεις, κι έτσι μπαίνει ένας φραγμός στα τεράστια ποσά που δίνονταν σε μεγαλοτσιφλικάδες. Τα μέτρα τέλος για τις μειονεκτικές περιοχές, τους νέους αγρότες και τους μικρούς παραγωγούς που κινούνται στη σωστή κατεύθυνση.

Θερμοκήπια

Δεν απέκλεισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αθ. Τσαυτάρης, σε συνάντηση που είχε με παραγωγούς από την Κρήτη, το γεγονός να ενταχθούν και οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες στο καθεστώς της Ενιαίας Ενίσχυσης, από το 2014, που θα ξεκινήσει να ισχύει η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Ο λόγος που ζητούν από το Υπουργείο να εντάξει και τα θερμοκήπια στο καθεστώς δεν είναι άλλος από την αύξηση του κόστους καλλιέργειας, προκειμένου να γίνουν πιο προσιτά στον Έλληνα καταναλωτή, αλλά και περισσότερο ανταγωνιστικά στις ξένες αγορές.

Προγράμματα

Όσον αφορά τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης (δεύτερος Πυλώνας) θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή: τα κράτη-μέλη και οι περιφέρειες θα σχεδιάζουν πολυετή προγράμματα βάσει ενός καταλόγου μέτρων που αποφασίζονται σε κοινοτικό επίπεδο και θα συγχρηματοδοτούνται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να τα εγκρίνει η Κομισιόν.

Ένας βασικός όρος που έχει η νέα ΚΑΠ είναι ότι τα κράτη-μέλη θα δαπανούν τουλάχιστον το 30% των πόρων του δεύτερου πυλώνα σε μέτρα που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τουλάχιστον 5% σε προγράμματα LEADER.

Αυτό που αλλάζει είναι ότι πλέον τα μέτρα δεν οργανώνονται στη βάση αξόνων με συγκεκριμένα όρια δαπάνης, αλλά τα κράτη-μέλη είναι αυτά που θα αποφασίζουν ποια μέτρα θα χρησιμοποιούν και με ποιο τρόπο, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους που θα είναι με βάση τις έξι προτεραιότητες.

Αυτές είναι:
- Η προώθηση της μεταφοράς γνώσης και της καινοτομίας.
- Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τύπους γεωργίας και τη βιώσιμη διαχείριση των δασών.
- Η προώθηση της οργάνωσης της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. συμπεριλαμβανομένης της μεταποίησης, της εμπορίας και της διαχείρισης κινδύνου
- Η αποκατάσταση και διατήρηση οικοσυστημάτων.
- Η προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών σε άνθρακα.
- Η κοινωνική ένταξη, τη μείωση της φτώχειας και την οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών.