Αγροτεμάχια: 1 ευρώ/στρέμμα κατ’ ελάχιστον ο φόρος

Της ΝΑΤΑΣΑΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ

(adamopoulou@paragogi.net)

Χωρίς αφορολόγητο και εξαιρέσεις σχεδιάζεται ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΦΑ) που θα επιβάλλεται από το 2014 και κάθε χρόνο στα αγροτεμάχια και τις κατοικίες.

Το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για το νέο ενιαίο φόρο της ακίνητης περιουσίας προβλέπει φορολόγηση με βάση το στρέμμα για αγροτεμάχια, βοσκοτόπια και αγρούς, και με βάση το τετραγωνικό μέτρο για τα αστικά ακίνητα, αποκλείοντας την ύπαρξη αφορολογήτου ορίου. Υπό τη στενή παρακολούθηση της τρόικας και με βασικό γνώμονα τον περιορισμό των αποκλίσεων από τα προβλεπόμενά έσοδα από τα ακίνητα (3,17 δισ. ευρώ από το φόρο ακινήτων το 2014) οι προτάσεις του υπουργείου, που κατατέθηκαν την περασμένη Τετάρτη, είναι πλήρως διαφοροποιημένες σε σχέση με τις προτάσεις που είχαν υποβάλει τους τελευταίους μήνες οι εκπρόσωποι των τριών κομμάτων της κυβέρνησης. Μάλιστα, το υπουργείο χαρακτήρισε τις προτάσεις που έχουν καταθέσει τα κόμματα «δημοσιονομικά υπερτιμημένες», ενώ στελέχη του υπουργείου υποστήριξαν ότι με τις εξαιρέσεις που προτείνονταν για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, δεν «έβγαινε» ο λογαριασμός, δεδομένου ότι δημιουργούνταν «τρύπα» στα αναμενόμενα έσοδα που θα ξεπερνούσε τα 300 εκατ. ευρώ.

Πιέσεις

Με την τρόικα –στελέχη της οποίας βρίσκονται ήδη στην Αθήνα– να αναμένει τις βασικές προτάσεις του νομοσχεδίου και τις δημοσιονομικές πιέσεις που δέχεται η κυβέρνηση, τελικά «παραβιάστηκαν» όλες οι «κόκκινες γραμμές» που έθετε εδώ και μήνες η Διακομματική Επιτροπή. Το σχέδιο, το οποίο τελικά φαίνεται ότι θα ψηφιστεί, προκρίνει την επιβολή ΕΦΑ χωρίς καμία εξαίρεση και από το πρώτο ευρώ αξίας των ακινήτων, τουλάχιστον για το 2014. Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου, τυχόν βελτιώσεις, εξαιρέσεις και ελαφρύνσεις θα μετατεθούν για το 2015 και μετά, αφού θα έχει καταγραφεί πρώτα πλήρως η ακίνητη ιδιοκτησία και θα έχει υπολογιστεί επακριβώς η αξίας της, με βάση τις νέες αντικειμενικές τιμές που θα ισχύσουν από το 2014.

Άλλωστε η νέα κλίμακα των αντικειμενικών αξιών, η οποία αναμένεται παράλληλα με τον ΕΦΑ, θα αποτελέσει «κλειδί» για τα έσοδα από τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, καθώς, όπως σημειώνουν από το υπουργείο, δεν θα αυξομειώνονται πλέον οι συντελεστές φορολόγησης «στα τυφλά», οπότε δεν θα χάνονται έσοδα του Δημοσίου και δεν θα επιβαρύνονται υπέρμετρα μικρές και απρόσοδες ιδιοκτησίες. Για τις οριστικές αποφάσεις ορίστηκε νέα συνάντηση μεταξύ του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και της Διακομματικής Επιτροπής. Στόχος είναι οι τελικές αποφάσεις να ληφθούν έως το τέλος Ιουνίου, ωστόσο μέλη της Επιτροπής δεν απέκλειαν να ζητηθεί και νέα παράταση από την τρόικα.

Το σχέδιο

Η πρόταση του υπουργείου προβλέπει τη φορολόγηση όλων ανεξαιρέτως των αστικών ακινήτων και των αγροτεμαχίων που ανήκουν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα. Ο ΕΦΑ θα επιβληθεί χωρίς αφορολόγητο όριο και θα βαρύνει ακόμη και απρόσοδα ακίνητα. Η εφαρμογή αφορολογήτου ορίου 30.000-50.000 ευρώ, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, θα μείωνε κατά 40% ή κατά 2.200.000 τους ιδιοκτήτες αστικών ακινήτων που θα κατέβαλλαν τον φόρο.  

Αγροτεμάχια

Σε ό,τι αφορά τα αγροτεμάχια, η πρόταση του υπουργείου –όπως παρουσιάστηκε στους εκπροσώπους της Διακομματικής– είναι σύνθετη, καθώς πέρα από την ειδική μεταχείριση των κατ’ επάγγελμα αγροτών, υπάρχουν διαφοροποιήσεις αναλόγως π.χ., την έκταση και την τοποθεσία του αγροτεμαχίου. Αναλυτικά, σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου Οικονομικών, τα αγροτεμάχια θα φορολογηθούν με βάση το στρέμμα και ο φόρος θα βαρύνει και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες.

Ο φόρος θα ξεκινά από 1 ευρώ ανά στρέμμα και θα κλιμακώνεται έως τα 25 ευρώ. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, υπολογίζεται ότι οι κατ’ επάγγελμα αγρότες είναι περίπου 330.000 και οι 280.000 εξ’ αυτών κατέχουν έως και 50 στρέμματα. Γι’ αυτούς θα ισχύσει ο παραπάνω τρόπος υπολογισμού του φόρου, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες θα ισχύσουν συντελεστές απομείωσης για τις μεγαλύτερες καλλιεργούμενες εκτάσεις, ενώ διαφορετικοί συντελεστές θα ισχύσουν και στη περίπτωση που δεν καλλιεργούνται τα αγροτεμάχια από τους ίδιους τους αγρότες αλλά εκμισθώνονται.

Όσον αφορά δε στους υπόλοιπους ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων, θα ισχύουν όλα τα παραπάνω αλλά με συντελεστή 2, κάτι που σημαίνει ότι θα κληθούν να πληρώσουν το διπλάσιο φόρο σε σχέση με τους κατ’ επάγγελμα αγρότες. Ωστόσο, το ποσό θα κλιμακώνεται και θα προσαυξάνεται με βάση 33 κριτήρια υπολογισμού της αξίας του, όπως είναι η γεωγραφική θέση, αν είναι καλλιεργούμενο ή μισθωμένο, η απόσταση από τη θάλασσα, η χρήση του ακινήτου (καλλιέργεια, είδος προϊόντος κ.λπ.), αν πρόκειται για αρδευόμενη έκταση, χέρσα ή μονοετούς καλλιέργειας, αν το οικόπεδο βρίσκεται σε πεδινή ή ορεινή ζώνη, ενώ οι αξίες θα εκτινάσσεται «στα ύψη» για όσα αγροτεμάχια έχουν οικοπεδική αξία.

Στο κενό οι προτάσεις

Σε ό,τι αφορά την πρόταση της Διακομματικής για εξαίρεση από το φόρο των κατ’ επάγγελμα αγροτών, στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι οι εκτιμήσεις για το κόστος της φοροαπαλλαγής αυτής δεν είναι δυνατόν να σταθμιστούν, διότι «κατ’ επάγγελμα αγρότες» δεν μπορεί να θεωρούνται μόνο οι επιδοτούμενοι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Την ίδια ώρα, όπως τονίζουν, οι προς εξαίρεση εκτάσεις παραμένουν αχαρτογράφητες και οποιαδήποτε πρόβλεψη είσπραξης ή απώλειας εσόδων από τον ΕΦΑ είναι παρακινδυνευμένη, στο σύνολο των προσδοκώμενων εσόδων. Η κυβέρνηση υπολογίζει σε πάνω από 300 εκατ. ευρώ τη «μαύρη τρύπα» που ανοίγει, αλλά φοβάται μήπως αποδειχθεί και μεγαλύτερη, τινάζοντας στον αέρα όλο το σχεδιασμό.

Εξαιρέσεις

Οι ευπαθείς ομάδες που σήμερα εξαιρούνται από το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων θα συνεχίσουν να εξαιρούνται και από τον ΕΦΑ. Σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου Οικονομικών, δεν θα επιβάλλεται Ενιαίος Φόρος σε εντός ή εκτός σχεδίου ακίνητα μακροχρόνια ανέργων με μη διακοπτόμενο χρόνο ανεργίας ίσο ή μεγαλύτερο του 1 έτους ή ανέργων που λαμβάνουν τακτική επιδότηση από τον ΟΑΕΔ ή άλλους φορείς, εφόσον η τιμή ζώνης του ακινήτου δεν υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του φορολογουμένου τις 150.000 ευρώ, το οικογενειακό εισόδημα τις 12.000 ευρώ και το εμβαδόν του ακινήτου τα 120 τ.μ.

Τα αστικά ακίνητα

Στα εντός σχεδίου ακίνητα και οικόπεδα θα επιβάλλεται από την 1-1-2014 φόρος με βάση τον αριθμό των τετραγωνικών μέτρων κι όχι με βάση την αξία των συγκεκριμένων ακινήτων. Ο φόρος θα ξεκινά από 1 ευρώ ανά τετραγωνικό και θα αυξάνεται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του ακινήτου, όπως ο συντελεστής εμπορικότητας, η τοποθεσία (παραθαλάσσια, επί εθνικών οδών κ.λπ.), ο όροφος, η ύπαρξη πρόσοψης κ.ά. Έτσι, για ένα σπίτι 80 τ.μ. ο φόρος θεωρητικά ξεκινά από 80 ευρώ, αλλά στην πράξη θα κυμαίνεται για τους περισσότερους ιδιοκτήτες από 160-320 ευρώ.

Ο τελικός συντελεστής, που θα διαπιστώνεται ότι αντιστοιχεί στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα κάθε ακινήτου, θα πολλαπλασιάζεται στη συνέχεια με τον αριθμό των τετραγωνικών μέτρων της επιφάνειάς του και έτσι θα προκύπτει ο τελικός φόρος. Ουσιαστικά, με βάση την πρόταση της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών, ο νέος Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΦΑ) θα είναι μια παραλλαγή του γνωστού σε όλους μας «χαρατσιού». Η φιλοσοφία της πρότασης ευνοεί όσους έχουν ένα αστικό ακίνητο που ήδη επιβαρύνεται με το «χαράτσι», αφού θα πληρώσουν αναλογικά λιγότερο φόρο, αλλά οδηγεί σε μεγάλες επιβαρύνσεις φορολογούμενους που κατέχουν περισσότερα ακίνητα ή οικόπεδα και κατοικίες σε ακριβές εντός κι εκτός σχεδίου περιοχές.

Είναι ενδεικτικό πως τα εκτός σχεδίου οικοδομημένα ακίνητα σε Αττική, Θεσσαλονίκη, σε νησιωτικές περιοχές και σε περιοχές μεγάλη εμπορικής αξίας θα επιβαρυνθούν περισσότερο.

Με βάση τους σχεδιασμούς του υπουργείου, ο ΕΦΑ πρέπει να αποφέρει 3,17 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,7 δισ. ευρώ από τα αστικά ακίνητα, 800 εκατ. ευρώ από τα αγροτεμάχια και τα υπόλοιπα από τα ακίνητα που κατέχουν οι επιχειρήσεις και η Εκκλησία.

ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΑ

- Επιβολή φόρου ανά στρέμμα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του αγροτεμαχίου (γεωγραφική θέση, χέρσο ή μη, καλλιεργούμενο κ.ά.)

- Θα ξεκινά από 1 ή 2 ευρώ/στρέμμα

- Θα ξεπερνά τα 30 ευρώ/στρέμμα

ΕΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΚΙΝΗΤΑ

- Ο φόρος θα ξεκινά από 1,8-2 €/τ.μ.

- Θα αυξάνεται με βάση χαρακτηριστικά του ακινήτου, όπως:

α) Τιμή ζώνης

β) Ο όροφος ή αν έχει πρόσοψη

γ) Ο συντελεστής εμπορικότητας

δ) Το εάν είναι μισθωμένο

ε) Η απόσταση από τη θάλασσα

στ) Αν βρίσκεται σε τουριστική περιοχή