Μικροπαραγωγοί και οικοτεχνίες σε κατάρρευση

Μικροί επιχειρηματίες-παραγωγοί «πνίγονται» στα χρέη, τη στιγμή που η αγορά τους χρωστά περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ. Περισσότεροι από 2.000 αγρότες και μικρές οικοτεχνικές μονάδες που δημιουργήθηκαν με σκοπό την αξιοποίηση και προώθηση της περιορισμένης παραγωγής τους στην αγορά έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδο, λόγω των απροσπέλαστων προβλημάτων που προκαλεί η απροθυμία εμπόρων αλλά και αλυσίδων λιανικής να καταβάλλουν το αντίτιμο των προϊόντων με τα οποία τους προμηθεύουν.

Είναι πολλές οι φορές που οι διαπραγματεύσεις για την καταβολή των χρημάτων καταλήγουν στην καλύτερη περίπτωση σε 7μηνες ή 8μηνες επιταγές και στη χειρότερη σε δεσμεύσεις, οι οποίες δεν υλοποιούνται ποτέ. Έλληνες παραγωγοί λαχανικών, φρούτων, ζυμαρικών, παρασκευασμάτων κρέατος (λουκάνικα, σύγκλινο κ.λπ.) και παραδοσιακών γλυκισμάτων δηλώνουν την αγανάκτησή τους για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, σημειώνοντας ότι το πρόβλημα δεν σταματά σε αυτούς. Όπως καταγγέλλουν παραγωγοί-προμηθευτές, το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν δημιουργεί ένα εκρηκτικό μίγμα, καθώς διαχέεται σε ολόκληρη την αγορά δημιουργώντας τεράστια προβλήματα, ειδικά στις τοπικές κοινωνίες, όπου όλα λειτουργούν σαν αλυσίδα. Αν και από την αρχή της κρίσης έγιναν άμεσα αισθητές οι καθυστερήσεις στις εξοφλήσεις, τα τελευταία δύο χρόνια η κατάσταση έχει επιδεινωθεί, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ένα ντόμινο χρεών στους παραγωγούς, αλλά και στην αγορά των επιχειρήσεων που απασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα.

Όπως καταγγέλλει παραγωγός-προμηθευτής του λιανικού εμπορίου από την Περιφέρεια Θεσσαλονίκης, περίπου τα τελευταία 10 χρόνια προμήθευε καθημερινά με λαχανικά συγκεκριμένη αλυσίδα λιανικής: «Τα πρώτα 8 χρόνια δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα. Μπορεί οι πληρωμές με επιταγές να τραβούσαν 2 ή 3 μήνες, αλλά τα χρήματα καταβάλλονταν. Τα προβλήματα ξεκίνησαν πρόπερσι, αλλά και πάλι δεν ήταν τόσο έντονα. Το 2012, ωστόσο, δεν δόθηκε ούτε ένα ευρώ ολόκληρο το χρόνο. Από τον περασμένο Δεκέμβριο σταμάτησα τη συνεργασία και την περασμένη μόλις εβδομάδα μου δόθηκε επιταγή με την οποία μου εξοφλούν το ¼ του συνολικού χρέους, το οποίο αγγίζει τα 60.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα θα δοθούν για να εξοφλήσω τις υποχρεώσεις που έχουν μείνει πίσω. Θα ρίξω, δηλαδή, πάλι τα χρήματα στην αγορά. Άλλοι συνάδελφοί μου, που επίσης προμήθευαν καταστήματα λιανικής, εξακολουθούν να περιμένουν».

Συνηθισμένο φαινόμενο

Από την άλλη άκρη της Ελλάδας, τη Δυτική Πελοπόννησο, ανάλογες είναι οι καταγγελίες παραγωγού παραδοσιακών ζυμαρικών: «Δυστυχώς, ο Έλληνας παραγωγός είναι για άλλη μια φορά το θύμα της ελληνικής κρίσης. Όσο και να προσπαθούμε να κρατηθούμε στην ύπαιθρο, τελικά δεν πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Ως παραγωγός-προμηθευτής σε σημεία λιανικής αλλά και σε εμπόρους, μου χρωστάνε περίπου 70.000 ευρώ.

Από τα τέλη του 2011 δεν έχω πληρωθεί, ούτε καν μου έχουν δοθεί επιταγές. Συνεχίζω να δίνω τα προϊόντα μου έως ότου μπορέσω να τα διαθέσω σε αγορές του εξωτερικού. Αλλά και αυτό είναι δεν είναι εύκολο…». Από την πλευρά του, άλλος παραγωγός προμηθευτής από την Περιφέρεια Μακεδονίας σημειώνει: «Η κρίση έχει επηρεάσει αυτό που λέμε “μπέσα” στην Ελλάδα. Έχω λάβει χιλιάδες υποσχέσεις, αλλά ούτε ένα ευρώ εδώ και ένα χρόνο. Σε συζητήσεις που έχουμε κάνει κατά καιρούς, όλοι επικαλούνται αλλαγές διοίκησης, εσωτερικές ανακατατάξεις, προσπάθεια να δοθούν λύσεις και, φυσικά, την κρίση που έχει περιορίσει τη κατανάλωση και τα έσοδά τους. Δυστυχώς δεν έχουμε την ευχέρεια να λειτουργούμε όπως οι ξένες εταιρείες. Να απαιτούμε δηλαδή προπληρωμή, για να δώσουμε τα προϊόντα».

Όπως τονίζουν, οι αγρότες παράλληλα έχουν να αντιμετωπίσουν μια υπέρμετρη άνοδο του κόστους παραγωγής εξαιτίας των αυξήσεων του ΦΠΑ σε εφόδια, λιπάσματα, ζωοτροφές και φάρμακα, των αυξήσεων στις τιμές του αγροτικού ρεύματος και του αγροτικού πετρελαίου, κατάσταση η οποία επιτείνεται από την πιστωτική δυστοκία και τα γενικότερα προβλήματα ρευστότητας.

Παύση πληρωμών και στους κτηνοτρόφους

Αντίστοιχα είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι. Στο πρόβλημα των τιμών τόσο του κρέατος όσο και του γάλακτος, που παραμένουν χαμηλές, διαμορφούμενες κάτω του κόστους παραγωγής των προϊόντων, προστίθενται και οι καθυστερήσεις πληρωμών από τυροκομεία και εταιρείες που απορροφούν τα προϊόντα, οδηγώντας τους κτηνοτρόφους σε οικονομική «ασφυξία». Όπως σημειώνουν γαλακτοπαραγωγοί, το πρόβλημα υπήρχε, απλά έχει οξυνθεί λόγω της κρίσης και των όσων διαδραματίζονται στην αγορά γάλακτος. Ενώ παλαιότερα οι πληρωμές γίνονταν κάθε δύο ή τρεις εβδομάδες, πλέον ο χρόνος αναμονής ξεπερνά το εξάμηνο.

Ακόμα και η πρόσφατα εξαγορασμένη «Δωδώνη» εμφανίζει δυσκολίες στην πληρωμή των υποχρεώσεων της προς τους κτηνοτρόφους, ενώ απλήρωτοι και στον «αέρα» είναι και οι κτηνοτρόφοι της Κεντρικής Μακεδονίας που παρέδιδαν γάλα στην ΑΓΝΟ. Με τη στάση πληρωμών από την ΑΓΝΟ δημιουργήθηκε ένα καταστροφικό ντόμινο. Κατέρρευσε η τοπική οικονομία γιατί έμειναν απλήρωτοι όχι μόνο οι αγελαδοτρόφοι, αλλά και οι γεωργοί (καλλιεργητές ζωοτροφών) της περιοχής αφού «έσπασε» η αλυσίδα πληρωμών. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Κτηνοτρόφων (ΣΕΚ) Παναγιώτη Πεβερέτο, «το πρόβλημα είναι στο γεγονός ότι οι αλυσίδες λιανικής πληρώνουν με πολύ μακρινές επιταγές. Αυτό επικαλούνται, μεταξύ άλλων, ως επιχείρημα και γαλακτοβιομηχανίες οι οποίες καθυστερούν σε πολλές περιπτώσεις τις πληρωμές προς τους κτηνοτρόφους, που σήμερα αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα. Αυτό που ζητάμε είναι να καταργηθούν τα πιστωτικά τιμολόγια και να μπουν σε εφαρμογή τα ηλεκτρονικά. Δεν είναι δυνατό να διατηρούνται πρακτικές συναλλαγών στην Ελλάδα που ούτε βοηθούν στη σωστή λειτουργία, αλλά ούτε στην προσπάθεια φοροδιαφυγής που επιχειρεί το κράτος».